|
'''უენდელ მერედიტ სტენლი''' ([[ინგლისური ენა {{lang-en|ინგ.]] Wendell Meredith Stanley), }}; (*დ. [[16 აგვისტო]], [[1904]]წ., [[რიჯევილი]], [[ინდიანა]]ს [[აშშ-ის ადმინისტრაციული დაყოფა|შტატი]];† – გ. [[15 ივნისი]], [[1971]]წ., [[სალამანკა]], [[ესპანეთი]])- – [[ამერიკელები|ამერიკელი]] [[ვირუსოლოგია|ვირუსოლოგი]] და [[პროფესორი]], [[ნობელის პრემია|ნობელის პრემიის ლაურეატი]].
[[კატეგორია:დაბადებული 1904]] ▼[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1971|მოლეკულური ბიოლოგიის ]] ▼[[კატეგორია:ამერიკელი ბიოქიმიკოსები]] ▼[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიის დარგში]] ▼[[კატეგორია:ვირუსოლოგები]] [[პროფესორი]], [[ნობელის პრემია|ნობელის პრემიის ლაურეატი]].
== ბიოგრაფია ==
1926 წელს დაამთავრა ერლემის კოლეჯი ([[აშშ-ისრიჩმონდი ადმინისტრაციული დაყოფა(ქალაქი)|რიჩმონდი]], ინდიანას შტატი). 1929 წლიდან მუშაობდა [[ილინოისი|ილინოისის]] [[უნივერსიტეტი|უნივერსიტეტში]], [[1930]] წლიდან - [[მიუნხენი]]ს უნივერსიტეტში. [[1931]] წელს დაბრუნდა [[ამერიკის შეერთებული შტატები |ამერიკის შეერთებულ შტატებში]], [[მედიცინა |სამედიცინო]] კვლევების [[როკფელერი]]ს [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტში]] ([[ნიუ-იორკი]]) სამუშაოდ, [[1932]] წლიდან გადავიდა [[პრინსტონის უნივერსიტეტი|პრინსტონის ]] იმავე როკფელერის სახელობის ინსტიტუტში. [[1948]] წლიდან უ.უენდელ სტენლი ბერკლის უნივერსიტეტის ([[კალიფორნია]]) პროფესორია. [[1941]] წელს არჩეულ იქნა ამერიკის შეერთებული შტატების [[მეცნიერებათა აკადემიის]], ხოლო [[1963]] წელს ნიუ-იურკის მეცნიერებათა აკადემიის წევრად.
[[1946]] წელს უ.უენდელ სტენლიმ [[ ჯ.ნორტროპთან]] და [[ჯ.სამნერთან]] ერთად მიიღო ნობელის პრემია [[ქიმია]]ში.
== კვლევა ==
უენდელ სტენლის კვლევის სფერო [[ვირუსოლოგია]] იყო. მან პირველმა, [[1935]] წელს მოახერხა [[თამბაქო]]ს [[ვირუსი]]ს გამოკრისტალება და ზედმიწევნით შესწავლა. წინამორბედთა შრომათა გაანალიზებისას იგი იმ დასკვნამდე მივიდა, რომ თამბაქოს [[მოზაიკის]] ვირუსი [[ცილები|ცილოვანი]] [[მოლეკულა]] იყო. საკუთარი მოსაზრების დასადასტურებლად [[მეცნიერი|მეცნიერმა]] უმძიმესი შრომა გასწია. მან დაიწყო იმით, რომ შეაგროვა ვირუსით დაავადებული ერთი [[ტონა]] თამბაქოს [[ფურცელი]]. იგი ამ ფურცლებს წურავდა, [[წვენი|წვენს]] ასუფთავებდა და მასში შემავალ ცილას იკვლევდა. შედეგად სტენლიმ მიიღო ერთი სუფრის კოვზი [[მიკროსკოპული]] ნემსისებრი [[კრისტალი|კრისტალები]]. ამ კრისტალების ყოველმხრივი შემოწმებით მან დაამტკიცა, რომ ისინი მთლიანად ცილისაგან შედგებიან და არაფერს შეიცავენ, გარდა თამბაქოს მოზაიკის ვირუსისა. ვირუსოლოგიისათვის ამ [[ექსპერიმენტი|ექსპერიმენტს]] კოლოსალური მნიშვნელობა ჰქონდა. ფაქტობრიად, ამ კვლევამ პრინციპული გარდატეხა შეიტანა ვირუსების შესწავლის საქმეში. სტენლის მიერ გამოკრისტალებული თამბაქოს მოზაიკის ვირუსი პირველი ვირუსია, რომელზე მანიპულაციები და შემდგომი კვლევები გახდა შესაძლებელი. გარდა ამისა, სტენლის წყალობით დღეს უკვე საბოლოოდ დამტკიცებულია, რომ ვირუსი შედგება ორი ნივთიერებისაგან - ცილისა და [[ნუკლეინის მჟავა|ნუკლეინის მჟავისაგან]].
== ნაშრომები ==
სტენლის ნაშრომი "ვირუსები და სიცოცხლის ბუნება", რომელიც მან თავის კოლეგა ე.ეველენთან ერთად დაწერა, ვირუსოლოგიაში კლასიკად ითვლება. [[ქართული ენა|ქართულ ენაზე]] [[წიგნი]] [[ალექსი მთვარელიძე]]მმთვარელიძემ თარგმნა და გამოსცა გამომცემლობა "[["ნაკადულმა"]]" [[1969]] წელს.
{{DEFAULTSORT:სტენლი, უენდელ მერედით}}
[[კატეგორია:ამერიკელები]]
▲[[კატეგორია:ამერიკელი ბიოქიმიკოსები]]
▲[[კატეგორია:დაბადებული 1904]]
▲[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1971 |მოლეკულური ბიოლოგიის ]]
▲[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიის დარგში]]
[[ar:وندل ستانلي]]
| 