ვიტი-ლევუ
ვიტი-ლევუ (ინგლ. Viti Levu) — ფიჯის რესპუბლიკის ყველაზე დიდი კუნძული, რომელიც მდებარეობს ვიტი-ლევუს კუნძულების ჯგუფში, წყნარ ოკეანეში. ვიტი-ლევუზე მდებარეობს ქვეყნის დედაქალაქი სუვა, ამ კუნძულზე ცხოვრობს ქვეყნის მოსახლეობის 70 % (დაახლოებით 600 000 ადამიანი). მოსახლეობის დიდი ნაწილი მიეკუთვნება ინდო-ფიჯელებს. ადმინისტრაციულად კუნძული იყოფა ორ ოლქად: დასავლეთის ოლქი და ცენტრალური ოლქი, ეს ოლქები აგრეთვე იყოფიან პროვინციებად.
| მშობ. სახელი: ინგლ. Viti Levu | |
|---|---|
 | |
| გეოგრაფია | |
| 17°48′ ს. გ. 178°00′ ა. გ. / 17.800° ს. გ. 178.000° ა. გ. | |
| მდებარეობა | წყნარი ოკეანე |
| კოორდინატები |
კოორდინატები: განედი არ არის მითითებული |
| ფართობი | 10 388 კმ² |
| სიგრძე | 146 კმ |
| სიგანე | 106 კმ |
| უმაღლესი წერტილი |
1324 მ ტომანიივის მთა |
| ოლქი | ცენტრალური ოლქი და დასავლეთის ოლქი |
| დემოგრაფია | |
| მოსახლეობა | 580 000 (1996) |
| სიმჭიდროვე | 55,834 ად. /კმ² |
დასახელება რედაქტირება
ადგილობრივ ენებზე ვიტი-ლევუ — «დიდი კუნძული». ვიტი — «კუნძული», დამახინჯებული სახით ნიშნავს ფიჯის.
გეოგრაფია რედაქტირება
კუნძულის ფართობი შეადგენს 10 388 კმ²-ს, მას მსოფლიოს კუნძულებს შორის ფართობის მიხედვით 75-ე ადგილი უკავია, ხოლო ოკეანეთში მეექვსე. სიგრძე დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ — 146 კმ-ია, ხოლო სიგანე ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ — 106 კმ. უახლოესი მატერიკი ავსტრალია მდებარეობს 2700 კმ-ში[1]. ამ კუნძულიდან საზღვაო გზებით ხდება დაკავშირება ავსტრალიასთან და ახალ ზელანდიასთან. კუნძულიდან ჩრდილოეთით მდებარეობს ბლაის ზღვა, მეზობელი კუნძულისგან — ვანუა-ლევუსაგან გამოყოფილია ლატუ-ი-რას სრუტით, სამხრეთით მდებარე მეზობელი მომცრო კუნძულებისგან კანდავუს სრუტით. ვიტი-ლევუდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარეობს პატარა იასავას კუნძულები.
კუნძულს აქვს შერეული ვულკანური და კონტინენტური წარმოშობა[1]. ვიტი-ლევუს ტერიტორიის ძირითადი ნაწილი დაბლობებს უკავია, თუმცა ცენტრალურ ნაწილში არის საშუალო სიმაღლის მთები. ვიტი-ლევუს ზედაპირი დაკლაკნილია (გამოწვეულია ძველი ვულკანური ამოფრქვევებით და მიწისძვრებით), ხოლო ცენტრში მდებარეობს მთის ქედი, რომელიც კუნძულს ყოფს ორ თანაბარ ნაწილად. კუნძულის და ამავდროულად მთელი ფიჯის უმაღლესი წერტილი ზღვის დონიდან — ტომანიივის მთა (1324 მეტრი).
ფიჯის კუნძულები მოქცეულია სუბეკვატორულ სარტყელში, ამიტომ ამ ტერიტორიაზე კლიმატი რბილია. ყოველწლიური საშუალო ტემპერატურა შეადგენს 24 — 29 °C-ს. ნალექების რაოდენობა ყოველწლირად შეადგენს 2000-3000 მმ-ს. სეზონებს შორის ამინდი თითქმის არ იცვლება, მხოლოდ ზამთარია უფრო მშრალი. თვითონ ვიტი-ლევუზე კლიმატი ისეთივეა, როგორიც სხვა კუნძულებზე, კლიმატი განსხვავდება ქარსზედა მხარეს (უფრო ნოტიოა), და ქარსქვედა მხარეს (უფრო მშრალია). კუნძული განიცდის ტროპიკული ციკლონების და ხანძრების ზემოქმედებას[1].
აქ ფლორა და ფაუნა საკმაოდ მრავალფეროვანია. დაბლობი ადგილები, როგორც მთის ქედები, დაფარულია წვიმიანი ტყეებით. კუნძულზე მრავლადაა მანგროს ტყეები.[1]. მხოლოდ ამ კუნძულზე გვხვდება ისეთი ენდემური სახეობები, როგორებიცაა: გიგანტური ულვაშა ხოჭო Xixuthrus heros, პალმა вулеито, წიწვოვანი ხეები Dacrydium nausoriense და Acmopyle sahniana.
მოსახლეობა რედაქტირება
კუნძულზე მდებარეობს ფიჯის რესპუბლიკის დედაქალაქი სუვა. სიდიდით მეორე ქალაქი — ნანდი, აეროპორტით, სუვიდან სამი საათის სავალზეა.
ვიტი-ლევუზე ცხოვრობს ინდოეთიდან გადმოსახლებულთა მნიშვნელოვანი დიასპორა.
ადმინისტრაციული დაყოფა რედაქტირება
კუნძულზე მდებარეობს ფიჯის თოთხმეტიდან რვა პროვინცია. მბას, ნანდრონგა-ნავოსას და რას პროვინციები შედიან დასავლეთის ოლქის შემადგენლობაში, ხოლო ნაიტასირის, ნამოსის, რევას, სერუას და ტაილევუს პროვინციები — ცენტრალური ოლქის შემადგენლობაში.
ეკონომიკა რედაქტირება
ვიტი-ლევუს დასავლეთ ნაწილში მოსახლეობას ძირითადად მოყავს შაქრის ლერწამი, ხოლო აღმოსავლეთ ნაწილში მისდევენ რძის მეცხოველეობას.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 UN SYSTEM-WIDE EARTHWATCH Web Site. ფიჯის კუნძულები. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-04-03. ციტირების თარიღი: 2015-01-19.