ვიკიპედია

ინტერნეტის საინჟინრო საბჭო

ინტერნეტის საინჟინრო საბჭო (IETF) (ინგლ. Internet Engineering Task Force) — კომპიუტერული ქსელების ინჟინრების, ოპერატორების, პროვაიდერების, მეცნიერების ღია სტანდარტების ორგანიზაცია, რომელიც ანვითარებს და ხელს უწყობს ინტერნეტის ნებაყოფლობით სტანდარტებს, კერძოდ ტექნიკურ სტანდარტებს, რომლებიც მოიცავს ინტერნეტის ოქმების (პროტოკოლების) (TCP/IP) და არქიტექტურის კომპლექტს.[1] მას არ აქვს წევრობის ოფიციალური სია ან წევრობის მოთხოვნები. ყველა მონაწილე და მენეჯერი მოხალისეა, თუმცა მათ მუშაობას ჩვეულებრივ აფინანსებენ დამსაქმებლები ან სპონსორები.

IETF-ს ლოგო

IETF-მა საქმიანობა დაიწყო შეერთებული შტატების ფედერალური მთავრობის მხარდაჭერით, მაგრამ 1993 წლიდან იგი ფუნქციონირებს როგორც სტანდარტების შემმუშავებელი ინტერნეტ-საზოგადოება, საერთაშორისო წევრობაზე დაფუძნებული არაკომერციული ორგანიზაციის ეგიდით.

ორგანიზაცია რედაქტირება

IETF შედგება მრავალი სამუშაო ჯგუფისა და არაოფიციალური სადისკუსიო ჯგუფებისაგან. თითოეულ ჯგუფს ჰყავს თავისი დანიშნული თავმჯდომარე (ზოგჯერ რამდენიმე თანათავმჯდომარე). უხეში კონსენსუსი გადაწყვეტილების მიღების უპირველესი საფუძველია. არ არსებობს ფორმალური ხმის მიცემის პროცედურები. იმის გამო, რომ IETF-ის სამუშაოების უმეტესი ნაწილი კეთდება საფოსტო გზავნილების საშუალებით, შეხვედრებზე დასწრება არ არის სავალდებულო მომუშავეთათვის. თითოეული სამუშაო ჯგუფი განკუთვნილია სამუშაოს შესასრულებლად გარკვეულ თემაზე და შემდეგ შეიძლება დაიშალოს. ზოგიერთ შემთხვევაში, სამუშაო ჯგუფს განაახლებს წესდება, რათა საჭიროებისამებრ შეასრულოს ახალი ამოცანები.[2]

1993 წელს IETF შეიცვალა აშშ-ს ფედერალური მთავრობის მიერ მხარდაჭერილი საქმიანობიდან დამოუკიდებელ საერთაშორისო აქტივობად, რომელიც დაკავშირებულია ინტერნეტ საზოგადოებასთან, წევრობაზე დაფუძნებულ საერთაშორისო არაკომერციულ ორგანიზაციასთან.[3] იმის გამო, რომ თავად IETF-ს არ ჰყავს წევრები და არც ის არის ორგანიზაცია თავისთავად, ინტერნეტ საზოგადოება უზრუნველყოფს ფინანსურ და სამართლებრივ ჩარჩოს IETF-ისა და მისი მოძმე ორგანოების (IAB, IRTF) საქმიანობისთვის. IETF-ის საქმიანობას აფინანსებს შეხვედრების საფასური, შეხვედრების სპონსორები და ინტერნეტ საზოგადოება მისი ორგანიზაციული წევრობისა და საჯარო ინტერესების რეესტრის შემოსავლებით.[4]

2005 წლის დეკემბერში შეიქმნა IETF Trust, რომელიც მართავდა IETF-ის მიერ წარმოებულ საავტორო უფლებებით დაცულ მასალებს.[5]

მმართველი გუნდი რედაქტირება

ინტერნეტის საინჟინრო საბჭოს მმართველი გუნდი (IESG) არის ორგანო, რომელიც შედგება ინტერნეტის საინჟინრო საბჭოს (IETF) თავმჯდომარისა და რეგიონების დირექტორებისგან. ის უზრუნველყოფს ინტერნეტ-სტანდარტების საბოლოო ტექნიკურ მიმოხილვას და პასუხისმგებელია IETF-ის ყოველდღიურ მართვაზე. იგი იღებს სამუშაო ჯგუფების გადაწყვეტილებების აპელაციას და გადაწყვეტილებას დოკუმენტების სტანდარტების მიმართულებით წარმართვის შესახებ.[6]

IESG-ის თავმჯდომარე არის მთავარი რეგიონის დირექტორი, რომელიც ასევე ასრულებს IETF-ის საერთო თავმჯდომარის ფუნქციას. IESG-ის წევრები არიან ქვემოთ ჩამოთვლილი თითოეული სფეროდან ორი დირექტორი:

  • აპლიკაციების ზონა (app)
  • ინტერნეტ ზონა (int)
  • ოპერაციების და ქსელის მართვის არეალი (ops)
  • მარშრუტიზაციის ზონა (rtg)
  • რეალურ დროში აპლიკაციებისა და ინფრასტრუქტურის ზონა (Rai)
  • უსაფრთხოების ზონა (sec)
  • ტრანსპორტისა და სერვისების ზონა (tsv) - ხშირად ასევე მოიხსენიება როგორც „სატრანსპორტო ზონა"

თანამდებობის გამო ორგანიზაციის წევრებად ითვლებიან

ადრეული ლიდერობა და ადმინისტრაციული ისტორია რედაქტირება

IETF-ის წინამორბედი იყო შლუზების ალგორითმისა და მონაცემთა სტრუქტურების (GADS) სამუშაო ჯგუფი, რომლის თავმჯდომარე იყო დევიდ ლ. მაილსი დელავერის უნივერსიტეტიდან.[7]

1986 წლის იანვარში, ინტერნეტის აქტივობების საბჭომ (IAB) (ამჟამად სახელწოდებით ინტერნეტის არქიტექტურის საბჭო) გადაწყვიტა გაეყო GADS ორ ერთეულად: ინტერნეტის არქიტექტურის (INARC) სამუშაო ჯგუფი, რომელსაც ხელმძღვანელობდა მაილსი, რათა განეხორციელებინა კვლევები და IETF, რათა გადაეწყვიტათ პროექტირებისა და ტექნოლოგიების გადაცემის მოკლევადიანი საკითხები.[8] IETF-ის პირველი თავმჯდომარე იყო მაიკლ კორიგანი, რომელიც მაშინ თავდაცვის მონაცემთა ქსელის (DDN) ტექნიკური პროგრამის მენეჯერი იყო. 1986 წელს, DARPA-ს დატოვების შემდეგ, რობერტ კანმა დააარსა ეროვნული კვლევის ინიციატივების კორპორაცია (CNRI), რომელმაც დაიწყო IETF-ისთვის ადმინისტრაციული მხარდაჭერის უზრუნველყოფა.

1987 წელს IETF-ის თავმჯდომარე კორიგანი შეცვალა ფილიპ გროსმა.[9]

CNRI-მ და NSF-მა გააფორმეს ერთობლივი ხელშეკრულება NCR-8820945, (ძალაში შევიდა 1989 წლის 1 მარტს, მაგრამ უზრუნველყოფდა მხარდაჭერას, რომელიც დათარიღებულია 1988 წლის ბოლოდან) რომლის მიხედვითაც CNRI თავის თავზე იღებდა „სამდივნოს“ შექმნას IAB-ის მუშაობის და მისი სხვადასხვა მიზნობრივი ჯგუფების, კერძოდ კი, IETF-ის საერთო კოორდინაციის, მართვისა და მხარდასაჭერად.[10]

1992 წელს CNRI-მ მხარი დაუჭირა ინტერნეტ საზოგადოების ფორმირებას და ადრეულ დაფინანსებას, რომელმაც მიიღო IETF, როგორც ფისკალურად დაფინანსებული პროექტი, IAB-თან, ინტერნეტ კვლევის სამუშაო ჯგუფთან ერთად (IRTF) და ყოველწლიური INET შეხვედრების ორგანიზებას. ფილ გროსმა განაგრძო მუშაობა IETF-ის თავმჯდომარედ მთელი ამ გარდამავალი პერიოდის განმავლობაში. სერფმა, კანმა და ლაიმან ჩაპინმა გამოაცხადეს ISOC-ის ჩამოყალიბება, როგორც „პროფესიონალური საზოგადოება, რომელიც ხელს უწყობს და მხარს უჭერს ინტერნეტის, როგორც გლობალური კვლევის საკომუნიკაციო ინფრასტრუქტურის ევოლუციასა და ზრდას". ინტერნეტ საზოგადოების პირველ საბჭოს შეხვედრაზე, ვინტ სერფმა, რომელიც წარმოადგენდა CNRI-ს, შესთავაზა: „დეფიციტის წარმოქმნის შემთხვევაში, CNRI დათანხმდა 102000 აშშ დოლარამდე წვლილის შეტანას მის კომპენსირებაში“. 1993 წელს სერფმა განაგრძო ISOC-ის ფორმირების მხარდაჭერა CNRI-ში მუშაობის დროს, და ISOC-ის როლი „ინტერნეტ სტანდარტების შექმნისა და დოკუმენტაციის ოფიციალურ პროცედურებში" კოდიფიცირებული იყო IETF-ში.

1995 წელს, IETF აღწერს ISOC-ის როლს IETF-ში, როგორც წმინდა ადმინისტრაციულს, ხოლო ISOC-ს, როგორც „არანაირი გავლენა არ აქვს ინტერნეტ სტანდარტების პროცესზე, ინტერნეტ სტანდარტებზე ან მათ ტექნიკურ შინაარსზე“.

1998 წელს CNRI-მ დააარსა Foretec Seminars, Inc. (Fortec), მომგებიანი შვილობილი კომპანია, რომელიც ახორციელებს სამდივნოს მომსახურებას IETF-ისთვის.[11] Foretec ამ სერვისებს ახორციელებდა 2004 წლამდე. 2013 წლისთვის Foretec დაიშალა.[12]

2003 წელს RFC-მ აღნიშნა IETF-ის როლი ISOC-ის დირექტორთა საბჭოში საბჭოს 3 წევრის დანიშვნაში.[13]

2018 წელს ISOC-მა დააარსა The IETF Administration LLC, ცალკე შპს, რომელიც ახორციელებს IETF-ის ადმინისტრირებას. 2019 წელს შპს-მ გამოაცხადა წინადადებების გამოცხადება IETF-ისთვის სამდივნო მომსახურების გაწევისთვის.[14]

შეხვედრები რედაქტირება

IETF-ის პირველ შეხვედრას, რომლითაც დაიწყო ორგანიზაციამ მუშაობა 1986 წლის 16 იანვარს, ესწრებოდა აშშ-ს ფედერალური მთავრობის მიერ დაფინანსებული 21 მკვლევარი. ეს იყო ადრინდელი GADS სამუშაო ჯგუფის მუშაობის გაგრძელება. არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებს იწვევენ IETF-ის მეოთხე შეხვედრიდან დაწყებული და მას შემდეგ IETF-ის ყველა შეხვედრა ღიაა ნებისმიერი მსურველისთვის.[15] შეხვედრაზე დასწრება არ არის სავალდებულო თავად წევრებისთვის, რომლებიც უმთავრეს სამუშაოს საფოსტო გზავნილების საშუალებით ასრულებენ.

თავდაპირველად, IETF იკრიბებოდა ყოველ კვარტალურად, 1991 წლიდან იკრიბებოდა წელიწადში სამჯერ. საწყისი შეხვედრები ძალიან მცირერიცხოვანი იყო, პირველ ხუთ შეხვედრაზე 35-ზე ნაკლები ადამიანი დაესწრო. პირველ 13 შეხვედრაზე მაქსიმალური დასწრება იყო მხოლოდ 120 დამსწრე. ეს მოხდა 1989 წლის იანვარში გამართულ მე-12 შეხვედრაზე. ეს შეხვედრები 1990-იანი წლების დასაწყისიდან მნიშვნელოვნად გაიზარდა როგორც მონაწილეთა რაოდენობით, ასევე მასშტაბებით. 2000 წლის დეკემბერში IETF-ის შეკრებაზე, რომელიც გაიმართა სან დიეგოში (კალიფორნია) მას მაქსიმალური დასწრება ჰქონდა 2810-ს. დასწრება შემცირდა ინდუსტრიის რესტრუქტურიზაციის დროს 2000-იანი წლების დასაწყისში და ამჟამად დაახლოებით 1200-ია.

IETF ასევე აწყობს ჰაკათონებს IETF-ის შეხვედრების დროს. ყურადღება გამახვილებულია კოდის იმპლემენტაციაზე, რომელიც გააუმჯობესებს სტანდარტებს ხარისხისა და თავსებადობის თვალსაზრისით.[16]

ოპერაციები რედაქტირება

IETF თანამშრომლობს W3C, ISO / IEC, ITU და სხვა სტანდარტების ორგანიზაციებთან.[3]

ხელმძღვანელობა რედაქტირება

IETF-ის თავმჯდომარე ირჩევა ნომინაციის კომიტეტის (NomCom) პროცესით 2 წლიანი ვადით.[17] 1993 წლამდე IETF თავმჯდომარეს ირჩევდა ინტერნეტის არქიტექტურული საბჭო (IAB).

თავმჯდომარეები რედაქტირება

  • 1986 მაიკლ კორიგანი
  • 1986-1994 ფილიპ გროსი
  • 1994-1996 პოლ მოკაპეტრისი
  • 1996-2001 ფრედ ბეიკერი
  • 2001-2005 ჰაროლდ ტვეიტ ალვესტრანდი
  • 2005-2007 ბრაიან კარპენტერი
  • 2007-2013 რასს ჰაუსლი
  • 2013-2017 იარი არკო
  • 2017-2021 ალისა კუპერი
  • 2021- დან ლარს ეგერტი

საინტერესო თემები რედაქტირება

IETF მუშაობს ქსელის ტექნოლოგიების ფართო სპექტრზე, რომლებიც საფუძველს უქმნის ინტერნეტის ზრდას და ევოლუციას.

ქსელის ავტომატური მართვა რედაქტირება

ის მიზნად ისახავს გააუმჯობესოს ქსელების მენეჯმენტის ეფექტურობა, რადგან ისინი იზრდებიან ზომითა და სირთულით. IETF ასევე ახორციელებს ავტონომიური ქსელის პროტოკოლების სტანდარტიზებას, რაც ქსელებს საშუალებას აძლევს იყოს თვითმართვადი.

ნივთების ინტერნეტი რედაქტირება

ეს არის ფიზიკური ობიექტების ან საგნების ქსელი, რომლებიც ჩართულია ელექტრონიკასთან, სენსორებთან, პროგრამულ უზრუნველყოფასთან და ასევე საშუალებას აძლევს ობიექტებს გაცვალონ მონაცემები ოპერატორთან, მწარმოებელთან და სხვა დაკავშირებულ მოწყობილობებთან. IETF-ის რამდენიმე სამუშაო ჯგუფი ამუშავებს პროტოკოლებს, რომლებიც უშუალოდ ეხება IoT-ს.

ახალი სატრანსპორტო ტექნოლოგია რედაქტირება

მისი შემუშავება უზრუნველყოფს ინტერნეტ აპლიკაციების შესაძლებლობას, გაგზავნონ მონაცემები ინტერნეტით. არსებობს რამდენიმე კარგად დამკვიდრებული სატრანსპორტო პროტოკოლი, როგორიცაა TCP (გადაცემის კონტროლის პროტოკოლი) და UDP (მომხმარებლის მონაცემთა პროგრამის პროტოკოლი), რომლებიც მუდმივად ფართოვდება და იხვეწება გლობალური ინტერნეტის საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად.[18]

IETF სფეროები რედაქტირება

იგი თავის მუშაობას ყოფს რიგ სფეროებად, რომლებსაც აქვთ სფეროს ფოკუსთან დაკავშირებული სამუშაო ჯგუფები. ტერიტორიის დირექტორები ასრულებენ ტერიტორიის მართვის ძირითად ამოცანას. რეგიონის დირექტორებს შეიძლება მიეცეს რჩევა ერთი ან მეტი დირექტორატის მიერ. ტერიტორიის სტრუქტურა განსაზღვრულია ინტერნეტ-ინჟინერიის მართვის ჯგუფის მიერ. ნომინაციების კომიტეტი შეიძლება გამოყენებულ იქნას ახალი წევრების დასამატებლად.[19]

Token Binding Protocol რედაქტირება

2018 წლის ოქტომბერში, Microsoft-ის და Google-ის ინჟინერებმა წარადგინეს გეგმა Token Binding Protocol-ის შესაქმნელად, რათა შეჩერებულიყო განმეორებითი შეტევები OAuth ტოკენებზე.[20]

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ Internet Engineering Task Force (IETF) (August 10, 2012). ციტირების თარიღი: 2018-08-22
  2. ↑ "Internet Engineering Task Force", Scott Bradner, Open Sources: Voices from the Open Source Revolution, O'Reilly, 1st Edition, January 1999, ISBN 1-56592-582-3. Retrieved 21 July 2014.
  3. ↑ 3.0 3.1 "IETF and the Internet Society", Vint Cerf, Internet Society, 18 July 1995. Retrieved 21 July 2014.
  4. ↑ "History", Your Public Internet Registry. Retrieved 21 July 2014.
  5. ↑ "IETF Trust", IETF. Retrieved 21 July 2014.
  6. ↑ About. ციტირების თარიღი: 2021-06-03
  7. ↑ Matrix: Computer Networks and Conferencing Systems Worldwide. Digital Press. 
  8. ↑ John S. Quarterman (1990). Matrix: Computer Networks and Conferencing Systems Worldwide, 2, Digital Press, გვ. 185–186. ISBN 1-55558-033-5. John S. Quarterman (1990). Matrix: Computer Networks and Conferencing Systems Worldwide (2 ed.). Digital Press. pp. 185–186. ISBN 1-55558-033-5.
  9. ↑ https://www.internetsociety.org/news/press-releases/2004/phill-gross-recognized-internet-societys-postel-award/
  10. ↑ https://tools.ietf.org/id/draft-lyons-proposed-changes-statement-01.txt
  11. ↑ IETF: Proposed Organizational Changes. ციტირების თარიღი: 11 Jun 2021"IETF: Proposed Organizational Changes". IETF. Retrieved June 11, 2021.
  12. ↑ FORETEC SEMINARS INC. :: Virginia (US) :: OpenCorporates.
  13. ↑ https://datatracker.ietf.org/doc/rfc3677/
  14. ↑ https://www.ietf.org/media/documents/IETF-FINAL-Secretariat-RFP-2019_June_24_2019.pdf
  15. ↑ "Internet Engineering Task Force", Scott Bradner, Open Sources: Voices from the Open Source Revolution, O'Reilly, 1st Edition, January 1999, ISBN 1-56592-582-3ISBN 1-56592-582-3. Retrieved 21 July 2014.
  16. ↑ IETF Hackathon. ციტირების თარიღი: 2017-10-23
  17. ↑ "IAB and IESG Selection, Confirmation, and Recall Process: Operation of the Nominating and Recall Committees", RFC 3777, J. Galvin (Ed.), June 2004. Retrieved 21 July 2014.
  18. ↑ New transport technology. ციტირების თარიღი: 16 January 2018
  19. ↑ IETF Areas.
  20. ↑ Google and Microsoft boffins playing nicely together to stop replay attacks in their tracks.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ინტერნეტის_საინჟინრო_საბჭო&oldid=4381721“-დან