ბანგლადეშის კულტურა

ბანგლადეშის კულტურა — ბენგალის რეგიონის კულტურასთან გადაჯაჭვული კულტურა, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში ვითარდებოდა და მოიცავს ბანგლადეშის რამდენიმე სოციალური ჯგუფის კულტურულ მრავალფეროვნებას. XIX საუკუნის დასაწყისში ბენგალური რენესანსის პერიოდში გამოირჩეოდნენ ბენგალელი მწერლები, წმინდანები, ავტორები, მეცნიერები, მკვლევრები, მოაზროვნეები, კომპოზიტორები, მხატვრები და კინემატოგრაფები, რომლებმაც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშეს ბენგალური კულტურის განვითარებაში. ბენგალური რენესანსი შეიცავს ახალდაბადებული ინდური პოლიტიკური ნაციონალიზმის თესლს, რომელიც მრავალი თვალსაზრისით წინ უძღოდა თანამედროვე ინდურ მხატვრულ კულტურას.

უფლებადამცველის, ადამიანის უფლებათა ეროვნული საზოგადოების (NHRS) თავმჯდომარის მ. ნაზრულ ისლამ ტამიჯის აზრით, ადამიანის უფლებები ბენგალური კულტურის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია და ის მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ბენგალური კულტურის განვითარებაში.

ბანგლადეშის კულტურები კომპოზიტურია და ყალიბდებოდა საუკუნეების განმავლობაში, რომელმაც შეითვისა ისლამის, ინდუიზმის, ბუდიზმის და ქრისტიანობის გავლენა. იგი ვლინდება სხვადასხვა ფორმით, მათ შორისაა მუსიკა, ცეკვა, დრამა, რეწვა, ფოლკლორი, ლიტერატურა, რელიგიის ფილოსოფია, სადღესასწაულო ფესტივალები, ასევე სამზარეულოს მკაფიო კულინარიული ტრადიცია.

მუსიკა, ცეკვა, დრამა რედაქტირება

 
ბანგლადეშელი მხატვრები, რომლებიც საცეკვაო შოუში მონაწილეობენ.

ბანგლადეშის მუსიკალური ცეკვის სტილი შეიძლება დაიყოს სამ კატეგორიად: კლასიკური, ხალხური და თანამედროვე.

ბანგლადეში ერთ დროს პაკისტანის ნაწილი იყო, მას აღმოსავლეთის პაკისტანი ერქვა.

ცეკვის კლასიკურ სტილზე გავლენა მოახდინა ინდოეთის ნახევარკუნძულის კლასიკურმა ფორმებმა, შესაბამისად, მათ აქვთ ბჰარატნატიამ კატაკის ფორმის ცეკვები.

ბანგლადეშს აქვს ხალხური სიმღერებიის მდიდარი ტრადიცია: სიმღერების ფესვებია სპირიტუალიზმის ძლიერი ტრადიცია, მისტიკა და ერთგულება.

მედია და კინო რედაქტირება

ბანგლადეშის პრესა მრავალფეროვანია და კერძო მესაკუთრეების ხელშია. ქვეყანაში 200-ზე მეტი გაზეთი გამოიცემა. ბანგლადეშ ბეტარი არის სახელმწიფო რადიო სერვისი. [1] ადგილობრივი BBC აშუქებს პოპულარულ ამბებსა და მიმდინარე სიახლეებს. ასევე ძალიან პოპულარულია ბენგალური გადაცემები ამერიკის ხმიდან. ბანგლადეშის ტელევიზია (BTV) არის სახელმწიფო სატელევიზიო ქსელი. იქ 20-ზე მეტი კერძო სატელევიზიო ქსელია, მათ შორის რამდენიმე ახალი ამბების არხი. მედიის თავისუფლება კვლავ მთავარ საზრუნავად რჩება, მას შემდეგ რაც მთავრობამ ჟურნალისტების ცენზურისა და შევიწროების მცდელობები დაიწყო.

ბანგლადეშის კინოთეატრის ისტორია იწყება 1898 წლიდან, როდესაც ფილმების ჩვენება დაიწყო დაკას თეატრში. 1931 წელს აღმოსავლეთ ბენგალის კინემატოგრაფიის საზოგადოებამ გამოუშვა პირველი სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი ბანგლადეშში, სახელწოდებით „ბოლო კოცნა“ . პირველი მხატვრული ფილმი აღმოსავლეთ პაკისტანში, მუხ ო მუხოშ, გამოვიდა 1956 წელს. 1960-იანი წლების განმავლობაში დაკაში ყოველწლიურად 25-30 ფილმი იწარმოებოდა. 2000-იანი წლებისთვის ბანგლადეში აწარმოებდა 80–100 ფილმს წელიწადში.

ფესტივალები და დღესასწაულები რედაქტირება

ფესტივალები და დღესასწაულები ბანგლადეშის კულტურის განუყოფელი ნაწილია. ფონელა ფალგუნის, ფონელა ბოიშახის და შახრაინს ყველა აღნიშნავს მიუხედავად რელიგიური კუთვნილებისა. ასევე, აღინიშნება მუსლიმური ფესტივალები. დურგა პუჯას და ჯანმაშტამის ინდუისტური ფესტივალები. ბუდას პურნიმას ბუდისტური ფესტივალი. საშობაო ქრისტიანული ფესტივალი და საერო დღესასწაულები, როგორიცაა პოელა ბოიშახი, ნაბანა, ენის დღე, დამოუკიდებლობის დღე, რაბინდრა ჯაიანტი და ნაზრულ ჯაიანტი.

ქორწილები რედაქტირება

 
ნათესავები პატარძალს ტრადიციული საქორწილო კურკუმით ამშვენებენ დაკაში

ბენგალური ქორწილები ტრადიციულად ხუთ ნაწილად მიმდინარეობს: პირველი ეს არის, პატარძლისა და საქმროს მეჰენდი შონდა (ასევე პან ჩინი ), შემდეგ, პატარძლის გეი ჰოლუდი, საქმროს გეი ჰოლუდი, ბიე და ბუ ბჰაატი. ეს ხშირად ხდება ცალკეულ დღეებში. ქორწილში პირველი მოვლენა არაფორმალური ნაწილია: საქმრო პატარძალს აჩუქებს „ნიშნობის“ ბეჭედს. მეჰენდ შონდასთვის პატარძლის მხარე ერთმანეთს ჰენნას უტარებს, ისევე როგორც პატარძალს - გეი ჰოლუდს, საქმროს ოჯახი - თავად საქმროს გარდა - მსვლელობით მიდის პატარძლის სახლში. პატარძლის მეგობრები და ოჯახის წევრები სხეულს კურკუმას პასტით იხატავენ. ტრადიციულად ყველა შესაბამისი სამოსი არის ნარინჯისფერი. შემდეგ პატარძალს აწვდიან ტკბილეულს ნაწილ-ნაწილ. საქორწილო ცერემონიას აწყობს პატარძლის ოჯახი. პატარძლის ოჯახი ცდილობს საქმროს რაიმე სახის პრაქტიკული ხუმრობა მოუფიქროს, მაგალითად, საქმროს ფეხსაცმლის მოპარვა. ქრისტიანული და ბუდისტური ქორწილი სულ სხვა პროცესს მისდევს. ისინი მეტ-ნაკლებად მისდევენ დასავლურ კულტურას და მეთოდებს. ზოგჯერ ისინიც მიჰყვებიან ბენგალური ქორწილის მსვლელობას.

არქიტექტურა და მემკვიდრეობა რედაქტირება

ბანგლადეშს აქვს მიმზიდველი არქიტექტურა ისტორიული საგანძურიდან თანამედროვე ღირშესანიშნაობებამდე. იგი ვითარდებოდა საუკუნეების განმავლობაში და ითვისებდა გავლენებს სოციალური, რელიგიური და ეგზოტიკური საზოგადოებების მხრიდან. ბანგლადეშს მრავალი არქიტექტურული სიწმინდე და ძეგლი აქვს, რომლებიც ათასობით წლის წინათ თარიღდება.

სპორტი რედაქტირება

 
კრიკეტის მატჩი დაკაში.

კრიკეტი არის სპორტის ყველაზე პოპულარული სახეობა ბანგლადეშში, რასაც მოსდევს ფეხბურთი. კრიკეტი არის თამაში, რომელსაც ბანგლადეშში მასიური და მგზნებარე მიმდევრები ჰყავს.

რელიგია რედაქტირება

ბანგლადეში ეთნიკურად ერთგვაროვანია, ბენგალელები მოსახლეობის 98%-ს შეადგენენ. ბანგლადეში არის უმეტესად მუსლიმური ქვეყანა. მუსლიმები ბანგლადეშში მოსახლეობის 90%-ს შეადგენს, ხოლო ინდუსები და ბუდისტები ქვეყნის ყველაზე მნიშვნელოვანი უმცირესობები არიან. ქრისტიანები, სიქები და ათეისტები მოსახლეობის ძალიან მცირე ნაწილს წარმოადგენენ. ბანგლადეშში სხვადასხვა რელიგიის ადამიანები თავიანთ რელიგიურ რიტუალებს ზეიმით ასრულებენ. მთავრობამ გამოაცხადა ეროვნული დღესასწაულები ოთხი ძირითადი რელიგიის ყველა მნიშვნელოვან რელიგიური ფესტივალი. ბანგლადეშში ენთუზიაზმით აღნიშნავენ ეიდ ალ – ფიტრის, დურგა პუჯას, შობის დღესასწაულს და ბუდა პურნიმას . ეს ყველაფერი ბანგლადეშის კულტურული მემკვიდრეობის განუყოფელი ნაწილია.

ცხოვრების წესი რედაქტირება

სამზარეულო რედაქტირება

 
სანდეში, დამზადებული რძითა და შაქრით

ბანგლადეში ცნობილია თავისი გამორჩეული კულინარიული ტრადიციით, გემრიელი საჭმელებით, სანელებლებითა და ქონდარით. ორთქლზე მოხარშული ბრინჯი წარმოადგენს ძირითად საკვებს და მას მიირთმევენ სხვადასხვა ბოსტნეულთან ერთად. ასევე, გამოიყენება ოსპის სქელი სუპები, კვერცხი, თევზის, ქათმის, ცხვრის, საქონლისა და იხვის ხორცი . ბენგალელებს უყვართ ტკბილეული. ბანგლადეშის ტკბილი ნამცხვრები ძირითადად რძის შემადგენლობითაა. ბენგალური სამზარეულო მდიდარი და მრავალფეროვანია მრავალი სპეციალური სანელებლისა და არომატის საშუალებით.

ტანსაცმელი რედაქტირება

ბანგლადეშში არის ტრადიციული ტანსაცმლის მრავალფეროვანი ასორტიმენტი, რომელსაც ადამიანები დღემდე იყენებენ ყოველდღიურ ცხოვრებაში. ბანგლადეშელებს აქვთ ჩაცმულობის უნიკალური უპირატესობები. ბანგლადეშელი მამაკაცები, ტრადიციულად, რელიგიურ და კულტურულ შემთხვევებში ატარებენ პანჯაბურს, რომელიც სტრუქტურულად ჰგავს ქურთას, მაგრამ დიზაინით ძალიან უნიკალურია. ბანგლადეშისთვის უნიკალური, ფოტუა, ასევე პოპულარული სამოსია, რომლის სტილს იყენებენ როგორც მამაკაცები, ასევე ქალები. შარი ბანგლადეშელი ქალების მთავარი და ტრადიციული სამოსია [2] ასევე ზოგიერთ ახალგაზრდა ქალს აცვია სალვარ კამესი. ურბანულ რაიონებში ქალებმა შეიძლება ატარონ დასავლური სამოსიც. [3]

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. Swadhin Bangla Betar Kendra's Rashidul Hossain passes away. bdnews24.com. ციტირების თარიღი: 2 January 2016.
  2. Amazing Weird National Costumes. ციტირების თარიღი: 20 March 2016
  3. Impact of Western Culture in Bangladesh. ციტირების თარიღი: 20 March 2016