ვიქტორ ორტა
ვიქტორ ორტა (ფრანგ. Victor Horta დ. 6 იანვარი, 1861 — გ. 8 სექტემბერი, 1947) — ბელგიელი არქიტექტორი და კონსტრუქტორი. როგორც მას ჯონ ნირვიჩი აღწერს, „ის იყო ფუძემდებელი ევროპული არტ-ნუვოს სტილისა". მართლაც, ორტას სახელი უმნიშვნელოვანესია არტ-ნუვოს არქიტექტურაში. 1892–1893 წლებში, ბრიუსელში მის მიერ აშენებული ჰოტელ-ტასელი ნიმუშია იმისა, რომ ის იყო პირველი, რომელმაც დეკორატიული ხელოვნება არქიტექტურაში შემოიტანა. ორტას ღრმა გავლენის ქვეშ მალევე მოექცა ფრანგი არქიტექტორი ექტორ გიმარდი, რომელმაც მისი სტილი საფრანგეთსა და დანარჩენ მსოფლიოში გაავრცელა. ძველი სტილის უარყოფითა და ახლის შემოტანით, ორტამ საფუძველი ჩაუყარა მოდერნისტულ არქიტექტურას.[12]
| ვიქტორ ორტა | |
|---|---|
.jpg) | |
| პირადი ინფორმაცია | |
| დაბ. თარიღი | 6 იანვარი, 1861[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] |
| დაბ. ადგილი | გენტი[1] [9] |
| გარდ. თარიღი | 8 სექტემბერი, 1947[1] [3] [4] [5] [6](86 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ბრიუსელი[1] [9] |
| დასაფლავებულია | იქსელის სასაფლაო |
| ნამუშევრები და მიღწევები | |
| საქმიანობა | არქიტექტორი[10] [8] [9] , დიზაინერი, ქალაქთმშენებელი[8] , მასწავლებელი[8] და general contractor[8] |
| მოქალაქეობა |
 ბელგია[11] |
| მიმართულება | არტ-ნუვო და არტ-დეკო |
| ალმა-მატერი | Académie royale des Beaux-Arts |
| მნიშვნელოვანი პროექტები | ოტელ-ტასელი, ჰოტელ-სოლვაი, ჰოტელ-ვან-ეეტველდე, House & Atelier Horta, Palace of Fine Arts და Maison du Peuple |
| ჯილდოები | Officer of the Order of the Crown |
| მეუღლე | Pauline Heyse და Julia Carlsson |
| შვილ(ებ)ი | Marguerite Horta და Simonne Horta |
| ხელმოწერა |
 |
1932 წელს, ბელგიის მეფე ალბერტ I-მა, არქიტექტურაში შეტანილი წვლილისთვის ორტას ბარონის ტიტული უბოძა. მის მიერ დაპროექტებული ოთხი შენობა იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაშია შეტანილი.
ბიოგრაფია რედაქტირება
ორტა ბელგიის ქალაქ გენტში დაიბადა. პირველად იგი არქიტექტურამ მაშინ მიიზიდა, როდესაც ის ბიძამისს სახლის მშენებლობაშიეხმარებოდა. ორტას ბავშვობაში ძალიან უყვარდა და აინტერესებდა მუსიკა და 1873 წელს იგი მუსიკის თეორიის სასწავლებლად გენტის კონსერვატრიაში წავიდა, საიდანაც უდისციპლინობის გამო იგი გარიცხეს. ამის შემდეგ ორტა სასწავლებლად მიდის გენტის ხელოვნების სამეფო აკადემიაში, არქიტექტურის დეპარტამენტზე. 1878 წელს ორტა ჟიულ დებუისონთან სამუშაოდ პარიზში მიდის. საფრანგეთში არქიექტორთათვის ხელსაყრელი უამრავი სამუშაო ადგილი იყო.
1880 წელს, როდესც ორტას მამა გარდაიცვალა, ვიქტორი ბელგიაში დაბრუნდა და საცხოვრებლად ბრიუსელში გადავიდა. მას პირველ ცოლთან ორი შვილი შეეძინა. ამ დროისთვის იგი უკვე სწავლობდა ნატიფი ხელოვნების სამეფო აკადემიაში. ბრიუსელში ორტა დაუმეგობრდა პოლ ჰანკარს (ჰანკარი მოგვიანებით შეისწავლის არტ-ნუვოს). კარგად სწავლია გამო, მისი შრომა შეუმჩნეველი არ დარჩა, ვიქტორი პროფესორმა ალფონს ბალატმა („ბელგიის ლეოპოლდ II-ს“ ავტორი) ასისტენტად აიყვანა . ერთად მათ ააშენეს სამეფო ლეაკენის „მწვანე სახლები“.
კარიერა რედაქტირება
1884 წელს ორტამ გრან პრი მოიგო ორ კატეგორიაში: როგორც საუკეთესო დამწყებმა არქიტექტორმა და საუკეთესო მოსწავლემ.
1885 წელს წელს ვიქტორ ორტა მარტო მუშაობდა და იმავე წელს სამი შენობა ააშენა. 1885 წელსვე გაწევრიანდა ბელგიის არქიტექრურის ცენტრალურ საზოგადოებაში. შემდეგ წლებში ვიქტორი რეგულარულად მონაწილეობდა სხვადასხვა შეჯიბრში და როგორც მისი კალიბრის არქიტექტორს შეეფერება, - ყველა ტურნირს იგებდა.
1892 წელს ორტა დაინიშნა ბრიუსელის თავისუფალი უნივერსიტეტის არქიექტურის, დიზაინის და გრაფიკის დეპარტამენტის უფროსად. 1893 წელს გახდა არქიტექტურის პროფესორი. წოდება დატოვა 1911 წელს, მას შემდეგ, რაც უნივერსიტეტის ავტორიტეტმა საგრძნობლად დაბლა დაიწია.
არტ-ნუვო რედაქტირება
1892 წელს ჩატარებულ გამოფენაზე ორტამ პირველად წარუდგინა არტ-ნუვო ბელგიელ საზოგადოებას. ამ გამოფენის შემდეგ პროფესორმა ემილ ტასელმა ოორტას სახლის დიზაინი შეუკვეთა, სწორედ ამ დაკვეთის შედეგად შექმნა ორტამ შენობა, რომელსაც დამკვეთის პატივსაცემად დაარქვა ჰოტელ-ტასელი. ამ შენობაში ორტამ გამოყენა რკინა და მცენარეული ფორმები, მოგვიანებით აღწერილი, როგორც „ბიომორფული კისრის ხერხემალი“. მას შემდეგ ეს შენობა ითვლება არტ-ნუვოს პირველ გამოჩენად არქიტექტურაში.
ჰოტელ-ტასელის წარმატებით დასრულების შემდეგ ორტას გამოუჩნდა უამრავი კლიენტი და შეკვეთები მთელ ბრიუსელში. თავისი ახალი არქიტექტურული სტილის წყალობით ორტამ ააშენა ჰოტელ-სოლვაი (1895–1900) და საკუთარი რეზიდენცია (1898). ვიქტორმა ამ შენობების ინტერიერშიც რკინა და ქვა გამოიყენა. 1894 წელს, ორტა ბელგიის არქიტექტურის ცენტრალური საზოგადოების პრეზიდენტად აირჩიეს. 1895 წლიდან 1899 წლამდე მან თავისი დიზაინით შექმნა „მეზონ-დი-პოპლ“ (ხალხის სახლი).
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Володина Т. И. Орта Виктор // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3.0 3.1 Victor Horta
- ↑ 4.0 4.1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 5.0 5.1 SNAC — 2010.
- ↑ 6.0 6.1 Biographie Nationale de Belgique / Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique — BXL.
- ↑ Structurae — Ratingen: 1998.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 The Fine Art Archive — 2003.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 https://www.odis.be/lnk/PS_73129
- ↑ Union List of Artist Names — 2010.
- ↑ LIBRIS — 2012.
- ↑ Victor Horta GreatBuildings.com