ფესახი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 19:
'''ფესახი''' ([[ივრითი]], [[იდიში]]: {{Audio|He-Pesach.ogg|'''פֶּסַח'''}}) ანუ [[ქართული|ქართ.]] '''პასექი''' არის უდიდესი [[ებრაული დღესასწაული|ებრაული]] და [[სამარია|სამარიული]] დღესასწაული, რომელიც აღინიშნება ყოველწლიურად [[ებრაული კალენდარი|ებრაული კალენდარის]] [[ნისანი|ნისანის]] თვის მე-15-ე დღიდან 21-ე (22-ე) დღის ჩათვლით. დღესასწაულის თარიღი [[გრეგორიანული კალენდარი|თანამედროვე საერთაშორისო კალენდარით]] მოძრავია და მარტში ან აპრილში აღინიშნება. '''ფესახი''' არის ერთ-ერთი [[სამი პილიგრიმული დღესასწაული|სამი პილიგრიმული დღესასწაულიდან]]. იგი ეძღვნება უფლის მიერ ებრაელთა გამოხსნას ეგვიპტელთა მონობიდან, პირველშობილ ყრმების გადარჩენას (რასაც წინ უძღვოდა ღვთის რისხვა ეგვიპტელთა მიმართ) და [[ძველი ეგვიპტე|ანტიკური ევიპტიდან]] ებრაელთა [[გამოსვლა|გამოსვლას]]. საუფლო დღესასწაულზე (ისრაელში შვიდ და ისრაელის გარეთ რვა დღის მანძილზე) ებრაელები იცავენ მარხვას უფუარი პურის კვერით<ref>'''ძველი აღთქმა''', ლევიანნი 23:5-6 - ''პირველ თვეს, თვის მეთოთხმეტე დღეს უფლის პასექია. ამავე თვის მეთხუთმეტე დღეს საუფლო ხმიადობის დღესასწაულია. შვიდ დღეს უფუარი კვერები ჭამეთ''.</ref> <ref>რიცხვნი 28:17 - ''ამ თვის მეთხუთმეტე დღეს დღესასწაულია: შვიდ დღეს ხმიადები უნდა იჭამოს''.</ref> <ref>რიცხვნი 33:3 - ''რამზესიდან გაემგზავრნენ პირველი თვის მეთხუტმეტე დღეს; პასექის მეორე დღეს გავიდნენ ისრაელიანები გაბედულად მთელი ეგვიპტის თვალწინ''.</ref>
[[ფაილი:Shmura Matzo.jpg|right|200px|thumb|შინგამომცხვარი ''შმურა მაცა'']]
[[ძველი აღთქმა|ძველი აღთქმის]] წიგნი [[გამოსვლა|გამოსვლა]] მოგვითხრობს, ეგვიპტეში საშინლად იჩაგრებოდა ებრაელი ხალხი. უფალმა მათ განსათავისუფლებლად მრავალი ნიშანი და [[ათი სენი]] მოუვლინა [[ძველი ეგვიპტე|ეგვიპტეს]]. მაგრამ [[ფარაონი|ფარაონს]] გული გასასტიკებული ქონდა. მაშინ უფალმა ეგვიპტელებს მოუვლინა ღვთის რისხვა - პირველშობილთა მოკვდინება. ებრაელები გაფრთხილებულები იყვნენ, სახლის შესასვლელ კარზე ნიშანი დაედოთ ბატკნის სისხლით. ამ ნიშნის მქონე კარს უფლისსიკვდილის სულიანგელოზი გვერდსგვერდ აუვლიდა ([[ინგ.]] ''passed over'' აქედან მოდის ფესახის ინგლისური სახელი ''პასოვერ'' - '''passover''')აარიდებდა და სენი მათ არ შეეხებოდა<ref>გამოსვლა 12:13 - ''სისხლი გქონდეთ ნიშნად სახლებზე, სადაც ცხოვრობთ; დავინახავ სისხლს და გვერდს აგივლით. არ მოგეკარებათ დამღუპველი სენი, როცა ეგვიპტელთა შემუსვრას დავიწყებ''.</ref>.ასეთი განსასჯელისაგან თავზარდაცემულმა ფარაონმა ებრაელებს ნება დართო ეგვიპტიდან წასულიყვნენ. განთავისუფლებული ებრაელები ისე ჩქარობდნენ, რომ პურის აფუებას აღარ დაელოდნენ, უფუარი ცომისაგან ხმიადი კვერები დააცხეს და საგზლად წაიღეს. ამიტომ ფესახის დღეებში, როდესაც იხსენიებენ პირველშობილ ყრმათა ხსნას, მონობისაგან განთავისუფლებასა და ეგვიპტიდან გამოსვლას, არ ჭამენ აფუებულ პურს. ამის გამო დღესასწაულს მეორენაირად "უფუარობის დღესასწაულს" უწოდებენ (חַג הַמַּצּוֹת - ''ჰაგ ჰა’მაცოთ'')<ref>გამოსვლა 12:17 - ''დაიცავით უფუარობა, რადგან სწორედ ამ დღეს გამოვიყვანე თქვენი მხედრობა ეგვიპტის ქვეყნიდან; დაიცავით ეს დღე თაობიდან თაობაში სამარადისო წესად''.</ref> <ref>ლევ. 23:6, რიცხ. 28:17, რიცხ. 33:3.</ref> ამ დღესასწაულის უშუალო სიმბოლო და აუცილებელი ატრიბუტია უფუარი პურის კვერი - ხმიადი, რომელსაც [[მაცა]] ეწოდება.
 
ფესახი ანუ პასექი , ისევე როგორც [[შავოუთი|შავოუთი]] და [[სუკოთი|სუკოთი]] მიეკუთვნება [[სამი პილიგრიმული დღესასწაული|სამ პილიგრიმულ დღესასწაულს]] (''შალოშ რეგალიმ''), როდესაც ისტორიული ტრადიციის თანახმად,მორწმუნეები ლოცვით მსვლელობას აწყობენ და მოილოცავენ [[იერუსალისმის ტაძარი|იერუსალისმის ტაძარს]]. ანალოგიურ მომლოცველთა მსვლელობას აწყობენ სამარიტელები იმ განსხვავებით, რომ ამ მსახურებაში მხოლოდ მამაკაცები მონაწილეობენ და მოილოცავენ გერიზიმის მთას<ref>The Samaritans' Passover sacrifice by Amnon K'fir [http://www.ynet.co.il/english/articles/0,7340,L-3394699,00.html Ynet news 05.02.2007]</ref> <ref>Ancient Samaritan sect marks Passover sacrifice near Nablus [http://www.haaretz.com/hasen/spages/854549.html Haaretz 01.05.2007]</ref>.
ხაზი 40:
ყველაზე გავრცელებული მოსაზრების მიხედვით, '''ფესახ''' ნიშნავს '''''გვერდის არიდებას''''', რაც გამოიხატა იმით, რომ სიკვდილის ანგელოზმა გვერდი აარიდა ებრაელთა სახლებს და ღვთის რისხვა მათ არ შეეხოთ. ეს განმარტება სათავეს იღებს ძველბერძნული [[სეპტუაგინტა|სეპტუაგინტადან]].
 
ამავე მოსაზრებას ეყრდნობა პასექის ინგლისური სახელწოდება ''პასოვერ'' [[ინგ.]] '''passover''' (''passed over''). ეს ტერმნი პირველად გამოყენებულია ბიბლიის უილიამ ტინდალისეულ თარგმანსა და ინგლისის მეფის [[ჯეიმზ I (ინგლისი)|ჯეიმზ I სტიუარტის]] ვერსიაში.
მეორე მოსაზრებით, '''ფესახ''' განიმარტება, როგორც '''''ფრთებით დაგიფარავ''''' და ეყრდნობა '''ფესახ'''-ის მსგავსებას ზმნასთან, რომელიც გამოყენებულია [[ესაია წინასწარმეტყველი|ესაიას წინასწარმეტყველების]] 31:5 ფრაზაში <ref>ესაია 31:5 ''როგორც ჩიტი ბარტყებს, ასე დაიფარავს ცაბაოთ უფალი იერუსალიმს, დაიფარავს და იხსნის, მოუფრთხილდება და გადაარჩენს''.</ref>.
 
მეორე მოსაზრებით, '''ფესახ''' განიმარტება, როგორც '''''ფრთებით დაგიფარავ''''' და ეყრდნობა '''ფესახ'''-ის მსგავსებას ზმნასთან, რომელიც გამოყენებულია [[ესაია წინასწარმეტყველი|ესაიას წინასწარმეტყველების]] 31:5 ფრაზაში <ref>ესაია 31:5 ''როგორც ჩიტი ბარტყებს, ასე დაიფარავს ცაბაოთ უფალი იერუსალიმს, დაიფარავს და იხსნის, მოუფრთხილდება და გადაარჩენს''.</ref>.
 
მესამე მოსაზრებით, '''ფესახ''' განიმარტება როგორც '''''ბატკანი, კრავი'''''. აქედან მომდინაერობს ფრაზა ''კორბან ფსახ'' ([[ივრითი]]: "ზვარაკი" קרבן), რაც ქართულად საზვარაკე კრავს ნიშნავს. ეს ის კრავია, რომლისსისხლითაც ნიშანი დაადეს ბრაელთა სახლებს, რათა ღვთის რისხვა მათ არიდებოდა. დღესასწაულის ადათ-წესის მიხედვით, 10 ნისანიდან უნდა შეირჩეს საზვარაკე კრავი დაიკლას 14 ნისანს და 15 ნისანის გამტენიისას საკვების ნარჩენი დაიწვას.
 
==სქოლიო==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ფესახი“-დან