აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტრო

აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტრო (აზერ. Azərbaycanın müdafiə nazirliyi) — აზერბაიჯანის სამხედრო განყოფილების მთავარი ხელმძღვანელობა.  აზერბაიჯანის თავდაცვის მინისტრს თანამდებობაზე ნიშნავს და თანამდებობიდან ათავისუფლებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტი.

აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტრო
აზერ. Azərbaycanın müdafiə nazirliyi
აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტრო
უწყების შესახებ
შეიქმნა 1918
მინისტრი ზაქირ ჰასანოვი
უწყების ტიპი სახელმწიფო
საიტი
mod.gov.az

ამჟამინდელი მინისტრი ზაქირ ჰასანოვია.

ისტორია რედაქტირება

1918 წლის 28 მაისს, აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის მიერ მიღებულ დამოუკიდებლობის დეკლარაციაში მითითებულია, რომ აზერბაიჯანს უნდა ჰყავდეს ძლიერი ჯარი, შექმნას საკუთარი შეიარაღებული ძალები, რათა თავი დაიცვას გარე შემოსევებისგან და ქვეყნის შიგნით მტრების განეიტრალება უნდა მოახდინოს.

ჯარის უმთავრესი სტრუქტურული ერთეულები და დანაყოფები შეიქმნა 1919 წლის 1 ნოემბრამდე: პირველი ქვეითი დივიზია, რომელიც შედგებოდა სამი პოლკისგან, საარტილერიო დივიზიონისგან, ტელეგრაფის, ცხენისა და ტყვიამფრქვევის დანაყოფებიდან, საკავალერიო განყოფილებიდან, რომელიც შედგება სამი პოლკისგან, საჰაერო რაზმისა და სარკინიგზო ბატალიონისგან.

მნიშვნელოვანი ამოცანა იყო სამხედრო სამინისტროს შექმნა. 1918 წლის 28 მაისიდან 11 ივნისის ჩათვლით სამხედრო მინისტრის მოვალეობას ასრულებდა ხოსროვ-ბეგ სულთანოვი. 1918 წლის 23 ოქტომბერს გადაწყდა, რომ შეიქმნას სამხედრო სამინისტრო. 7 ნოემბერს, ოფიციალურად მიიღეს გადაწყვეტილება, ფატალი ხან ხოისკი სამხედრო მინისტრის პოსტზე დაინიშნა. 1918 წლის 26 დეკემბრიდან დაიწყო სამხედრო მინისტრის პოსტზე დაინიშნა სამედბეკ მეჰმანდაროვი, რუსეთის საიმპერატორო არმიის გენერალი, ხოლო მის მოადგილედ დაინიშნა გენერალ-ლეიტენანტი ალი აღა შიხლინსკი.

1918 წლის 26 ივნისს მინისტრთა საბჭოს დადგენილებით, მუსლიმთა კორპუსს გენერალ ალი აღა შიხლინსკის მეთაურობით დაარქვეს ცალკეული აზერბაიჯანული კორპუსი[1], რომელშიც 5000 ჯარისკაცი შედიოდა[2].

საბჭოთა პერიოდი რედაქტირება

1920 წელს, აზერბაიჯანის საბჭოთა კავშირში შესვლის შემდეგ, აზერბაიჯანის სამხედრო სამინისტრო გაუქმდა, მისი ფუნქციები გადაეცა სახალხო სამხედრო კომისარიატს. 1971 წლის 20 ივნისს, აზერბაიჯანის კომუნისტური პარტიის ცენტრალურმა კომიტეტმა მიიღო გადაწყვეტილება "სპეციალური სკოლა-პანსიონის შექმნის შესახებ". 1971 წლის ნოემბერში, სკოლა გაიხსნა. ახალ სასწავლო დაწესებულებას ჯამშიდ ნახიჩევანის სახელი მიეცა.

1991 წლის 5 სექტემბერს, აზერბაიჯანის სსრ უმაღლესი საბჭოს გადაწყვეტილებით, შეიქმნა თავდაცვის სამინისტრო. იმავე წლის 9 ოქტომბერს გადაწყდა აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების შექმნა.

1993 წელს ჰეიდარ ალიევი ხელისუფლებაში მოვიდა. მან საფუძველი ჩაუყარა აზერბაიჯანის არმიის ფორმირების ახალ ეტაპს. ჰეიდარ ალიევმა შექმნა მოწესრიგებული არმია, რომელიც დაქვემდებარებულია ერთ სარდალზე[2].

თანამედროვეობა რედაქტირება

ამჟამად, აზერბაიჯანის არმიას აქვს მყარი მატერიალური და ტექნიკური ბაზა და მას აქვს თანამედროვე ტიპის იარაღი. არმიის განმტკიცებაში მნიშვნელოვანი ფაქტორია აზერბაიჯანის თავდაცვის სამინისტროს საერთაშორისო ურთიერთობების განვითარება.

საერთაშორისო სამხედრო თანამშრომლობა ხორციელდება საგარეო საქმეთა სამინისტროსა და სხვა სახელმწიფო ორგანოების, დაწესებულებების, ორგანიზაციების მეშვეობით. თავდაცვის სამინისტროს საერთაშორისო სამხედრო თანამშრომლობა ორმხრივ და მრავალმხრივ ფორმატში ხორციელდება უცხო ქვეყნის სამხედრო და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან სამხედრო-პოლიტიკურ, სამხედრო-საგანმანათლებლო და სამხედრო-ტექნიკურ სფეროებში. საერთაშორისო სამხედრო თანამშრომლობის ძირითადი სფეროებია:

  • ორმხრივი და მრავალმხრივი თანამშრომლობა რეგიონის ქვეყნებთან და მის ფარგლებს გარეთ;
  • ევროატლანტიკური სტრუქტურების თანამშრომლობა;
  • საერთაშორისო ორგანიზაციებთან და უცხო ქვეყნის თავდაცვის სამრეწველო კომპლექსებთან თანამშრომლობა;
  • სამხედრო, სამხედრო-პოლიტიკური და სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობა სამხედრო უსაფრთხოების სისტემის გასაუმჯობესებლად;
  • შეიარაღებულ ძალებში და საერთაშორისო ორგანიზაციებში გამოყენებული ახალი პროგრამებისა და მექანიზმების შესწავლა სამხედრო განვითარებაში თანამედროვე მსოფლიო გამოცდილების შესწავლისა და გამოყენებისთვის შეიარაღებული ძალების საბრძოლო უნარის გაზრდისა და განვითარების მიმართულებით;
  • 2011 წლის ვენის დოკუმენტში „ნდობის აღდგენისა და უსაფრთხოების ზომების შესახებ მოლაპარაკებების შესახებ“ და 1990 წელს ევროპაში ჩვეულებრივი შეიარაღებული ძალების შესახებ ხელშეკრულების შემოწმების ღონისძიებებში მონაწილეობა;
  • ღონისძიებების გაფართოება კრიზისებისა და შეიარაღებული კონფლიქტების თავიდან აცილება;
  • საერთაშორისო სამხედრო თანამშრომლობის სფეროებში უცხო ქვეყნის საერთაშორისო ორგანიზაციებთან და სამხედრო ორგანიზაციებთან თანამშრომლობის შედეგად წარმოშობილი ვალდებულებებისა და ვალდებულებების შესასრულებლად საქმიანობის გაფართოება და განვითარება;
  • საერთაშორისო გამოცდილების შესწავლა და გამოყენების შესაძლებლობა ხელს შეუწყობს საბრძოლო მომზადების დონის გაუმჯობესებას და თავსებადობას[3].

ნატოსთან თანამშრომლობა რედაქტირება

აზერბაიჯანის რესპუბლიკა ნატო-ს "პარტნიორობა მშვიდობისათვის" (PfP) პროგრამას შეუერთდა 1994 წლის 4 მაისს.

აზერბაიჯანის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების სამშვიდობო რაზმი დაარსდა 1997 წელს, სამშვიდობო ბატალიონი 2001 წელს.

აზერბაიჯანის რესპუბლიკასა და ნატოს შორის, „ინდივიდუალური პარტნიორობის პარტნიორობის პროგრამის“ ფარგლებში, 2017 წლისთვის ჩატარდა 150 ღონისძიება, სადაც მონაწილეობა მიიღო აზერბაიჯანის 1000-ზე მეტმა სამხედრო პერსონალმა.

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. Собрание узаконений и распоряжений правительства Азербайджанской Республики. — Баку, 1919 — выпуск 1, ст. 23
  2. 2.0 2.1 Министерствo обороны
  3. Военное сотрудничество между Азербайджанской Республикой и Организацией Североатлантического Договора (НАТО)