ზემო აჩაბეთი
ზემო აჩაბეთი[2][3] — სოფელი აღმოსავლეთ საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის ქურთის მუნიციპალიტეტში, ქურთის თემში.
| სოფელი | |
|---|---|
|
ზემო აჩაბეთი | |
| ქვეყანა |
 საქართველო |
| სპეციალური ერთეული | სამხრეთ ოსეთის დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული |
| მუნიციპალიტეტი | ქურთის მუნიციპალიტეტი |
| თემი | ქურთა |
| კოორდინატები | 42°16′31″ ჩ. გ. 43°57′29″ ა. გ. / 42.27528° ჩ. გ. 43.95806° ა. გ. |
| ცენტრის სიმაღლე | 1060 მ |
| მოსახლეობა | 860[1] კაცი (2002) |
| ეროვნული შემადგენლობა | ქართველები (95%) |
.svg)    | |
გეოგრაფია რედაქტირება
მდებარეობს მდინარე დიდი ლიახვის მარჯვენა მხარეს. ზღვის დონიდან 1060 მეტრი, ცხინვალიდან 4 კილომეტრი.[4]
ისტორია რედაქტირება
1469 წლიდან სოფელ აჩაბეთში (დღევანდელი ზემო და ქვემო აჩაბეთი) იხსენიება მაჩაბლების რეზიდენცია, რომლებიც მეფის მოურავები იყვნენ და თითქმის მთელ ლიახვის ხეობას განაგებდნენ.[5]
1922 წელს შევიდა სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შემადგენლობაში[6] და 1991 წლამდე შედიოდა ცხინვალის რაიონში, 2006 წლის 6 დეკემბრამდე — გორის რაიონში. ქართულ-ოსური კონფლიქტის დაწყების შემდეგ, 1992–2008 წლებში აკონტროლებდა ქართული მხარე.
2008 წლიდან ოკუპირებულია რუსეთის ფედერაციის მიერ.[7] ზემო და ქვემო აჩაბეთი, 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ ნასოფლარად იქცა. აჩაბეთი ჯერ დაიბომბა, შემდეგ ცეცხლში ჩაიწვა, ბოლოს კი, როგორც თვითმხილველები ყვებიან, სპეციალური ტექნიკით მთლიანად დაანგრიეს და მიწასთან გაასწორეს.[8]
დემოგრაფია რედაქტირება
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი | ეროვნება |
|---|---|---|---|---|
| 1907[9] | 250 | — | — | ქართველები |
| 1911[10] |  248 |
— | — | ქართველები |
| 1926[11] |  283 |
— | — | ქართველები (100%) |
| 1989[12] | 601 |
— | — | ქართველები (565; 94%) ოსები (36; 6%) |
| 2002[1] | 860 |
436 | 424 | ქართველები (95%) |
ღირსშესანიშნაობები რედაქტირება
კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებიდან აღსანიშნავია აჩაბეთის ციხე, წმინდა ესტატესა და წმინდა კვირიკეს ეკლესიები; ევსტათის ეკლესიიდან ერთ კილომეტრზე, თირის მონასტრისაკენ, გორაკზე, მდებარეობს აბოს წმინდა გიორგის სახელობის ძველი საყდრის ნანგრევები.[5]
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II
- ↑ საქართველოს სსრ გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 1987. — გვ. 72.
- ↑ საქართველოს გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 2009. — გვ. 44.
- ↑ ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 506.
- ↑ 5.0 5.1 მეგრელიძე, ი., სიძველეები ლიახვის ხეობაში, თბ.: „საბჭოთა საქართველო“, 1984. — გვ. 200—201.
- ↑ Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии
- ↑ რუსეთის ფედერაციის მიერ საქართველოს ტერიტორიების ოკუპაციის შესახებ. matsne.gov.ge (28 აგვისტო, 2008). ციტირების თარიღი: 20 აგვისტო, 2019.
- ↑ ხიდაშელი თ., ზემო და ქვემო აჩაბეთი // აგვისტოს ნანგრევებში, გვ. 145, თბ., 2009.
- ↑ Кавказский календарь на 1910 годъ
- ↑ Кавказский календарь на 1912 годъ
- ↑ მოსახლეობის 1926 წლის აღწერა, გვ. 189
- ↑ Население по итогам переписи 1989 г. (16.02.2008). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21.03.2012. ციტირების თარიღი: 20.08.2019.