ედემი, ედენი, ედემის ბაღი (ებრ. גַּן עֵדֶן, Gan Eden; არაბ. جنة عدن, Jannat ‘Adn) — ბიბლიურ წარმოდგენებში ფიზიკური სამოთხე დედამიწაზე.

ლუკას კრანახი. ადამი და ევა ედემში. 1530. ვენა

ბიბლიური გადმოცემით ედემი მდებარეობდა ოთხი მდინარის სათავეში:

10. მდინარე მოედინება ედემის ბაღის მოსარწყავად, მერე იტოტება და იქმნება ოთხი ნაკადი.

11. ერთის სახელია ფიშონი; იგი გარს უვლის ხავილას ქვეყანას, სადაც ოქროა.

12. კარგია იმ ქვეყნის ოქრო. იქ არის ანთრაკიც და ზურმუხტის ქვაც.

13. მეორე მდინარის სახელია გიხონი; იგი გარს უვლის მთელს ქუშის ქვეყანას.

14. მესამე მდინარის სახელია ხიდეკელი; იგი ჩაუდის აშურს. მეოთხე მდინარეა ფერათი.

—დაბადება, თავი II, 10-14

მცხეთური ხელნაწერის მიხედვით ტექსტი გამოიყურება შემდეგნაირად:

10. ხოლო მდინარე გამოვალს ედემით მორწყვად სამოთხისა, მიერ განიყოფვის ოთხად თავად.

11. სახელი ერთისა - ფისონ. ესე არს, რომელი გარემოვლის ყოველსა ქვეყანასა ევლატისასა, მუნ, სადა-იგი არს ოქროჲ.

12. ხოლო ოქრო მის ქვეყანისაჲ კეთილ, მუნ არს ანთრაკი და ქვაჲ იგი კაპოეტი.

13. და სახელი მდინარისა მეორისა - გეონ. ესე გარემოვლის ყოველსა ქვეყანასა ეთიოპიისასა.

14. და მდინარე მესამე - ტიგრისი. ესე ვალს წინაშე ასურეთსა, ხოლო მდინარე მეოთხე ევფრატი..

დაბადება, თავი II, 10-14

ბიბლიური ედემის მდინარეებთან და მის ადგილმდებარეობასთან დაკავშირებით არსებობს სხვადასხვა მოსაზრება.

მდინარე ფიშონი რედაქტირება

პლატონ იოსელიანის სიტყვებით ფიშონი იგივე კოლხეთის სამეფოს მდინარე — ფაზისია[1], რომელიც ძველებრაულში ოქროს აღმნიშვნელად გამოიყენებიდა[2]. კავკასიაში კი სახელწოდება ფაზისით ცნობილია არაერთი მდინარე მათ შორის არაქსის სათავე, რომლის ხეობას ქართულ მატიანეში ბასიანად მოიხსენებენ.

მდინარე გიხონი რედაქტირება

მდინარე გიხონი მცხეთურ ხელნაწერში წარმოდგენილია, როგორც ეთიოპიის მდინარე: „და სახელი მდინარისა მეორისა - გეონ. ესე გარემოვლის ყოველსა ქვეყანასა ეთიოპიისასა“. თუმცაღა არსებობდა ორი ეთიოპია: პირველი ეს იყო აფრიკის კონტინენტზე არსებული ქვეყანა, ხოლო მეორე ეთიოპიად მოიხსენებდნენ — პონტოს სამეფოს ქვეყანას.

მდინარე ფერათი რედაქტირება

მდინარე ფერათი მცხეთურ ხელნაწერში წარმოდგენილია მდინარე ევფრატის სახელით.

მდინარე ხიდეკელი რედაქტირება

მდინარე ხიდეკელი მცხეთურ ხელნაწერში გაიგივებულია მდინარე ტიგროსთან.

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1.  
    „Основываяс на указаниях пророков Исаии и Эзекеля на распути догадок, только с любопитством останавливаемся на том новеишем обяснении Фисона, одрой из рек рая, которого находят в Фазисе или Рионе Колхидском. Такаво и мнение Розенмюллера. Так понимали и древные Евреи. Так именует его в Колхиде Прокопий, писатель времен Юстиниана — clarisimus Ponti flavius Phasis.“
    («Путевые записки от Тифлиса до Мцхеты» 1871. გვ. 11)
  2.  
    „Золото в этой реке по Моисею считавшееся наилучшим обясняется и самим названием золота на евреиском языке уфаза или офаза у пророка Иеремия (Иер. X. 9.) злато светраго у Соломона (пес. пес. V. 15.) и Иова (22. 24.) где упоминается о золоте Фаза.“
    («Путевые записки от Тифлиса до Мцхеты» 1871. გვ. 12)