დიდი რვიანი: განსხვავება გადახედვებს შორის

!bgcolor="#bbccee" align="center" colspan=2 | '''დიდი რვიანის ლიდერები'''

|-

; {{country|flagcountry|Canada}}

:- [[პრემიერ-მინისტრი]] [[სტივენ ჰარპერი]]

ყოველ წელს, ვალდებულება G8-ის სხდომის ჩატარების წრეზე მიდის წევრებს შორის შემდეგი თანმიმდევრობით: საფრანგეთი, ამერიკის შეერთებული შტატები, გაერთიანებული სამეფო, რუსეთი, გერმანია, იაპონია, იტალია და კანადა. თავმჯდომარე ადგენს დღის წესრიგს, მიყავს სამიტი იმ წელს და საზღვრავს რომელი მინისტრების შეხვედრა უნდა ჩატარდეს. მოგვიანებით საფრანგეთმა და გაერთიანებულმა სამეფომ გამოხატეს სურვილი რომ გაეფართოებინათ ჯგუფი და ჩაესვათ ხუთი განვითარებული ქვეყანა, რომელსაც უწოდებენ O5-ს ან პლიუს ხუთს, ეს ქვეყნები არიან: [[ბრაზილია]], [[ჩინეთი]], [[ინდოეთი]], [[მექსიკა]] და [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]]. ეს ქვეყნები წინა შეხვედრებზე სტუმრის სტატუსით მონაწილეობდნენ. ხანდახან მათ მთლიანობაში 8+5-ს უწოდებენ. ჯგუფის პრეზიდენტობა ყოველწლიურად იცვლება. 2008 წელს იაპონიის რიგია და ამ წლის სამიტი ჩატარდა იაპონიაში.

 

 

[[1973]] წლის [[ნავთობი]]ს კრიზისის და გლობალური რეგრესის შემდეგ წარმოიშვა მსოფლიოს ძირითადი ინდუსტრიული დემოკრატიის ფორუმი. 1974 წელს აშშ-მ, ჩამოაყალიბა ბიბლიოთეკების ჯგუფი, არაფორმალური კრება უფროსი ფინანსური მოხელეების აშშ-დან, გაერთიანებული სამეფოდან, დასავლეთ გერმანიიდან, იაპონიიდან და საფრანგეთიდან. [[1975]] წელს, [[საფრანგეთის პრეზიდენტი|საფრანგეთის პრეზიდენტმა]] [[ვალერი ჟისკარ-დ’ესტენი|ვალერი ჟისკარ-დ’ესტენმა]], მოიწვია მთავრობის მმართველები დასავლეთ გერმანიიდან, იტალიიდან, იაპონიიდან, გაერთიანებული სამეფოდან და აშშ-დან [[რამბუიე]]ში სამიტზე. ექვსი ქვეყნის ლიდერი შეთანხმდა რომ ჩაატარებდნენ ყოველწლიურად ჯგუფის შეხვედრებს და თავჯდომარე იქნებოდა არჩეული რიგ-რიგობით. ამ ჯგუფს დიდი ექვსიანი დაერქვა. მომდევნო წელს, კანადა შეუერთდა ამ ჯგუფს [[გერმანიის კანცლერი]]ს [[ჰელმუტ შმიდტი]]ს და [[აშშ-ის პრეზიდენტი]]ს [[ჯერალდ ფორდი|ჯერალდ ფორდის]] <ref>[http://www.canadianencyclopedia.ca/PrinterFriendly.cfm?Params=A1ARTFET_E10 ''G8: The Most Exclusive Club in the World'', Thomas S. Axworthy, ''The Canadian Encyclopedia'', Historica Foundation of Canada, Toronto, Undated].Accessed07-12-2008.</ref> მოთხოვნით და ჯგუფს დაერქვა "დიდი შვიდიანი" ან G7. ევროკავშირი წარმოდგენილია [[ევროკომისიის პრეზიდენტი]]ს მიერ და იმ ქვეყნის [[პრეზიდენტი]]ს მიერ, რომელიც იმჟამად არის [[ევროპის კავშირის საბჭო]]ს პრეზიდენტი. ევროკომისიის პრეზიდენტი [[1977]] <ref>{{cite web| url = http://www.deljpn.ec.europa.eu/union/showpage_en_union.Harry.g8.php| title = EU and the G8| accessdate = 2006-07-17| publisher = European Union}}</ref> წლიდან მოყოლებული ყველა შეხვედრას ესწრება. იგი პირველად მოწვეული იყო გაერთიანებული სამეფოს მიერ და აგრეთვე საბჭოს პრეზიდენტიც რეგულარულად ესწრება შეხვედრას.

ქვეყნის დაშლა და ცივი ომი [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირთან]] [[1991]] წელს დამთავრდა. [[1994]] წლიდან, [[რუსეთი]] ოფიციალურად რამოდენიმე შეხვედრას ატარებდა G7 ლიდერებთან, ჯგუფის სამიტის შემდეგ. [[გაერთიანებული სამეფოს პრემიერ-მინისტრი]]ს, [[ტონი ბლერი]]ს და ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტის [[ბილ კლინტონი]]ს<ref>[http://www.theglobalist.com/storyid.aspx?StoryId=5151 ''Russia — Odd Man Out in the G-8'', Mark Medish, ''The Globalist'', 02-24-2006].Accessed: 07-12-2008]</ref> მოწვევით, რუსეთი ოფიციალურად შეუერთდა ჯგუფს [[1997]] წელს, შედეგად ჯგუფი გახდა "დიდი რვიანი" - G8.

 

G8 დაგეგმილი არაოფიციალური ფორუმია და იგი ამის გამო განიცდის ადმინისტრაციული სტრუქტურების ნაკლებობას, როგორიც არის საერთაშორისო ორგანიზაციები, [[ნატო]] და [[მსოფლიო ბანკი]]. ჯგუფს არ აქვს მუდმივი სამდივნო, ან ოფისები თვისი წევრებისთვის. [[2008]] წელს G8 -ის სამიტს შეიძლება ეწოდოს G9, რადგან ევროკავშირის კომისიის პრეზიდენტი მონაწილეობდა სამიტის ყველა მოვლენაში როგორც თანასწორი წევრი.

 

2005 წლის ივნისში დიდი რვიანის ქვეყნების იუსტიციის და შინაგან საქმეთ მინისტრები შეთანხმდნენ რომ შეექმნათ საერთაშორისო მონაცემთა ბაზა [[პედოფილია|პედოფილებზე]]<ref name=pedophile>[http://society.guardian.co.uk/children/story/0,,1509107,00.html G8 to launch international pedophile database] David Batty June 18, 2005 [[The Guardian]] </ref>. G8-მ აგრეთვე ოფიციალურად შექმნა ბაზები [[ტერორიზმი|ტერორიზმზე]].<ref name=terrorismdata>[http://www.guardian.co.uk/uk_news/story/0,,1509218,00.html G8 to pool data on terrorism] Martin Wainwright June 18, 2005 [[The Guardian]]</ref>

 

2007 წელს [[ჰაილიგენდამი]]ს სამიტზე, G8 გაეცნო წინადადებას ევროკავშირისგან, ინიციატივას ენერგიის ეფექტიანობის შესახებ. ისინი შეთანხმდნენ გამოკვლევაზე, საერთაშორისო ენერგეტიკის სააგენტოსთან ერთად, ყველაზე ეფექტური საშუალება საერთაშორისო ენერგიის ეფექტურობის ხელშეწყობისთვის. 1 წლის შემდეგ, 2008 წლის 8 ივნის, G8-მ ჩინეთთან, ინდოეთთან, სამხრეთ კორეასთან და ევრო საბჭოსთან ერთად ჩამოაყალიბა საერთაშორისო ამხანაგობა, ენერგიის ეფექტური კოოპერაციის, ენერგეტიკის მინისტრების შეხვედრაზე, რომელსაც იაპონიამ უმასპინძლა 2008 წელს, [[აომორი]]ში. <ref>[http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/08/380&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=e The International Partnership for Energy Efficiency Cooperation (IPEEC).] June 8, 2008.</ref>

 

იმ დროს როდესაც მიდიოდა მზადება 34-ე სამიტისთვის G8-ს ქვეყნების ლიდერების მონაწილეობით, [[ტოიაკო]]ში, [[ჰოკაიდო]]ში, G8-ს ფინანსთა მინისტრები შეხვდნენ ერთმანეთს 2008 წლის 13 და 14 ივნის [[ოსაკა]]ში, იაპონიაში. მათ დაადგინეს "კლიმატის შეცვლის მოქმედებათა გეგმა , რომ გაიზარდოს ვალდებულება კერძო და საზოგადო ფინანსური ინსტიტუციების". დახურვისას, მინისტრებმა მხარი დაუჭირეს მსოფლიო ბანკის ახალ საკლიმატო საინვესტიციო ფონდს (CIF), რომელიც ეხმარება არსებულ ძალებს სანამ ახალი სტრუქტურა [[კლიმატის ცვლილების კონვენცია|UNFCCC]] (გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის კონვენცია კლიმატის ცვლილების შესახებ) 2012 წლის შემდეგ შესრულდება.<ref>[http://www.climate-l.org/2008/06/g8-finance-mini.html CLIMATE-L.ORG: G8 Finance Ministers Support Climate Investment Funds<!-- Bot generated title -->]</ref>

 

 

ყოველწლიურ G8-ის ლიდერების სამიტზე ესწრებიან მსოფლიოს 8 ქვეყნის ყველაზე ძალაუფლებიანი მმართველები. მაგრამ ანალიტიკოსები თვლიან, რომ G-8-ს სამიტი არ არის ის ადგილი, სადაც 3 დღეში შეიძლება გადაიჭრებოდეს სიძნელეები ან საკამთო პოლიტიკური საკითხები. სამაგიეროდ შეხვედრა საშუალებას იძლევა განიხილებოდეს რთული და ხანდახან საშინაო საკითხები. G8-ს სამიტი იმიტომ კი არ უყრის ლიდერებს თავს რომ მათ იოცნებონ ჩქარ გადაწყვეტებებზე, არამედ რათა მათ დაილაპარაკონ და იფიქრონ ამაზე ერთად.<ref name="feldman1">Feldman, Adam. [http://www.forbes.com/opinions/2008/07/05/problems-unity-progress-oped-cx_af_summit08_0707feldman.html "What's Wrong With The G-8,"] ''Forbes'' (New York). July 7, 2008.</ref>

G8 სამიტი ადგენს თუ რა უნდა გაკეთდეს და ჩამოყალიბდეს, მიუხედავად იმისა ეს იდეა იქნება საუკეთესო, უხეში თუ არაერთგვარი.<ref name="feldman1">[see above]</ref>

 

 

G8-ის ქვეყნები ერთად წარმოადგენენ [[მთლიანი შიდა პროდუქტი]]ს<ref>[http://www.undp.org United Nations Development Programme]</ref> 65%-ს, სამხედრო ძალის უმეტესობას და თითქმის მსოფლიოს ყველა მოქმედ ატომურ იარაღს. რვა ქვეყანა რომლებიც შედიან G8-ში, დაახლოებით მსოფლიო მოსახლეობის 14%-ს წარმოადგენენ, მაგრამ ითვლიან მსოფლიო ეკონომიკის 65 %-ს.

 

 

*[http://www.g8.utoronto.ca G8-ს საინფორმაციო ცენტრი], [[G8-ს გამომკვლევთა ჯგუფი]], [[ტორონტოს უნივერსიტეტი]]

* [http://www.planetark.com/dailynewsstory.cfm/newsid/49250/story.htm G8 Reaches Tentative Climate Change Deal].

* [http://www.3monkeyz.net/phpBB3/English/Forums/viewforum.php?f=141 Anti G8, Anti globalization Forum at www.3monkeyz.net]

*[http://www.g8.gc.ca/menu-en.asp კანადა]

*[http://www.pm.gov.uk/output/Page8822.asp გაერთიანებული სამეფო]

**[http://www.direct.gov.uk/Gtgl1/GuideToGovernment/InternationalBodies/InternationalBodiesArticles/fs/en?CONTENT_ID=4003091&chk=h%2Bl9pN G8-ს ისტორია] - გაერთიანებული სამეფოს მთვრობის საიტი

 

{{სქოლიოს სია}}

 

[[uk:Велика вісімка]]

[[ur:گروپ 8]]

[[vi:G8]]

[[wuu:八国集团]]