ინგული
ინგული (უკრ. Великий Інгул) — მდინარე სამხრეთ უკრაინაში. სამხრეთი ბუგის მარცხენა და ყველაზე დიდი შენაკადი. მიედინება კიროვოჰრადისა და მიკოლაივის ოლქებში. სიგრძე — 354 კმ, აუზის ფართობი — 9890 კმ². მცირე გემები დაცურავენ 55 კმ. ყელიდან სოფელ პერესადოვკამდე.
ეტიმოლოგია რედაქტირება
სიტყვა ინგული (Інгул), რუსული ენის ეტიმოლოგიური ლექსიკონის (მაკს ფასმერი) მიხედვით, შესაძლებელია თურქული წარმომავლობისა იყოს, უკავშირენენ თურქულ äŋgül „წყნარი, ледачий“.[1]
ჰიდროგრაფია რედაქტირება
ინგული სათავეს იღებს პატარა ტყის ტბიდან სოფელ ბროვკოვეში ნოვომირგოროდსკის რაიონი კიროვოჰრადის ჩრდილოეთით. მიედინება სამხრეთისაკენ და იყოფა 2 ტოტად. მიკოლაივთან უერთდება მდ. სამხრეთ ბუგს. სათავეებისკენ მდინარეს გაცილებით ნაკლები კალაპოტი აქვს, ის ნაკლებად დაკლაკნილია.
შუა წელში კალაპოტი ფართოვდება 30 მ, ქვედა წელში — 80 მ-მდე და მაქსიმალური სიღრმე უმეტესწილად 0,7-1,2 მ, დინების სიჩქარე — 0,5 მ /წ (1,8 კმ / სთ). ინგულის შენაკადებია: სუგოკლია, აჯამკა, კამიანკა, გრომოკლია, ბერეზივკა და სხვა.
მდინარე იკვებება უმეტესწილად თოვლით და წვიმით. იყინება დაახლოებით დეკემბრის პირველ ნახევარში, ყინული არამდგრადია; დნობას იწყებს თებერვლის ბოლოს და მარტის დასაწყისში.
გამოყენება რედაქტირება
ინგულის წყალი გამოიყენება წყალმომარაგებისათვის და მორწყვისათვის — მდინარის აუზში მოწყობილია სარწყავი სისტემები 33 ათ. ჰა. ასევე ზედა წელში მოწყობილია ხელოვნური ტბები სადაც თევზებს ამრავლებენ.
სხვადასხვა რედაქტირება
ზემო ინგულზე, სტეპებს შორის სოფელ პელეგიივკაში (ნოვობუჰის რაიონი), სოფიევკის წყალსაცავის მშვენიერ ნაპირზე მდებარეობს „პერლინა სტეპუ“ — ლამაზი წმინდა მიხაილის სახელობის ქალთა მონასტერი, ცნობილი როგორც Пелагіїва церква. მიკოლაევის ოლქში 2002 წელს შეიქმნა რეგიონალური ლანდშაპტური პარკი Приінгульський, რომლის ფართობია 3,15 ათ.ჰა.
ქალაქები რედაქტირება
ლიტერატურა რედაქტირება
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 132.