ცხინვალი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ცხინვალი''' — რესპუბლიკური დაქვემდებარების ქალაქი [[საქართველო]]ში, ყოფილი [[სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი]]სა და ყოფილი [[ცხინვალის რაიონი]]ს ადმინისტრაციული ცენტრი. [[1934]]-[[1961]] წლებში ქალაქს '''სტალინირი''' ერქვა. მდებარეობს [[შიდა ქართლის ვაკე|შიდა ქართლის ვაკეზე]], [[დიდი ლიახვი|დიდი ლიახვის]] ხეობაში, ზღვის დონიდან 870 მ სიმაღლეზე. მოსახლეობა 42 ათასი ([[1989]] წ.). სახელი წარმოსდგება მცენარე [[რცხილა]]დან, ძველი ქართულით ქრცხილა, აქედან ქრცხინვალი.

 

დღევანდელი ცხინვალის ტერიტორია პირველად [[ბრინჯაოს ხანა]]ში დასახლდა. არქეოლოგიური გათხრებით აღმოჩენილი ნამოსახლარები და საყოფაცხოვრებო ნივთები უნიკალურია იმ მოსაზრებით, რომ მათში აშკარაა გავლენა როგორც [[იბერია|იბერიული]] ისე [[კოლხეთი|კოლხური]] კულტურების, შესაძლო [[სამარტია|სარმატული]] ელემენტებით.

 

საქართველოს [[რუსეთი]]სგან დამოუკიდებლობის პერიოდში 1918-20 წლებში აქ მოხდა შეტაკებები [[საქართველოს ეროვნული გვარდია|საქართველოს ეროვნულ გვარდიასა]] და [[ბოლშევიკები|პრობოლშევიკურ]] ოსურ აჯანყებულ გლეხებს შორის. საბჭოთა წყობა დამყარდა 1921 წლის მარტში შემოსული [[წითელი არმია|წითელი არმიის]] მიერ, ხოლო ერთი წლის შემდეგ, ცხინვალი ახლად ჩამოყალიბებული [[სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი]]ს დედაქალაქი გახდა [[საქართველოს სსრ]]-ის ფარგლებში. შემდგომში საბჭოთა "[[კორენიზაცია|კორენიზაციის]]" პოლიტიკისა და ინტენსიური ურბანიზაციის შედეგად ქალაქი მეტწილად გარშემო მდებარე სოფლებიდან მიგრირებული ოსი ეროვნების მოსახლეობით დასახლდა.

 

საბჭოთა პერიოდში ქალაქი ძირითადად ინდუსტრიული ცენტრი იყო ხე-ტყის გადამმუშავებელი ქარხნებითა და საფეიქრო ფაბრიკებით. გაჩნდა ასევე რამდენიმე კულტურულ-საგანმანათლებლო კერაც, მათ შორის სახელი გაითქვა [[ცხინვალის პედაგოგიური ინსტიტუტი|პედაგოგიურმა ინსტიტუტმა]] (ამჟამად ცხინვალის სახელმწიფო უნივერსიტეტი) და [[ცხინვალის დრამატული თეატრი|დრამატულმა თეატრმა]].

 

2008 წლის 8 აგვისტოდან 10 აგვისტოს ჩათვლით ქალაქში მიმდინარე საომარი მოქმედებებისა და რუსული არტილერიის უმოწყალო დაბომბვის შედეგად ქალაქი მნიშვნელოვნად დაზიანდა.

 

[[1770]] წელს ქალაქში 700 კომლი ცხოვრობდა. “დიდი ლიახვის კიდეზედ, არს მცირე ქალაქი ქრცხინვალი, კეთილ ჰაეროვანი, მსახლობელნი არიან ქართველნი, სომეხნი, ურიანი” - აღნიშნავდა [[ვახუშტი ბატონიშვილი|ვახუშტი]] მის შესახებ. ეს თავისებურება შენარჩუნებულ იქნა XX საუკუნის 20-იან წლებამდე. შემდგომში დემოგრაფიული სიტუაცია მკვეთრად შეიცვალა{{ფაქტი}}.

 

</table>

 

ქალაქში შემორჩენილია ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი - კავთის წმ. გიორგის ეკლესია, რომლის უძველესი სამშენებლო ფენა მიეკუთვნება VIII-IX საუკუნეებს. აქ არის აგრეთვე ციხე-გალავანი ([[1718]] წ.), ღვთისმშობლის მიძინების, კვირაცხოვლის და ზღუდერის წმ. გიორგის ეკლესიები. ცხინვალში არის [[ნიქოზისა და ცხინვალის ეპარქია|ნიქოზისა და ცხინვალის ეპარქიის]] რეზიდენცია.

 

*"ცხინვალის ისტორია", მ. ცოტნიაშვილი, 1986.

 

* [http://weather.ge/tshinvaly/wu.php ამინდი ცხინვალში]

* [http://www.iriston.ru/ru/yugooset/Temo1101052513.php «ცხინვალი და ოსები»]

[[be-x-old:Цхінвалі]]

[[bg:Цхинвали]]

[[cs:Cchinvali]]

[[cy:Tskhinvali]]