ატოლი
ატოლი (მალდივის ენაზე – ატოლუ) — მარჯნის კუნძული, აქვს წრიული (მთლიანი ან წყვეტილი, ზოგჯერ უსწორმასწორო) მოყვანილობა. ატოლი ჩვეულებრივ პატარაა, მაგრამ ზოგჯერ მისი დიამეტრი 50 კმ და მეტსაც აღწევს. მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ატოლია კვაჯალეინი, რომელიც მდებარეობს წყნარ ოკეანეში. მისი ფართობია – 2336 კმ², რომლის 92% ლაგუნაზე მოდის. ამ ატოლის კუნძულების საერთო ფართობი აღწევს 14,5 კმ². მნიშვნელოვანია ასევე რანგიროას ატოლი, რომლის ფართობი უდრის 1639 კმ²-ს. ვითარდება წყალქვეშა მაღლობების (ხშირად ვულკანების) თხემების ირგვლივ და შემდეგ ტექტონიკური აზევების ან ოკეანის დონის დაწევის შედეგად.
ჩარლზ დარვინის ჰიპოთეზით, ბარიერული რიფით გარშემორტყმული კუნძულის თანდათან ჩაძირვის დროს რიფის თხემზე მარჯნის ახალ-ახალი შრეები ჩნდება და წყლის ზედაპირზე ამოდის, ამგვარად ხდება თხემის „დაშენება“.
ატოლები გავრცელებულია ტროპოკული სარტყლის ოკეანეებსა და ზღვებში, განსაკუთრებით წყნარი ოკეანის ცენტრალურ ნაწილში.
იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- Formation of Bermuda reefs
- Darwin's Volcano - a short video discussing Darwin and Agassiz' coral reef formation debate
ლიტერატურა რედაქტირება
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 674.