დადაიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

დადაისტური მიმდინარეობა წარმოიშვა [[ციურიხი|ციურიხში]], 1916 წელს, I მსოფლიო ომში მონაწილე ქვეყნების ემიგრანტ ინტელიგენციაში. ტრისტან ცარას ირგვლივ შეკრებილი ახალგაზრდა ხელოვანების წრეში. მიმდინარეობის სახელწოდების შერჩევა შემდეგნაირად მოხდა: მსოფლიო ომის აბსურდულობის ანალოგიით აიღეს ლექსიკონში პირველივე შემხვედრი სიტყვა (dada) და დაუმატეს დაბოლოება ism, როგორც პროტესტი ყველანაირი მიმდინარეობის წინააღმდეგ.

დადაისტებისთვის [[ომი]] არ არის ამბოხის მისაღები ფორმა. პირიქით, მათ სძულთ იგი, როგორც [[დასავლეთი|დასავლური]] [[ცივილიზაცია|ცივილიზაციის]] კრახის მიზეზი. ისინი მხარს უჭერენ [[ფილოსოფია|ფილოსოფიურ]] და [[ესთეტიკა|ესთეტიკურ]] ამბოხს. 1918 წელს გამოდის ცარას მანიფესტი, რომელშიც უარყოფილია ყოველგვარი ორაზროვანი [[ხელოვნება|ხელოვნება]] და ხაზი აქვს გასმული დადაიზმის [[რევოლუცია|რევოლუციურ]] ხასიათს. ცარას აზრით საჭიროა დესტრუქციული, ნეგატიური სამუშაოების ჩატარება, დასუფთავება. დადაიზმი არავითარ [[თეორია|თეორიას]] არ ეყრდნობა და მხოლოდ პროტესტია. დადაიზმის პოზიცია ყველაფრის უარყოფაა: [[პოლიტიკა|პოლიტიკური]] ანგაჟირების, [[ისტორია|ისტორიული]] მოვლენების. სძულთ არსებული [[ბურჟუაზია|ბურჟუაზიული]] [[საზოგადოება|საზოგადოება]] და ეწინააღმდეგებიან ყველაფერს, რაც მას ახასიათებს: პირობითობებს, [[კულტურა|კულტურას]], განსაკუთრებით კი [[ესთეტიკა|ესთეტიკურ]] ნორმებს.

დადაიზმის ემბლემად იქცა ისეთი "ხელოვნების ნიმუშები", როგორიცაა მარსელ დიუშანის ''ღამის ქოთანი'' და პიკაბიას ''პაროდიული მექანიზმები''. ეს მიმდინარეობა ფართოდ უხსნის კარს [[ქვეცნობიერი|ქვეცნობიერს]] და ამით გზას უთმობს [[სიურეალიზმს|სიურეალიზმს]].