ევთანაზია: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ევთანაზია გადატანილია ევთანასია-ზე: სახელის გამართვა
ვიკიფიცირება, კატეგორია, საერთაშ. ბმულები
ხაზი 1:
{{ვიკი}}
'''ევთანასია''' ([[ძველბერძნული ენა|ძვ. ბერძნ.]] ''eu'' = კარგი, უშფოთველი + ''thanatos'' = სიკვდილი) - სამედიცინო დახმარების გზით ადამიანის მოკვდინების პრაქტიკა. მსოფლიოს ქვეყნების უმეტესობაში ევთანასია უკანონო ქმედებაა.
ევთანაზია
 
ევთანაზიაევთანასია სადავო საკითხია არა მხოლოდ იმიტომ, რომ მასთან მრავალი განსხვავებული მორალური დილემაა ასოცირებული, არამედ მისი განსაზღვრებიდან გამომდინარეც. რადიკალურად განსხვავებული პოზიციების პირობებში, ევთანაზიისევთანასიის მომხრეთა აზრით ევთანაზიაევთანასია, ანუ ექიმის დახმარებით გარდაცვალება, ან ექიმის მიერ თვითმკვლელობაში დახმარება არის სიკვდილის თანამგრძნობი მეთოდი. ევთანაზიისევთანასიის ოპონენტთათვის ეს მეთოდი მკვლელობის ერთ-ერთი ფორმაა.
რა არის ევთანაზია?
 
ევთანაზიისევთანასიის განხორციელების სხვადასხვა მეთოდები არსებობს და შესაბამისად არსებობს სხვადასხვა ტერმინოლოგიებიც.
ევთანაზია არის სამედიცინო დახმარების გზით მოკვდინების პრაქტიკა. უმეტესობა ქვეყნებში ევთანაზია უკანონო ქმედებაა.
 
ევთანაზიაევთანასია წარმოადგენს პიროვნების განზრახ მოკვდინებას ამ პიროვნებისვე სასარგებლოდ.
ევთანაზია სადავო საკითხია არა მხოლოდ იმიტომ, რომ მასთან მრავალი განსხვავებული მორალური დილემაა ასოცირებული, არამედ მისი განსაზღვრებიდან გამომდინარეც. რადიკალურად განსხვავებული პოზიციების პირობებში, ევთანაზიის მომხრეთა აზრით ევთანაზია, ანუ ექიმის დახმარებით გარდაცვალება, ან ექიმის მიერ თვითმკვლელობაში დახმარება არის სიკვდილის თანამგრძნობი მეთოდი. ევთანაზიის ოპონენტთათვის ეს მეთოდი მკვლელობის ერთ-ერთი ფორმაა.
 
უმეტეს შემთხვევებში ევთანაზიაევთანასია იმიტომ ტარდება, რომ გარდაცვალების პირას მყოფი პიროვნება ამას ითხოვს, მაგრამ როგორც ზემოთ ავღნიშნეთ, არსებობს ევთანაზიისევთანასიის განსხვავებული სახეებიც, როდესაც პიროვნებას ასეთი თხოვნის განხორციელება არ შეუძლია.
ევთანაზიის განხორციელების სხვადასხვა მეთოდები არსებობს და შესაბამისად არსებობს სხვადასხვა ტერმინოლოგიებიც.
 
პიროვნება, რომელსაც ევთანაზიაევთანასია უტარდება როგორც წესი განუკურნებელი ავადმყოფობით არის დაავადებული, მაგრამ არსებობს სხვა შემთხვევებიც, როდესაც ადამიანები ევთანაზიასევთანასიას ითხოვენ.
ევთანაზია წარმოადგენს პიროვნების განზრახ მოკვდინებას ამ პიროვნებისვე სასარგებლოდ.
ევთანაზიისევთანასიის განხორციელება შესაძლებელია როგორც ქმედებით (ლეტალური ინექცია) ასევე უმოქმედობით (მაგალითად საკვები მილის გაუმართაობა).
 
უმეტეს შემთხვევებში ევთანაზია იმიტომ ტარდება, რომ გარდაცვალების პირას მყოფი პიროვნება ამას ითხოვს, მაგრამ როგორც ზემოთ ავღნიშნეთ, არსებობს ევთანაზიის განსხვავებული სახეებიც, როდესაც პიროვნებას ასეთი თხოვნის განხორციელება არ შეუძლია.
 
პიროვნება, რომელსაც ევთანაზია უტარდება როგორც წესი განუკურნებელი ავადმყოფობით არის დაავადებული, მაგრამ არსებობს სხვა შემთხვევებიც, როდესაც ადამიანები ევთანაზიას ითხოვენ.
ევთანაზიის განხორციელება შესაძლებელია როგორც ქმედებით (ლეტალური ინექცია) ასევე უმოქმედობით (მაგალითად საკვები მილის გაუმართაობა).
 
აღსანიშნავია, რომ საქართველოში ევთანაზიაევთანასია აკრძალულია და დასჯადია. საქართველოს კანონში “ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ”, ევთანაზიაევთანასია როგორც ტერმინი განმარტებულია შემდეგნაირად:
 
“ევთანაზია“ევთანასია – უკურნებელი სენით დაავადებული, სიკვდილისწინა სტადიაში მყოფი ავადმყოფის სიცოცხლის განზრახ შეწყვეტა მისივე თხოვნით;” (22.11.2002 #1768)
 
აღსანიშნავია, რომ საქართველოში ევთანაზია აკრძალულია და დასჯადია. საქართველოს კანონში “ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ”, ევთანაზია როგორც ტერმინი განმარტებულია შემდეგნაირად:
 
“ევთანაზია – უკურნებელი სენით დაავადებული, სიკვდილისწინა სტადიაში მყოფი ავადმყოფის სიცოცხლის განზრახ შეწყვეტა მისივე თხოვნით;” (22.11.2002 #1768)
 
ამავე კანონის მუხლი 151 თანახმად:
 
“სამედიცინო პერსონალს, აგრეთვე ნებისმიერ სხვა პირს, ეკრძალება ევთანაზიისევთანასიის განხორციელება ან ამ უკანასკნელში მონაწილეობის მიღება”.
 
 
ევთანაზიისევთანასიის განხორციელება იწვევს სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას და უთანაბრდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 110 მუხლს, რომელის თანახმადაც:
 
“მკვლელობა მსხვერპლის დაჟინებული თხოვნით და მისი ნამდვილი ნების შესაბამისად, ჩადენილი მომაკვდავის ძლიერი ფიზიკური ტკივილისაგან გათავისუფლების მიზნით,-
Line 35 ⟶ 31:
განმარტებები
 
ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია: როდესაც პიროვნებამ, რომელსაც აკვდინებენ, მოკვდინება ითხოვა.
 
არანებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია: როდესაც პიროვნებას, რომელსაც აკვდინებენ, მოკვდინება არ უთხოვია და მასზე თანხმობა არ განუცხადებია.
 
იძულებითი ევთანაზიაევთანასია: როდესაც პიროვნებამ, რომელსაც აკვდინებენ, ამის საწინააღმდეგო სურვილი გამოთქვა. სრულიად დასაშვებია ის მოსაზრება, რომ იძულებითი ევთანაზიისევთანასიის ყველა შემთხვევა მორალურად გაუმართლებელი და დაუსაბუთებელი მკვლელობაა.
 
თვითმკვლელობაში დახმარება: ვინმე სხვა პირი პიროვნებას აწვდის ინფორმაციას, მითითებებსა და საშუალებებს სიცოცხლის დარულების თაობაზე, იმ მიზნით, რომ ეს ინფორმაცია, მითითებები და საშუალებები გამოყენებული იქნეს სწორად სიცოცხლის დასასრულებლად. როდესაც პიროვნებას საკუთარი თავის მოკვდინებაში ექიმი ეხმარება, ამას `ექიმის მიერ თვითმკვლელობაში დახმარება” ეწოდება.
 
ევთანაზიაევთანასია ქმედებით: პიროვნების გარდაცვალების განზრახ გამოწვევა ქმედების განხორციელების გზით, როგორიცაა მაგალითად ლეტალური ინექციის გაკეთება.
 
ევთანაზიაევთანასია მოუვლელობით: გარდაცვალების განზრახ გამოწვევა აუცილებელი და (მიღებული, ჩვეულებრივი) მოვლის განუხორციელებლობის ან საკვებისა და წყლის მიუცემლობის გზით.
 
სიბრალულის გამო მოკვდინება:
ხშირად ადამიანები ევთანაზიასევთანასიას `სიბრალულის გამო მოკვდინებას” ეძახიან, რადგან შესაძლოა ამ დროს განუკურნებელ პაციენტებსა და მათზე ფიქრობენ, ვინც ხანგრძლივი და გაუსაძლისი ტკივილისგან იტანჯება.
 
ისტორია
 
ტერმინი ევთანაზიაევთანასია ბერძნული სიტყვებიდან `ეუ” და `ტჰანატოს” მომდინარეობს და ერთად `კარგ სიკვდილს” ან `კარგად გარდაცვალებას” ნიშნავს. ჰიპოკრატე ევთანაზიასევთანასიას ახსენებს ჰიპოკრატეს ფიცში, რომელიც დაახლოებით ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 400-300წწ. დაიწერა. ფიცის ორიგინალი ვერსიის თანახმად: `არავის გამოვუწერ სასიკვდილო წამალს ან მივცემ მას სასიკვდილო რჩევას, რათა მას მდგომარეობა შევუმსუბუქო”. მიუხედავად ამისა, ანტიკურ ბერძნებსა და რომაელებს ზოგადად არ სჯეროდათ, რომ სიცოცხლე ნებისმიერ ფასად უნდა შენარჩუნებულიყო და, შედეგად, ტოლერანტულად იყვნენ განწყობილნი თვითმკვლელობის მიმართ ისეთ შემთხვევებში, როდესაც სიკვდილის პირას მყოფი პირის მდგომარეობის შემსუბუქება შეუძლებელი იყო ან, სტოიკოსთა და ეპიკურელთა შემთხვევაში, პიროვნება საკუთარ სიცოცხლეზე აღარ ზრუნავდა.
 
1300წწ-დან გასული საუკუნის შუა წლებამდე ინგლისური საერთო სამართლის თანახმად თვითმკვლელობა ინგლისსა და უელსში ბრალეული ქმედება იყო. სხვა პიროვნების თვითმკვლელობაში დახმარება ამ ტერიტორიებზე კვლავ უკანონო აქტად რჩება. თუმცა, 1500წწ-ში, უტოპიური საზოგადოების აღწერისას თომას მური ითვალისწინებდა ისეთ საზოგადოებას, რომელიც ხელს შეუწყობდა იმ პირთა სიკვდილს, რომელთა სიცოცხლე `ტანჯვისა და ხანგრძლივი ტკივილის” შედეგად მძიმე ტვირთად იქცა.
Line 58 ⟶ 54:
თანამედროვე ისტორია
 
მე-19 საუკუნიდან მოყოლებული, ევთანაზიამევთანასიამ ჩრდილოეთ ამერიკასა და ევროპაში დებატები გამოიწვია. მედიცინის ისტორიკოსის ეზეკიელ ემანუელის თანახმად, სწორედ ანესთეზიის ხელმისაწვდომობის შედეგად დაიწყო ევთანაზიისევთანასიის თანამედროვე ეპოქა. 1828 წელს, ნიუ იორკის შტატში შეერთებული შტატების პირველი ანტი-ევთანაზიური კანონი მიიღეს, რასაც მომდევნო წლებში მსგავსი ქმედებები სხვა მრავალ ადგილას და შტატში მოჰყვა. სამოქალაქო ომის შემდგომ, ადვოკატები და ზოგიერთი ექიმი მხარს უჭერდნენ ნებაყოფლობით ევთანაზიასევთანასიას. საუკუნის მიწურულს მხარდაჭერამ აშშ-ში დიდ მასშტაბებს მიაღწია და 1930-იან წლებში კიდევ უფრო გაიზარდა.
 
1935 წელს ინგლისში და 1938 წელს აშშ-ში ევთანაზიისევთანასიის საზოგადოებები ჩამოყალიბდა, რომელიც აგრესიულ ევთანაზიასევთანასიას უჭერდა მხარს. მიუხედავად იმისა, რომ აშშ-სა და ინგლისში ევთანაზიისევთანასიის მომხრე კანონმდებლობა არ შემოიღეს, 1937 წელს ექიმის დახმარებით განხორციელებული ევთანაზიაევთანასია შვეიცარიაში კანონიერად გამოცხადდა იმ შემთხვევებში, როდესაც პიროვნების სიცოცხლის გაუმჯობესება შეუძლებელი იყო. ამ პერიოდის განმავლობაში, ევთანაზიისევთანასიის შესახებ შეთავაზებებს ზოგჯერ ევგენიკაში ურევდნენ. თუ მომხრეთა გარკვეული ნაწილი ნებაყოფლობით ევთანაზიასევთანასიას განუკურნებელ პაციენტთა სასარგებლოდ უჭერდა მხარს, მეორე ნაწილი ნებაყოფლობით ევთანაზიასევთანასიას გარკვეული ევგენისტური მოტივაციიდან გამომდინარე ემხრობოდა (მაგ. მენტალური `დეფექტი”). ამავე პერიოდში, აშშ-ში სასამართლოები იხილავდნენ საქმეებს, სადაც განუკურნებელი პაციენტები /ასევე მათი კანონიერი წარმოამდგენლები/ ითხოვდნენ მოკვდინებაში ექიმის დახმარებასა და სიბრალულის გამო მოკვდინებას, როგორიცაა მშობლების მიერ ინვალიდობის უმძიმესი ფორმის მატარებელი ბავშვების მოკვდინება.
 
მეორე მსოფლიო ომის წინ და მთელი ამ დროის განმავლოვაში, ნაცისტებმა განახორციელეს იძულებითი ევთანაზიისევთანასიის პროგრამა, რომელიც უმეტესწილად გასაიდუმლოებული იყო. 1939 წელს ნაცისტებმა კოდური დასახელების პროგრამა Aცტიონ თ4–ის ფარგლებში მოაკვდინეს სამ წლამდე მიუღწეველი ბავშვები, რომელთაც გონებრივი ჩამორჩენილობა, ფიზიკური დეფორმაცია ან სხვა დამაძლურებელი პრობლემა აწუხებდათ. მათი მოსაზრებით, ეს პრობლემები უნარშეზღუდულ ბავშვებს `უღირსი სიცოცხლის” შესაძლებლობას უქმნიდა. ეს პროგრამა მოგვიანებით გაფართოვდა და მან უფრო დიდი ასაკის ბავშვები და მოზრდილებიც მოიცვა. მენტალური თავშესაფრების პაციენტები გერმანიასა და ავსტრიაში გადაჰყავდათ შუალედურ ადგილას, საიდანაც ისინი ხელახლა მიჰყავდათ ექვსიდან ერთ-ერთ სასიკვდილო ცენტრში (ბრანდენბურგში ბერლინის ახლოს, 1940 წლის იანვარ-სექტემბერი, გრაფენეკში შტუტგარტის ახლოს, 1940 წლის იანვარ-დეკემბერი, ავსტრიაში ჰართაიმში ლინცის ახლოს, 1940 წლის იანვრიდან 1944 წლის დეკემბრამდე, ა.შ.).
 
ომის შემდგომი ისტორია
 
ნაცისტების მიერ განხორციელებული ევთანაზიების ირგვლივ გამოთქმული მასიური პროტესტის შედეგად 1940-იან და 1950-იან წლებში ევთანაზიასევთანასიას ძალზე მცირე საჯარო მხარდაჭერა ჰქონდა, განსაკუთრებით კი იძულებით, ევგენიკაზე დაფუძნებულ შეთავაზებებს. კათოლიკური ეკლესიის ლიდერები, სხვებს შორის, აგრძელებდნენ ევთანაზიისევთანასიის, როგორც სიცოცხლის სიწმინდის დარღვევის წინააღმდეგ გამოსვლებს. მიუხედავად ამისა, ორმაგი ეფექტის პრინციპის შედეგად, რომის კათოლიკური მორალური თეოლოგიისთვის მაინც მისაღები იყო ტკივილის გამაყუჩებლებით სიცოცხლის დასრულება, ანუ ფაქტიურად პასიური ევთანაზიაევთანასია.
 
მეორეს მხრივ, მოსამართლეები ხშირად ტოლერანტულად უყურებდნენ სიბრალულის გამო მოკვდინების საქმეებს. ამ პერიოდის განმავლობაში, ევთანაზიისევთანასიის გამოჩენილ მომხრეთა შორის იყვნენ გლენვილ უილიამსი (სიცოცხლის სიწმინდე და სისხლის სამართალი) და მღვდელი ჯოსეფ ფლეტჩერი (`მორალი და მედიცინა”). 1960-იანი წლებისთვის ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის მოკვდინებაზე უფლების მიდგომის მომხრეთა რიცხვი გაიზარდა.
 
ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის (და ექიმის დახმარებით მოკვდინების) ირგვლივ მიმდინარე დებატებში გარდამტეხი როლი შეასრულა კარენ ენ ქუინლენის საქმეზე გამოხატულმა საზოგადოებრივმა ფურორმა (ყოველ შემთხვევაში, აშშ-ში მაინც). ქუინლენის საქმემ საფუძველი ჩაუყარა ნებაყოფლობითი პასიური ევთანაზიისევთანასიის სამართლებრივ დახმარებას. 1977 წელს კალიფორნიაში სიცოცხლის შესახებ ანდერძების ლეგალიზება მოახდინეს და მალევე იგივე სხვა შტატებშიც განხორციელდა.
 
1990 წელს დოქტორი ჯეკ ქევორქიანი, მიჩიგანის შტატში მოღვაწე ექიმი დაგმეს თვითმკვლელობების შეგულიანებისა და მის ჩადენაში დახმარების გამო, რაც 1992 წელს ევთანაზიისევთანასიის პრაქტიკის წინააღმდეგ მიჩიგანის შტატის კანონმდებლობის მიღებით დასრულდა. 1999 წელს ქევორქიანი სასამართლომ ბრალდებულად ცნო ტელევიზიით გადაცემული მკვლელობის ჩადენაში. 1990 წელს აშშ-ს უზენაესი სასამართლო მიემხრო არააგრესიული ევთანაზიისევთანასიის გამოყენებას.
 
1994 წელს ორეგონის შტატის ამომრჩევლებმა დაამტკიცეს ღირსეული სიკვდილის შესახებ კანონი, რომელიც ნებას რთავდა ექიმებს სიცოცხლის დასრულებაში დახმარებოდნენ ისეთ განუკურნებელ პაციენტებს, რომელთაც ექვს თვეზე ნაკლები სიცოცხლე ჰქონდათ დარჩენილი,. აშშ-ს უზენაესმა სასამართლომ ასეთ კანონმდებლობას მხარი 1997 წელს დაუჭირა. 1999 წელს ტექსასის შტატში არააგრესიული ევთანაზიაევთანასია ნებადართულად გამოცხადდა.
 
1993 წელს ჰოლანდიაში ექიმის დახმარებით განხორციელებული თვითმკვლელობის დეკრიმინალიზაცია განხორციელდა და 2002 წელს სხვა შეზღუდვებიც მოიხსნა. ამავე წელს ბელგიაში ექიმის დახმარებით განხორციელებული თვითმკვლელობა დამტკიცდა. იმ დროისათვის ბელგიის ყველაზე ცნობილმა მწერალმა ჰუგო კლაუსმა, რომელსაც ალცეიმერის დაავადება აწუხებდა, ევთანაზიაევთანასია ითხოვა. იგი 2008 წლის მარტში ანტვერპენში მოღვაწე ექიმის დახმარებით გარდაიცვალა. ავსტრალიის ჩრდილოეთ ტერიტორიამ 1995 წელს ევთანაზიისევთანასიის შესახებ კანონი მიიღო, მაგრამ ეს კანონი 1997 წელს ავსტრალიის ფედერალურმა პარლამენტმა გააუქმა.
 
უახლოეს წარსულში, აშშ-ს მთავრობაში მიმდინარე ცხარე კამათის ფონზე, ტერი სკიავომ, ფლორიდის შტატის მაცხოვრებელმა, რომელიც 1990 წლიდან საკვებ მილზე იყო დამოკიდებული, 2005 წელს საკვები მილის მოხსნა შეძლო. მისმა მეუღლემ მოიპოვა მისთვის სიცოცხლის შემნარჩუნებელი სისტემის მოხსნის უფლება, ამტკიცებდა რა, რომ ეს მისი ნება იქნებოდა. თუმცა, ამის დადასტურება ძნელი იყო, რადგან სიცოცხლის შესახებ ანდერძი არ არსებობდა და ოჯახის დანარჩენ წევრებს სხვა პოზიცია ჰქონდათ.
 
ევთანაზიისევთანასიის ეთიკა
 
ევთანაზიაევთანასია წარმოშობს ისეთ მტკივნეულ მორალურ შეკითხვებს, როგორიცაა:
 
• გამართლებულია თუ არა, რომ სხვა პიროვნებამ დაასრულოს განუკურნებელი პაციენტის სიცოცხლე, რომელსაც გაუსაძლისი ტკივილი ან სხვა სახის ტანჯვა აწუხებს?
• თუ ზოგიერთ შემთხვევაში ევთანაზიაევთანასია გამართლებულია, რომელია ეს გამამართლებელი გარემოებები?
• არსებობს რაიმე მორალური სხვაობა ვინმეს მოკვდინებასა და იმას შორის, რომ პიროვნებას გარდაცვალების ნება მისცე?
 
ევთანაზიასთანევთანასიასთან დაკავშირებულ ეთიკურ და რელიგიურ არგუმენტების საფუძვლად უდევს ხალხის განსხვავებული მოსაზრებები ადამიანის სიცოცხლის მნიშვნელობის და იმის შესახებ, აქვთ თუ არა ადამიანებს უფლება თავად გადაწყვიტონ საკუთარ სიცოცხლესა და სიკვდილთან დაკავშირებული საკითხები.
 
არსებობს აგრეთვე პრაქტიკულ საკითხებზე დაფუძნებული მთელი რიგი არგუმენტები. ზოგიერთი ადამიანის მოსაზრებით ევთანაზიაევთანასია მორალურად გამართლებული რომც იყოს, მისი ლეგალიზება მაინც დაუშვებელია, რადგან მოხდება მისი ბოროტად და მკვლელობის ფაქტების დასაფარად გამოყენება.
 
 
`განსაკუთრებული" სამედიცინო დახმარება
 
თუ პაციენტი განსაკუთრებულ ან დამამძიმებელ სამედიცინო მკურნალობაზე უარის თქმის შედეგად გარდაიცვალა, ეს ევთანაზიისევთანასიის შემთხვევა არ არის.
 
ევთანაზიაევთანასია და ტკივილის შემსუბუქება
 
ტკივილის შემსუბუქების მიზნით მედიკამენტის მიცემა, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ეს პაციენტის ნაადრევ გარდაცვალებას გამოიწვევს, ევთანაზიისევთანასიის შემთხვევას არ წარმოადგენს. ამის მიზეზი ის არის, რომ ექიმს სურდა ტკივილის შემსუბუქება და არა პაციენტის სიკვდილი. ეს არგუმენტი ასევე ცნობილია, როგორც ორმაგი ეფექტის დოქტრინა.
 
რატომ სურთ ადამიანებს ევთანაზიაევთანასია
 
ადამიანთა უმეტესობა ფიქრობს, რომ გაუსაძლისი ტკივილი არის ვთანაზიის ძირითადი მიზეზი. თუმცა, აშშ-სა და ჰოლანდიაში ჩატარებულმა კვლევებმა ცხადყო, რომ ევთანაზიისევთანასიის მოთხოვნათა მხოლოდ მესამედზე ნაკლები იყო გაუსაძლისი ტკივილით გამოწვეული.
 
განუკურნებელი პაციენტების სიცოცხლის ხარისხი შესაძლოა საგრძნობლად გაუარესდეს ფიზიკური მდგომარეობის გამო, როგორიცაა თავშეუკავებლობა, გულისრევა და ღებინება, სუნთქვის შეკვრა, დამბლა, ყლაპვის დროს სირთულე, ა.შ.
 
ფსიქოლოგიური ფაქტორები, რომლის შედეგად ადამიანები ევთანაზიაზეევთანასიაზე ფიქრობენ მოიცავს დეპრესიას, კონტროლის ან ღირსების დაკარგვის შიშს, სიმძიმის შეგრძნებას ან სხვაზე დამოკიდებულობასთან შეუგუებლობას.
 
 
ევთანაზიისევთანასიის კლასიფიკაცია
 
ევთანაზიაევთანასია თანხმობით
 
ევთანაზიაევთანასია შეიძლება განხორციელდეს თანხმობით (ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია) ან თანხმობის გარეშე (იძულებითი ევთანაზიაევთანასია). რადგან იძულებითი ევთანაზიაევთანასია პიროვნების კონკრეტული თანხმობის გარეშე ტარდება, ზოგიერთის აზრით ეს ფაქტი იძულებით ევთანაზიასევთანასიას მკვლელობასთან ათანაბრებს.
 
იძულებითი ევთანაზიისევთანასიის ჩატარება შეიძლება, როდესაც პიროვნებას გადაწყვეტილების მიღება არ შეუძლია და ის მისმა რწმუნებულმა უნდა მიიღოს. რწმუნებულის თანხმობით ჩატარებული ევთანაზიაევთანასია ძალიან საკამათო საკითხია, განსაკუთრებით როდესაც პაციენტის ბედის გადაწყვეტაზე რამდენიმე რწმუნებული აცხადებს პრეტენზიას. მიუხედავად იმისა, რომ ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია არის ევთანაზიაევთანასია პირის პირდაპირი თანხმობით, ქვემოთ ჩამოთვლილი მიზეზების გამო ისიც სადავო საკითხად რჩება.
 
ევთანაზიაევთანასია საშუალებათა გამოყენებით
 
ევთანაზიისევთანასიის განხორციელება შეიძლება პასიურად, არააგრესიულად, და აგრესიულად. პასიური ევთანაზიაევთანასია მოიცავს თავის შეკავებას ჩვეული მკურნალობის ჩატარების (როგორიცაა ანტიბიოტიკები, ტკივილის საწინააღმდეგო მედიკამენტები ან ქირურგიული ოპერაცია) ან ტკივილის შემსუბუქების მიზნით მედიკამენტის (როგორიცაა მორფი) მიცემისგან, რამაც ასევე შეიძლება სიკვდილი გამოიწვიოს (ორმაგი ეფექტის პრინციპი ). პასიური ევთანაზიაევთანასია ყველაზე მიღებული ფორმაა და საავადმყოფოების უმეტესობაში ჩვეულ პრაქტიკას წარმოადგენს. არააგრესიული ევთანაზიაევთანასია გულისხმობს სიცოცხლის შენარჩუნების სისტემის მოშლას და უფრო საკამათო საკითხია. აგრესიული ევთანაზიაევთანასია მოიცავს მოსაკვდინებლად ლეტალური ნივთიერებების გამოყენებას და ყველაზე სადავო საშუალებაა.
 
ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის მომხრე და საწინააღმდეგო არგუმენტები
 
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, ევთანაზიისევთანასიის შესახებ დებატების ცენტრში დასავლეთის ქვეყნებში მოექცა ჯანმრთელობის დაცვის რეგულირებული სისტემების ფარგლებში მოაზრებული ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია. ზოგიერთ შემთხვევაში, სასამართლო გადაწყვეტილებების, კანონმდებლობისა და რეგულაციების შედეგად ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია პაციენტებისა და მათი მეურვეებისათვის გახდა აშკარა არჩევანი. ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის ასეთი პოლიტიკის მომხრეებსა და კრიტიკოსებს საკუთარი პოზიციების გასამყარებლად შემდეგი მიზეზები მოჰყავთ:
 
ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის მომხრე არგუმენტები:
 
• არჩევანი: ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის მომხრეები აქცენტს აკეთებენ იმ ფაქტზე, რომ არჩევანი წარმოადგენს ლიბერალური დემოკრატიებისა და თავისუფალი საბაზრო სისტემების ფუნდამენტურ პრინციპს.
• სიცოცხლის ხარისხი: ტკივილი და ტანჯვა, რომელსაც პიროვნება ავადმყოფობის სტადიაში განიცდის, ტკივილის შემამსუბუქებელი საშუალებების ფონზეც კი არ არის აღქმადი იმ ადამიანისთვის, ვისაც ეს პირადად არ გამოუცდია. ფიზიკური ტკივილის გარეშეც, ხშირად პაციენტებს უჭირთ დამოუკიდებლობის დაკარგვისგან გამოწვეული ემოციური ტკივილის გადატანა. მეტიც, მიუხედავად თანამედროვე ტკივილის შემამსუბუქებელი საშუალებებისა, `სუნთქვის შეკვრის” პრობლემის საწინააღმდეგო საშუალებები თითქმის არ არსებობს, რის შედეგად მრავალ პაციენტს დახრჩობის შეგრძნება ეუფლება.
• ეკონომიკური ხარჯები და ადამიანური რესურსები: დღესდღეობით მრავალ ქვეყანაში ჰოსპიტალური ფართის ნაკლებობაა. ექიმებისა და ჰოსპიტალური ფართის რესურსი შეიძლება გამოყენებული იყოს იმ ადამიანთა საკეთილდღეოდ, რომელთა სიცოცხლის გადარჩენა შესაძლებელია, ვიდრე იმ ადამიანთა სიცოცხლის გასახანგრძლივებლად, რომელთაც სიკვდილი სურთ. ასეთი მიდგომა აუმჯობესებს მზრუნველობის ზოგად ხარისხს და ამცირებს საავადმყოფოებში მომლოდინეთა რიცხვს. იმ ადამიანთა სიცოცხლის შენარჩუნება, რომელთაც საზოგადოების განვითარებაში წვლილის შეტანა აღარ შეუძლიათ, მძიმე ტვირთად იქცევა.
• ზეწოლა: ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის ყველა საწინააღმდეგო არგუმენტს საზოგადოება იყენებს საშინელი და ხანგრძლივი ფსიქოლოგიური ზეწოლის შესაქმნელად ადამიანებზე, რათა მათ გააგრძელონ წლობით საკუთარი უკეთესი გადაწყვეტილების საწინააღმდეგოდ ცხოვრება. ასეთი ზეწოლის ერთ-ერთი მაგალითია სარისკო და მტკივნეული საშუალებები (მაგალითად თავის ჩამოხრჩობა), რომელთა გამოყენებაც ადამიანებს, რომელთაც ჭეშმარიტად სურთ სიკვდილი, უხდებათ.
 
სოციობიოლოგია: ამჟამად მრავალი, თუ არა უმრავლესობა ევთანაზიისევთანასიის მომხრეებისა და კანონმდებლობაც თვლის, რომ მომაკვდავ ან ძალზე დაავადებულ ადამიანებს ევთანაზიაზეევთანასიაზე ხელი უნდა მიუწვდებოდეთ. თუმცა, ზოგიერთი აქტიური მომხრე თვლის, რომ ეს არჩევანი კიდევ უფრო ფართოდ ხელმისაწვდომი უნდა გახდეს. მაგალითად, სოციობიოლოგიური თვალსაზრისით, გენეტიკურ ნათესავებს შესაძლოა სურდეთ პიროვნებისათვის სიცოცხლის შენარჩუნება (ოჯახური შერჩევა) თვით ამ პიროვნების ნების საწინააღმდეგოდ. ეს განსაკუთრებით იმ პირებს შეეხებოდა, ვინც სიკვდილის პირას რეალურად ჯერ არ არის მისული. უფრო ლიბერალური პოლიტიკა ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის მიმართებაში შესაძლებლობას მისცემდა პიროვნებას დაპირისპირებოდა ნათესავთა მხრიდან გამოხატულ ნებისმიერ ასეთ მიკერძოებულ ინტერესს.
 
ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის საწინააღმდეგო არგუმენტები:
 
• პროფესიული ფუნქცია: კრიტიკოსთა მტკიცებით, ნებაყოფლობითმა ევთანაზიამევთანასიამ შესაძლოა არასათანადო საფრთხე შეუქმნას ჯანდაცვის სფეროში დასაქმებულთა, განსაკუთრებით კი ექიმთა პროფესიულ ფუნქციებს. ისინი მიუთითებენ, რომ გასული საუკუნის ევროპელი ექიმები ტრადიციულად დებდნენ ჰიპოკრატეს ფიცის გარკვეულ ვარიაციას, რომელიც თავისი ანტიკური ფორმიდან გამომდინარე გამორიცხავდა ევთანაზიასევთანასიას: `არავის გამოვუწერ სასიკვდილო წამალს ან მივცემ მას სასიკვდილო რჩევას, რათა მას მდგომარეობა შევუმსუბუქო”. თუმცა, 1970-იანი წლებიდან მოყოლებული, ეს ფიცი ფაქტიურად აღარ გამოიყენება.
• მორალი: ზოგიერთი ადამიანის აზრით, ევთანაზიაევთანასია მორალური თვალსაზრისით გარკვეულწილად ან სრულიად მიუღებელია. ასეთი მოსაზრება როგორც წესი ევთანაზიასევთანასიას მკვლელობის ერთ-ერთ სახეობად, ხოლო ნებაყოფლობით ევთანაზიასევთანასიას თვითმკვლელობის ერთ-ერთ სახეობად მიიჩნევს. ამ ქმედებათა მორალურობა კი ცხარე დებატების საგანია.
• თეოლოგიური: ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია ხშირად უარყოფილია, როგორც ადამიანის სიცოცხლის სიწმინდის დარღვევა. კერძოდ, ზოგიერთი ქრისტიანი ამტკიცებს, რომ ადამიანის სიცოცხლე საბოლოოდ ღმერთის ხელშია, ასე რომ ადამიანები არ არიან უფლებამოსილნი სიცოცხლის დასრულების შესახებ გადაწყვეტილება მიიღონ. ორთოდოქსალურ იუდაიზმში ძირითადად იმავე მიდგომას ვხვდებით. თუმცა, ის უფრო მეტად თავისუფალია და გარკვეული გარემოებების პირობებში მხარს უჭერს ევთანაზიისევთანასიის გამოყენებას პასიური ან არააგრესიული საშუალებების მეშვეობით. შესაბამისად, ზოგიერთი თეოლოგი და სხვა რელიგიური მოაზროვნე ნებაყოფლობით ევთანაზიასევთანასიას (და თვითმკვლელობას ზოგადად) ცოდვილ ქმედებად, ანუ გაუმართლებელ მკვლელობად მიიჩნევს.
• განხორციელების შესაძლებლობა: ევთანაზიაევთანასია მხოლოდ მაშინ შეიძლება ჩავთვალოთ `ნებაყოფლობითად”, თუ პაციენტი მენტალურად კომპეტენტურია მიიღოს გადაწყვეტილება, ანუ თუ იგი გონივრულად აღიქვამს არჩევანსა და მის შედეგებს. კომპეტენციის დადგენა ან მისი განსაზღვრებაც კი შესაძლოა სირთულეებთან იყოს დაკავშირებული.
• საჭიროება: თუ არსებობს მცირეოდენი საფუძველიც კი იმის დასაჯერებლად, რომ პაციენტის დაავადება ან ტანჯვა განკურნებადია ან მალე განიკურნება, მაშინ სწორ ქმედებად მკურნალობის ან პალიატიური მზრუნველობის უზრუნველყოფა განიხილება.
• ოჯახის წევრთა სურვილები: ხშირად ოჯახის წევრებს სურთ საყვარელ ადამიანებთან რაც შეიძლება მეტი დრო გაატარონ, სანამ ისინი გარდაიცვლებიან.
• ზეწოლის ქვეშ თანხმობა: ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის ეკონომიკური საფუძვლების გათვალისწინებით, ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის კრიტიკოსები ამტკიცებენ, რომ პაციენტები ფსიქოლოგიური ზეწოლის ქვეშ შესაძლოა ნებაყოფლობით ევთანაზიაზეევთანასიაზე დათანხმდნენ, ვიდრე საკუთარი ოჯახებისთვის ფინანსურ ტვირთად დარჩნენ. იქაც კი, სადაც ჯანდაცვასთან დაკავშირებული ხარჯები ძირითადად საზოგადოებრივი ფინანსებიდან იფარება, როგორც ეს სხვადასხვა ევროპულ ქვეყანაშია, ნებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის კრიტიკოსთა აზრით საავადმყოფოთა პერსონალს შესაძლოა ეკონომიკური ინტერესები ამოძრავებდეს და პაციენტებს ევთანაზიაზეევთანასიაზე დათანხმება ურჩიოს ან ზეწოლის ქვეშ აიძულოს.
 
ევთანაზიაევთანასია და კანონი
 
მე-20 საუკუნის განმავლობაში, ევთანაზიასთანევთანასიასთან დაკავშირებული სამთავრობო პოლიტიკის შეცვლის მცდელობები ნაკლებად წარმატებული იყო დასავლეთის ქვეყნებში. ქვემოთ ანბანური თანმიმდევრობით აღწერილია ქვეყნების პოლიტიკა, რასაც ჰოლანდიის განსაკუთრებული მაგალითი მოყვება. ევთანაზიასთანევთანასიასთან დაკავშირებული პოლიტიკა ასევე შეიმუშავეს სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, განსაკუთრებით კი მედიკოსთა ასოციაციებმა და ადამიანის უფლებათა დამცველმა ორგანიზაციებმა.
 
ბელგია
 
ბელგიის პარლამენტმა ევთანაზიისევთანასიის ლეგალიზება 2002 წლის სექტემბრის მეორე ნახევარში მოახდინა. ევთანაზიისევთანასიის მომხრეთა განცხადებით, კანონის მიღებამდე ბელგიაში ყოველწლიურად ევთანაზიისევთანასიის ათასობით უკანონო აქტი ხორციელდებოდა. მომხრეთა თანახმად, კანონმდებლობა ითვალისწინებს რთულ პროცესს, რომელიც გააკრიტიკეს, როგორც `სიკვდილის ბიუროკრატიის” შემოღების მცდელობა.
 
იაპონია
 
იაპონიის მთავრობას ევთანაზიისევთანასიის სტატუსთან დაკავშირებით ოფიციალური კანონები არ მიუღია და იაპონიის უზენაეს სასამართლოსაც ამ საკითხზე არასოდეს უმსჯელია. მეტიც, დღემდე იაპონიის პოლიტიკა ევთანაზიასთანევთანასიასთან მიმართებაში განსაზღვრულია ორი ადგილობრივი მნიშვნელობის სასამართლო საქმით, რომლებიც 1962 წელს ნაგოიაში და 1995 წელს ტოკაის უნივერსიტეტში მომხდარი ინციდენტის შემდეგ ჩატარდა. პირველი საქმე `პასიურ ევთანაზიას”ევთანასიას” (ანუ პაციენტისათვის სიცოცხლის შესანარჩუნებელი სისტემის გამორთვაზე ნების დართვა), ხოლო მეორე კი - `აქტიურ ევთანაზიას”ევთანასიას” (მაგალითად ინექციის გზით) ეხებოდა. გადაწყვეტილებები ამ საქმეებზე აყალიბებენ სამართლებრივ ჩარჩოებსა და პირობებს, რომელთა არსებობისას ორივე, პასიური და აქტიური ევთანაზიაცევთანასიაც კანონიერი იყოს. მიუხედავად ამისა, ამ ორივე კონკრეტულ საქმეში ექიმები ცნეს დამნაშავედ ამ პირობების დარღვევაში, როდესაც მათ თავისი პაციენტების სიცოცხლე დაასრულეს. მეტიც, რადგან ამ სასამართლოთა გადაწყვეტილებებს მხარი ნაციონალურ დონეზე უნდა დაეჭიროს, ეს პრეცედენტები არ არის მაინცდამაინც სავალდებულო. თუმცა, ამჟამად იაპონიაში ევთანაზიისევთანასიის განსახორციელებლად მიახლოებითი სამართლებრივი ჩარჩოები არსებობს.
 
პასიური ევთანაზიისევთანასიის შემთხვევაში, სამი პირობა უნდა დაკმაყოფილდეს:
 
1. პაციენტი განუკურნებელი ავადმყოფობით უნდა იყოს დაავადებული და ავადმყოფობის უკანასკნელ სტადიაში ყოფნის გამო მდგომარეობის გაუმჯობესება ნაკლებად სავარაუდო უნდა იყოს;
2. პაციენტმა მკურნალობის შეწყვეტაზე აშკარა თანხმობა უნდა გამოხატოს და ეს თანხმობა მიღებული და შენარჩუნებული უნდა იყოს გარდაცვალებამდე. თუ პაციენტს აშკარა თანხმობის მიცემა არ შეუძლია, მისი თანხმობის დადასტურება შესაძლებელია წინასწარ შედგენილი წერილობითი დოკუმენტის, როგორიცაა ანდერძი სიცოცხლის შესახებ, ან ოჯახის წერილობითი ჩვენების საფუძველზე;
3. პაციენტს შეიძლება ჩაუტარდეს პასიური ევთანაზიაევთანასია სამედიცინო მკურნალობის, ქიმიოთერაპიის, დიალიზის, ხელოვნური რესპირაციის, სისხლის გადასხმის, მე-4 კატეგორიის წვეთოვანის და სხვათა შეჩერების გზით.
 
აქტიური ევთანაზიისასევთანასიისას, ოთხი პირობა უნდა იქნეს დაკმაყოფილებული, კერძოდ:
 
1. პაციენტი გაუსაძლისი ფიზიკური ტკივილისგან უნდა იტანჯებოდეს;
2. სიკვდილი უნდა იყოს გარდაუვალი და ახლოვდებოდეს;
3. პაციენტმა უნდა მისცეს თანხმობა (პასიური ევთანაზიისგანევთანასიისგან განსხვავებით, სიცოცხლის შესახებ ანდერძები და ოჯახის თანხმობა არ იქნება საკმარისი);
4. ექიმმა (უშედეგოდ) უნდა ამოწუროს ტკივილისგან გასათავისუფლებელი ყველა სხვა საშუალება.
 
ლუქსემბურგი
 
2008 წლის 20 თებერვალს ქვეყნის პარლამენტმა პირველი მოსმენით, 59-დან 30 ხმით მიიღო კანონი ევთანაზიისევთანასიის ლეგალიზების შესახებ.
 
ჰოლანდია
 
2002 წელს ჰოლანდიაში მოახდინეს ევთანაზიისევთანასიის, მათ შორის კი ექიმის დახმარებით თვითმკვლელობის ლეგალიზება. კანონმა მოახდინა ოცწლიანი ჩვეულების კოდიფიცირება, რომლის თანახმად სისხლის სამართლებრივი წესით არ იდევნებოდნენ ექიმები, რომლებიც ევთანაზიასევთანასიას ძალზე კონკრეტულ შემთხვევებში და გარემოებებში ატარებდნენ. ჯანდაცვის, კეთილდღეობისა და სპორტის სამინისტროს განცხადებით, ეს პრაქტიკა `პიროვნებას აძლევს საშუალებას ღირსეულად დაასრულოს საკუთარი სიცოცხლე მას შემდეგ, რაც მიიღო პალიატიური მზრუნველობის ყველა არსებული ფორმა”.
 
შვეიცარია
Line 192 ⟶ 188:
გაერთიანებული სამეფო
 
2006 წლის 5 ნოემბერს, ბრიტანეთის მეანთა და გინეკოლოგთა სამეფო კოლეჯმა ნაფილდის ბიოეთიკის საბჭოს წარუდგინა შეთავაზება, რომელიც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ახალდაბადებულთათვის ევთანაზიისევთანასიის ჩატარებას ითვალისწინებდა. ანგარიში ყურადღებას არ ამახვილებს გაერთიანებულ სამეფოში ევთანაზიისევთანასიის ამჟამინდელი უკანონობის საკითხზე, არამედ მოუწოდებს მისი, როგორც კანონიერი სამედიცინო პრაქტიკის არსებობის გადახედვისკენ.
 
ზემოაღნიშნულისაგან განსხვავებით, სულ უფრო აშკარა ხდება, რომ ექიმები დიდ ბრიტანეთში ამკაცრებენ საკუთარ დამოკიდებულებას ევთანაზიისაევთანასიისა და ექიმის დახმარებით ჩადენილი თვითმკვლელობების მიმართ:
 
• დიდ ბრიტანეთში მოღვაწე ექიმები განსაკუთრებული სიფრთხილით ეკიდებიან სიცოცხლის შემოკლების შესახებ გადაწყვეტილებების მიღებას.
• იმ ქვეყნებთან შედარებით, სადაც ევთანაზიაევთანასია დანაშაულია (მაგალითად იტალია, შვეცია, დანია), ბრიტანელი ექიმები უფრო ღიად მსჯელობენ სიცოცხლის დასრულების შესახებ გადაწყვეტილებებზე პაციენტებსა და მათ ნათესავებთან.
• იმ ქვეყნებთან შედარებით, სადაც ევთანაზიაევთანასია ან ექიმის დახმარებით თვითმკვლელობა კანონიერია (მაგალითად ბელგია, ჰოლანდია, შვეიცარია), ბრიტანელი ექიმები სავარაუდოდ ასევე მოახსენებენ საკუთარ კოლეგებს სიცოცხლის დასრულების შესახებ ჩატარებული კონსულტაციების თაობაზე. პალიატიურ მზრუნველობაში სპეციალიზირებული ბრიტანელი ექიმების 94% კანონის შეცვლის წინააღმდეგია.
• 2006 წელს ექიმთა სამეფო კოლეჯმა და ზოგად პრაქტიკოსთა სამეფო კოლეჯმა ხმა კანონში ცვლილებების საწინააღმდეგოდ მისცეს.
 
ამჟამად გაერთიანებულ სამეფოში ნებისმიერი პირი, რომელიც ვინმეს თვითმკვლელობაში დახმარებას უწევს, კანონს არღვევს და შეიძლება ბრალეულად იყოს ცნობილი თვითმკვლელობაში დახმარებაში ან მისი ჩადენის მცდელობაში (ანუ თუ პაციენტს, რომელსაც გაუსაძლისი ტკივილი ტანჯავს და ტკივილი თანდათან ძლიერდება, ექიმი თვითმკვლელობის ჩასადენად მორფის ბოთლს მიაწვდის). მიუხედავად იმისა, რომ ბრიტანელთა ორი მესამედის აზრით ევთანაზიაევთანასია კანონიერი უნდა იყოს, ახლახან წარდგენილი კანონპროექტი `განუკურნებელი პაციენტების მოკვდინებაში დახმარების შესახებ” დაბალ პოლიტიკურ პალატაში, თემთა პალატაში 4-1 განსხვავებით ჩავარდა.
 
გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია
 
გაერთიანებული ერების ორგანიზაციამ მიმოიხილა და კომენტარი გაუკეთა ჰოლანდიის კანონმდებლობას ევთანაზიისევთანასიის შესახებ.
 
ამერიკის შეერთებული შტატები
 
შეერთებული შტატების უმეტეს ნაწილში აქტიური ევთანაზიაევთანასია უკანონოა. პაციენტები ინარჩუნებენ უფლებას უარი თქვან სამედიცინო მკურნალობაზე და მიიღონ ტკივილის მართვის სათანადო პრეპარატები მოთხოვნისთანავე (პასიური ევთანაზიაევთანასია), იმ შემთხვევაშიც კი, თუ პაციენტის არჩევანი მის გარდაცვალებას დააჩქარებს. ამას გარდა, შესაძლებელია ამაო ან არაპროპორციულად გაუსაძლისი მკურნალობის, როგორიცაა სიცოცხლის შესანარჩუნებელი სისტემა, კონკრეტულ გარემოებებში მოშლა. Gალლუპ Pოლლ–ის მიერ ახლახან ჩატარებულმა კვლევამ ცხადყო, რომ ამერიკელთა 60% ევთანაზიისევთანასიის მომხრეა. უკანასკნელი 20 წლის მანძილზე შეერთებულ შტატებში ევთანაზიისევთანასიის და თვითმკვლელობაში დახმარების ლეგალიზების მცდელობათა შედეგად წარდგენილი იყო უამრავი სარეფერენდუმო და საკანონმდებლო ინიციატივა. მაგალითად, ვაშინგტონის ამომრჩევლებმა 119-ე სარეფერენდუმო ინიციატივას ხმა 1991 წელს მისცეს, კალიფორნიის ამომრჩევლებმა 161-ე შეთავაზება სამსჯავროზე 1992 წელს გაიტანეს, ორეგონის შტატში 1994 წელს ღირსეულად სიკვდილის შესახებ კანონი მიიღეს, ხოლო მიჩიგანის შტატში `ბ” ინიციატივას ხმა 1998 წელს მისცეს.
 
ევთანაზიაევთანასია და რელიგია
 
 
როგორც წესი, ქრისტიანები ევთანაზიისევთანასიის წინააღმდეგნი არიან. არგუმენტები მეტწილად დაფუძნებულია მოსაზრებაზე, რომ სიცოცხლე ღმერთის მიერ არის ნაბოძები და რომ ადამიანები ღმერთის წარმოსახვით არიან შექმნილნი. ზოგიერთი ეკლესია ყურადღებას ამახვილებს ასევე იმაზე, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია გარდაცვალების ბუნებრივ პროცესში ჩაურევლობა. ქრისტიანთა ხედვით:
• სიცოცხლე ღმერთის მიერ არის ნაბოძები;
• დაბადება და გარდაცვალება ღმერთის მიერ შექმნილი სასიცოცხლო პროცესების ნაწილია, ასე რომ ჩვენ მას პატივი უნდა ვცეთ;
Line 221 ⟶ 217:
• ავითარებენ რა ამ შესაძლებლობებს, ადამიანები ცხოვრობენ იმ წესით, რომელიც ყველაზე ახლოსაა ღმერთის სიყვარულის სიცოცხლესთან.
• ეს კეთილი საქმეა, ასე რომ სიცოცხლე უნდა შენარჩუნდეს, რათა ადამიანებმა შეძლონ ამ საქმის გაგრძელება.
• პიროვნებას შესთავაზო ევთანაზიაევთანასია ნიშნავს განსაჯო, რომ ამ პიროვნების ამჟამინდელ სიცოცხლეს ფასი არ აქვს.
• ასეთი მსჯელობა შეუსაბამობაშია მოსაკვდინებლად გამზადებული პიროვნების სიცოცხლის ფასისა და ღირსების აღიარების საკითხთან.
• აქედან გამომდინარე, სიცოცხლის ხარისხზე დაფუძნებული არგუმენტები სრულიად უადგილოა.
• არავის აქვს ევთანაზიისევთანასიის მოთხოვნის უფლება, საკუთარი თავისთვისაც კი, რადგან არავის აქვს უფლება შეაფასოს ვინმე, თუნდაც საკუთარი თავი, როგორც უღირსი და უვარგისი.
 
ეკლესიათა უმრავლესობას მიაჩნია, რომ სიკვდილის წინა პერიოდი ღრმა სულიერი პერიოდია.
Line 231 ⟶ 227:
ქრისტიანებს მიაჩნიათ, რომ ადამიანთა სიცოცხლის ნიშანდობლივი ღირსება და ფასი გულისხმობს, რომ თითოეული ადამიანის სიცოცხლის ფასი იდენტურია. მათ არ მიაჩნიათ, რომ ადამიანის ღირსება და ფასი ცვლილებებით, ინტელექტით ან ცხოვრების სხვა მიღწევებით იზომება.
 
ადამიანთა თანაბრად მხოლოდ იმიტომ შერაცხვას, რომ ისინი ადამიანები არიან, ევთანაზიასთანევთანასიასთან მიმართებაში ნათელი მნიშვნელობები გააჩნია:
 
• მუდმივად უმოძრაო მდგომარეობაში მყოფი პაციენტები, მიუხედავად სერიოზული დაზიანებებისა, ცოცხალ ადამიანებად რჩებიან, ასე რომ მათი ნიშანდობლივი ფასი რჩება იგივე, როგორც ნებისმიერი სხვა პიროვნებისა.
Line 240 ⟶ 236:
გამონაკლისები
 
ქრისტიანობის ზოგიერთი ასპექტის თანახმად არსებობს გარკვეული ვალდებულებები, რომელიც ეწინააღმდეგება ზოგად მოსაზრებას ევთანაზიისევთანასიის მცდარობის შესახებ:
 
• ქრისტიანობა მოითხოვს, რომ ჩვენ პატივი ვცეთ ყველა ადამიანს;
Line 258 ⟶ 254:
კათოლიკური პოზიცია
 
კათოლიკური ეკლესიის პოზიცია ევთანაზიისევთანასიის შესახებ ეფუძნება კათოლიკური ეთიკის რამდენიმე ძირითად პრინციპს, მათ შორის ადამიანის სიცოცხლის სიწმინდეს, პიროვნების ღირსებას, ადამიანის თანმდევ უფლებებს, სათანადო პროპორციულობას კაზუისტურ საშუალებებში, სიკვდილის გარდაუვალობასა და ქველმოქმედების მნიშვნელობას. ეკლესიის ოფიციალური პოზიცია გაცხადებულია 1980 წელს გამოქვეყნებულ დეკლარაციაში ევთანაზიისევთანასიის შესახებ. კათოლიკურ სამედიცინო ეთიკაში გაკეთებული ოფიციალური განცხადებები დიდად ეწინააღმდეგება აქტიურ ევთანაზიასევთანასიას, იქნება ის ნებაყოფლობითი თუ არა, მაგრამ ამავე დროს ნებას რთავს მომაკვდავთ განაგრძონ სიცოცხლე სამედიცინო ჩარევების გარეშე, რომელიც `განსაკუთრებულად” ან `არაპროპორციულად” ჩაითვლებოდა. ევთანაზიისევთანასიის შესახებ დეკლარაციის თანახმად, `როდესაც გარდაუვალია, სიკვდილი უკვე ახლოსაა... ამ დროს ნებადართულია გადაწყვეტილების მიღება, რომელიც უარს აცხადებს მკურნალობის ისეთ ფორმებზე, რომელიც სიცოცხლის მხოლოდ გაუსაძლის და არასაიმედო გახანგრძლივებას უზრუნველყოფდა, იმდენად, რამდენადაც ამის შედეგად ანალოგიურ შემთხვევაში ავადმყოფ ადამიანზე ჩვეულ მზრუნველობას ხელი არ ეშლება”.
 
დეკლარაცია ასკვნის, რომ ექიმებმა, სამედიცინო დახმარების გაწევის გარდა, პაციენტები `უსაზღვრო კეთილშობილებისა და გულითადი თანაგრძნობის კომფორტით” უნდა უზრუნველყონ.
 
მიუხედავად იმისა, რომ დეკლარაცია ნებას რთავს ადამიანებს უარი თქვან გაძლიერებულ სამედიცინო მკურნალობაზე, როდესაც სიკვდილი გარდაუვალია და უკვე ახლოსაა, ის არაორაზროვნად კრძალავს სიკვდილის დაჩქარებას და იმეორებს ვატიკან მეორეს (Vატიცან II) მიერ `სიცოცხლის წინააღმდეგ დანაშაულების, როგორიცაა მკვლელობის ნებისმიერი ფორმა, გენოციდი, აბორტი, ევთანაზიაევთანასია, ან წინასწარ განზრახული თვითმკვლელობა”, უპირობო დაგმობას.
 
პროტესტანტული პოზიცია
 
პროტესტანტულ მიმდინარეობათა შეხედულებები ევთანაზიისაევთანასიისა და ექიმის მიერ გარდაცვალებაში დახმარების შესახებ ერთმანეთისგან საგრძნობლად განსხვავდება. 1970-იანი წლებიდან მოყოლებული ევანგელისტური ეკლესიები რომის კათოლიკეებთან ერთად მუშაობდნენ `სიცოცხლის სიწმინდის” მიდგომაზე, მიუხედავად იმისა, რომ ევანგელისტები შესაძლოა გამონაკლისების გარეშე პოზიციას ემხრობოდნენ. თუმცა ლიბერალური პროტესტანტული მიმდინარეობები თავს იკავებდნენ ევთანაზიისევთანასიის მხარდაჭერისგან, ადამიანის უფლებათა მრავალი დამცველი (მაგალითად ჯოზეფ ფლეტჩერი) და ევთანაზიისევთანასიის საზოგადოებათა აქტივისტები პროტესტანტი საერისკაცო და სამღვდელოების წარმომადგენლები იყვნენ. მას შემდეგ, რაც ექიმის დახმარებით გარდაცვალებამ უფრო ფართო სამართლებრივი მხარდაჭერა მოიპოვა, ზოგიერთმა ლიბერალურმა პროტესტანტულმა მიმდინარეობამ ევთანაზიისევთანასიის შეზღუდული ფორმების სასარგებლოდ რელიგიური არგუმენტები შეიმუშავა.
 
ებრაული პოზიცია
 
როგორც პროტესტანტულ მიმდინარეობებში, 1970-იანი წლებიდან ებრაულ სამედიცინო ეთიკაში მოსაზრებები ევთანაზიისაევთანასიისა და სიცოცხლის შესანარჩუნებელი მკურნალობის შესახებ ძირითადად სხვადასხვა მიმდინარეობების შესაბამისად გაიყო. ზოგადად, ორთოდოქსალური ებრაელი მოაზროვნეები აქტიურად ეწინააღმდეგებიან ნებაყოფლობით ევთანაზიასევთანასიას, მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს შეზღუდულ გარემოებებში ნებაყოფლობითი პასიური ევთანაზიისევთანასიის მხარდაჭერის ფაქტები. ამის მსგავსად, კონსერვატიული იუდაიზმის მიმდინარეობა მზარდ მხარდაჭერას გამოხატავს პასიური ევთანაზიისევთანასიის გარკვეული ფორმების მიმართ, რაც უკანასკნელ წლებთან შედარებით განსხვავებული სურათია.
 
მუსლიმანური პოზიცია
Line 280 ⟶ 276:
ბუდიზმი
 
ბუდისტთა შორის ევთანაზიასთანევთანასიასთან დაკავშირებით მრავალი განსხვავებული მოსაზრება არსებობს. ქვემოთ მოცემულია რამდენიმე მათგანი:
 
ბუდიზმის თერავადის მიმდინარეობაში საერო პიროვნება პირდაპირ აცხადებს მარტივ ფორმულას: `მე მცნებად ვისახავ თავი შევიკავო ცოცხალი არსებების განადგურებისგან”. ბუდისტი ბერებისათვის (ბჰიკხუ) წესები კიდევ უფრო ზუსტად არის გაწერილი. მაგალითად, ბერთა კოდექსში (პატიმოკხა) ვკითხულობთ:
Line 292 ⟶ 288:
აქედან გამომდინარე, ბუდას ხედვის თანახმად ავადმყოფი ადამიანის წაქეზება სიცოცხლის სურვილის დანებებაზე თანაგრძნობად ნამდვილად არ ჩაითვლება. პაციენტის სიკვდილის სტადიაში გადასვლის გაადვილების მცდელობის ნაცვლად ბუდა ყურადღებას ამახვილებდა პაციენტის მიერ ტანჯვის განჭვრეტასა და მის დასასრულზე.
 
Aგენცე-Fრანცე Pრესსე-მა 1996 წლის 18 სექტემბერს გამოაქვეყნა სტატია სათაურით `დალაი ლამა მხარს უჭერს ევთანაზიასევთანასიას განსაკუთრებულ გარემოებებში”, სადაც კანონიერ ევთანაზიასთანევთანასიასთან დაკავშირებით მისი პოზიცია გადმოსცა:
 
როდესაც ევთანაზიასთანევთანასიასთან დაკავშირებით ჰკითხეს, დალაი ლამამ განაცხადა, რომ ბუდისტების რწმენით ყველა სიცოცხლე ძვირფასია და მითუმეტეს ადამიანისა, და დაამატა: `ვფიქრობ ჯობს ევთანაზიაევთანასია თავიდან ავიცილოთ”. `მაგრამ ამავე დროს მე ვფიქრობ აბორტზე, რომელსაც ბუდიზმი მკვლელობის აქტად აღიქვამს... ბუდიზმს ჩვევია კარგსა და ცუდ მხარეებზე, უპირატესობებსა და ნაკლოვანებებზე მსჯელობა”. მან მაგალითად მოიყვანა კომაში ჩავარდნილი პიროვნება, რომელსაც გამოჯანმრთელების შესაძლებლობა არ აქვს ან ფეხმძიმე ქალბატონი, რომლის სიცოცხლეს ან ჩვილის სიცოცხლესაც მშობიარობის შედეგად საფრთხე ექმნებოდა, ანუ ის შემთხვევები, როდესაც უმოქმედობის გამო კიდევ უფრო დიდი ზიანი შეიძლება დადგეს. `ბუდისტების გადმოსახედიდან ვფიქრობ ეს განსაკუთრებული შემთხვევებია”, თქვა მან. `ასე რომ უმჯობესია, თუ გადაწყვეტილებები ინდივიდუალურ საქმეთა საფუძველზე მიიღება”.
 
 
 
 
ევთანაზიისევთანასიის წინაპირობები
 
არსებობდა დღესდღეობით უსარგებლო აპარატი, რომელიც ევთანაზიისევთანასიის ჩატარებას დიდი რაოდენობის პრეპარატების მიცემის გზით აადვილებდა. აპარატის ეკრანზე მომხმარებელისთვის ჩნდებოდა მისაღები ზომებისა და კითხვების სერია, რათა იგი დარწმუნებულიყო, რომ პიროვნება სრულად იყო მომზადებული. აპარატი დღეს მუზეუმშია ექსპონირებული.
 
ევთანაზიაევთანასია შეიძლება პრეპარატების ორალური, ინტრავენური ან ინტრამუსკულარული დანიშვნით განხორციელდეს. პირებისათვის, რომელთაც ფიზიკურად არ შეუძლიათ მედიკამენტის ლეტალური დოზის გადაყლაპვა, ინტრავენური მეთოდი არის რეკომენდებული. ქვემოთ მოცემულია ევთანაზიისევთანასიის ინტრავენურად მისაღებად ჰოლანდიაში დადგენილი წინაპირობები:
 
ინტრავენური მეთოდი ევთანაზიისევთანასიის ჩატარების ყველაზე საიმედო და სწრაფი საშუალებაა და მაშასადამე შეიძლება მისი უსაფრთხოდ რეკომენდირება. პირველ რიგში სოდიუმ თიოპენტალის (ნესდონალის) 20 მგ/კგ მცირე მოცულობით (ფიზიოლოგიური ხსნარის 10 მილილიტრი) ინტრავენური შეყვანის შედეგად მიიღწევა კომის სტადია. შემდეგ ხდება დეპოლარიზაციის საწინააღმდეგო ნევრომუსკულარული კუნთების რელაქსანტის სამმაგი ინტრავენური დოზის გაკეთება, როგორიცაა პანკურონიუმ ბრომიდის (პავულონი) 20 მგ ან ვეკურონიუმ ბრომიდის (ნორკურონი) 20 მგ. უკეთესია, თუ კუნთების რელაქსანტი ინტრავენურად შეიყვანება, რათა უზრუნველყოფილი იყოს ოპტიმალური ხელმისაწვდომობა. მხოლოდ პანკურონიუმ ბრომიდის (პავულონის) შემთხვევაში არსებობს არსებითი მიზეზები, რის შედეგადაც მედიკამენტის შეყვანა ასევე ინტრამუსკულარული მეთოდითაც შეიძლება, 40 მგ დოზით.
 
რაც შეეხება მოსაზრებებს არანებაყოფლობითი ევთანაზიისევთანასიის შესახებ, ანუ შემთხვევებს, როდესაც პიროვნებას შეეძლო თანხმობის მიცემა მაგრამ მისთვის არაფერი უკითხავთ, ისინი ხშირად განსხვავებულია იმ შემთხვევებისგან, როდესაც პიროვნებას თანხმობის მიცემა არ შეეძლო. ზოგიერთი ადამიანი აყენებს საკითხს შეზღუდული შესაძლებლობების სტერეოტიპებთან დაკავშირებით, რომლის შედეგად ნაკლებად შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანები არასწორად აფასებენ პაციენტის მიერ განცდილ ტანჯვას, ან უშვებენ რომ განკურნებადი დაავადება განუკურნებელია. მაგალითად, ტრეისი ლატიმერის მკვლელობასთან დაკავშირებით შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა მრავალმა დამცველმა გამოთქვა აზრი, რომ მისმა მშობლებმა უარი თქვეს ბარძაყზე ოპერაციის ჩატარებაზე, რაც ტრეისის ფიზიკურ ტკივილს საგრძნობლად შეუმცირებდა ან საერთოდ გაათავისუფლებდა მისგან. ისინი აგრეთვე მიუთითებდნენ, რომ მკაცრად შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პიროვნება აუცილებელი არ არის ემოციურ ტკივილსაც განიცდიდეს, და რომ ემოციური ტკივილი, თუ ასეთი სახეზეა, გამოწვეულია საზოგადოებრივი ცრუ შეხედულებებისგან, ვიდრე თვით შეზღუდული მდგომარეობისგან. ისინი უთანაბრებენ ამ სიტუაციას გარკვეული ეთნიკური წარმომავლობის პიროვნების მხრიდან სიკვდილის სურვილს, რადგან მათ შეითვისეს ნეგატიური სტერეოტიპები საკუთარი ეთნიკური წარმომავლობის შესახებ. ამის კიდევ ერთი მაგალითია კეით მაკკორმიკი, ახალი ზელანდიელი რომელიც მისმა მომვლელმა სიბრალულის გამო მოაკვდინა, და მეთიუ სატონი.
 
რაც შეეხება ნებაყოფლობით ევთანაზიასევთანასიას, მრავალი ადამიანის მტკიცებით `თანაბარი ხელმისაწვდომობა” თვითმკვლელობაზე ხელმისაწვდომობასაც უნდა ეხებოდეს, ასე რომ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანებს, რომელთაც არ შეუძლიათ თვითმკვლელობის განხორციელება, ხელი ნებაყოფლობით ევთანაზიაზეევთანასიაზე უნდა მიუწვდებოდეთ.
 
სხვები ამ არგუმენტს იმით პასუხობენ, რომ თუ თვითმკვლელობის მცდელობა არაშეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირს აქვს, ყველა ზომა მიიღება მისი სიცოცხლის გადასარჩენად. სუიციდური მიდრეკილებების პაციენტებს ხშირად იძულებით სამედიცინო მკურნალობას უნიშნავენ, რათა მათ სიკვდილი ვერ შეძლონ. ამ არგუმენტის თანახმად ამის მიზეზია საზოგადოებაში არსებული ცრუ შეხედულებები, კონკრეტულად კი რომ შეზღუდული შეაძლებლობების ადამიანები ნაკლებად ღირსეულნი არიან და რომ მათი უბედურება შეზღუდული შესაძლებლობების მიერ არის გამოწვეული. ამ ყველაფრის შედეგად ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების მხრიდან გაცილებით დიდი მხარდაჭერით სარგებლობს, ვიდრე არაშეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა მხრიდან თვითმკვლელობა.
 
 
Line 322 ⟶ 318:
ანდერძი სიცოცხლის შესახებ (Lივინგ წილლ)
 
პიროვნების მიერ მომზადებული დოკუმენტი, რომელშიც ის გადმოსცემს საკუთარ სურვილს სამედიცინო მკურნალობისა და ევთანაზიისევთანასიის მიმართებაში.
 
არ გააცოცხლოთ (DNღ)
Line 328 ⟶ 324:
აბრევიატურა `არ გააცოცხლოთ" დირექტივის აღსანიშნავად. ამ დირექტივის თანახმად სამედიცინო პერსონალი არ უნდა შეეცადოს პაციენტის გაცოცხლებას, თუ მას გულის შეტევა დაემართა.
 
არანებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია (Nონ-ვოლუნტარყ ეუტჰანასია)
 
ეს არის შემთხვევა, როდესაც პიროვნებას ფიზიკურად არ შეუძლია ევთანაზიისევთანასიის მოთხოვნა (შესაძლოა მათ გონება ჰქონდეთ წართმეული ან სხვაგვარად არ შეეძლოთ კომუნიკაცია) ან სიცოცხლესა და სიკვდილს შორის გონივრული არჩევანის გაკეთება და შესაბამისი პიროვნება, შესაძლოა პაციენტის სიცოცხლის შესახებ ანდერძის ან მანამდე გამოთქმული სურვილის თანახმად, მის მაგიერ იღებს გადაწყვეტილებას.
 
არაპირდაპირი ევთანაზიაევთანასია (Iნდირეცტ ეუტჰანასია)
 
ეს გულისხმობს ისეთი მკურნალობის გაწევას (როგორც წესი ტკივილის შესამსუბუქებლად), რომლის გვერდითი ეფექტი სავარაუდოდ პაციენტის სიკვდილს უფრო მალე გამოიწვევს.
 
აქტიური ევთანაზიაევთანასია (Aცტივე ეუტჰანასია)
 
აქტიური ევთანაზიისევთანასიის დროს პიროვნება პირდაპირ და განზრახ იწვევს პაციენტის სიკვდილს.
 
ექიმის მიერ თვითმკვლელობაში დახმარება (PAშ)
Line 348 ⟶ 344:
ეს არის შემთხვევა, როდესაც პიროვნება, რომელსაც თვითმკვლელობაში დახმარება ესაჭიროება, ამ დახმარებას მოითხოვს და მიიღებს მას.
 
იძულებითი ევთანაზიაევთანასია (Iნვოლუნტარყ ეუტჰანასია)
 
ეს შემთხვევა სახეზეა, როდესაც გარდაცვლილ ადამიანს სიცოცხლე სურს, მაგრამ მას მაინც აკვდინებენ. როგორც წესი, ეს იგივეა, რაც მკვლელობა.
Line 356 ⟶ 352:
კომპეტენტურია პაციენტი, რომელიც ათვითცნობიერებს საკუთარ სამედიცინო მდგომარეობას, თუ რა არის ავადმყოფობის მომავალში განვითარების პერსპექტივა, მკურნალობასთან დაკავშირებული რისკები და სარგებელი, და რომელსაც შეუძლია საკუთარი სურვილების გადმოცემა.
 
ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია (Vოლუნტარყ ეუტჰანასია)
 
როდესაც ევთანაზიაევთანასია იმ პირის თხოვნით ტარდება, რომელსაც სიკვდილი სურს.
 
ორმაგი ეფექტის დოქტრინა (Dოცტრინე ოფ Dოუბლე Eფფეცტ)
Line 368 ⟶ 364:
სამედიცინო, ემოციური, ფსიქოსოციალური ან სულიერი მზრუნველობა, რომელსაც განუკურნებელ პაციენტს აღმოუჩენენ და რომლის მიზანი ტანჯვის შემცირება უფროა, ვიდრე განკურნება.
 
პასიური ევთანაზიაევთანასია (Pასსივე ეუტჰანასია)
 
პასიური ევთანაზიისევთანასიის დროს სიკვდილი მოუვლელობის შედეგად დგება, ანუ მკურნალობის შეჩერების ან მოშლის შედეგად, რათა პიროვნება გარდაიცვალოს.
 
ღირსება (Dიგნიტყ)
Line 376 ⟶ 372:
ფასეულობა, რომელიც ადამიანს უბრალოდ არსებობის და არა რაიმე ქონების ან ქმედების გამო აქვს.
 
ევთანაზიისევთანასიის საწინააღმდეგო არგუმენტები (Aრგუმენტს აგაინსტ ეუტჰანასია)
 
შესაძლებელია იმაზე დავა, თუ რატომ არის არგუმენტები ასე დაჯგუფებული, და რომ მრავალი არგუმენტი შესაძლოა ერთზე მეტ კატეგორიაში მოხვედრილიყო.
Line 382 ⟶ 378:
რელიგიური არგუმენტები (ღელიგიოუს არგუმენტს)
 
ევთანაზიაევთანასია ღმერთის სიტყვასა და ნებას ეწინააღმდეგება;
ევთანაზიაევთანასია ასუსტებს საზოგადოების მხრიდან სიცოცხლის სიწმინდის პატივისცემას;
• ტანჯვას შეიძლება ფასი ჰქონდეს;
• ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია დამღუპველი გზაა, რომელსაც იძულებითი ევთანაზიისაევთანასიისა და უსარგებლოდ მიჩნეულ ადამიანთა მოკვდინებისკენ მივყავართ.
 
ეთიკური არგუმენტები (Eტჰიცალ არგუმენტს)
 
ევთანაზიაევთანასია ასუსტებს საზოგადოების მხრიდან სიცოცხლის სიწმინდის პატივისცემას;
ევთანაზიისევთანასიის აღიარება გულისხმობს, რომ ზოგიერთთა სიცოცხლე (შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა ან ავადმყოფთა) ნაკლებად ღირებულია, ვიდრე სხვებისა;
• ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია დამღუპველი გზაა, რომელსაც იძულებითი ევთანაზიისაევთანასიისა და უსარგებლოდ მიჩნეულ ადამიანთა მოკვდინებისკენ მივყავართ;
ევთანაზიაევთანასია შესაძლოა პიროვნების სასარგებლოდ საუკეთესო გადაწყვეტილებას არ წარმოადგენდეს;
ევთანაზიაევთანასია ზეგავლენას არა მხოლოდ პაციენტის, არამედ სხვა ადამიანთა უფლებებზეც ახდენს.
 
პრაქტიკული არგუმენტები (Pრაცტიცალ არგუმენტს)
 
• სათანადო პალიატიური მზრუნველობის შედეგად ევთანაზიაევთანასია აღარ არის საჭირო;
ევთანაზიისევთანასიის სათანადოდ რეგულირების გზა არ არსებობს;
ევთანაზიისევთანასიის ლეგალიზება განუკურნებელ პაციენტთა მიმართ ნაკლებად კარგ მზრუნველობას გამოიწვევს;
ევთანაზიისევთანასიის ლეგალიზება საფრთხეს უქმნის ექიმებისა და მომვლელთა მიერ სიცოცხლის გადარჩენის ვალდებულებას;
ევთანაზიაევთანასია შესაძლოა განუკურნებელი პაციენტების მკურნალობის იაფფასიანი საშუალება გახდეს;
ევთანაზიისევთანასიის ლეგალიზება განუკურნებელი პაციენტების განკურნების ახალი მეთოდების ძიების მოშლას გამოიწვევს;
ევთანაზიაევთანასია საფრთხეს უქმნის მომაკვდავთათვის სათანადო მზრუნველობისა და ტკივილის შემსუბუქების უზრუნველყოფის მოტივაციას;
ევთანაზიაევთანასია ექიმებს საკმარისზე მეტ ძალაუფლებას ანიჭებს;
ევთანაზიაევთანასია დაუცველ ადამიანებს აქცევს ზეწოლის ქვეშ, რათა მათ საკუთარი სიცოცხლე დაასრულონ;
• ოჯახის ეგოისტი წევრები მოხუც ნათესავებზე მორალურ ზეწოლას ახდენენ;
• სამედიცინო რესურსების გამოთავისუფლების მიზნით ადგილი აქვს მორალურ ზეწოლას;
• პაციენტებს, რომლებიც საკუთარმა ოჯახებმა მიატოვეს, ევთანაზიაევთანასია ერთადერთ გამოსავლად შეიძლება მიაჩნდეთ.
 
 
ეს ექიმებს ძალზე დიდ ძალაუფლებას ანიჭებს (Iტ გივეს დოცტორს ტოო მუცჰ პოწერ)
 
არსებობს მოსაზრება, რომ ევთანაზიისევთანასიის განხორციელება ექიმებს ძალზედ დიდ ძალაუფლებას ანიჭებს (“Iტ გივეს დოცტორს ტოო მუცჰ პოწერ”). ეს არგუმენტი ასევე ცნობილია, როგორც `ექიმებს არ უნდა მისცენ ღმერთის თამაშის ნება”. რადგან არარელიგიური ადამიანები ღმერთის შესახებ არგუმენტებით არ ინტერესდებიან, ღმერთის ფაქტორი ამ არგუმენტებში ნაკლებად ფიგურირებს.
 
იმდენად, რამდენადაც ექიმები პაციენტებს აწვდიან ინფორმაციას, რომელზე დაყრდნობითაც მათ ევთანაზიასთანევთანასიასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილება უნდა მიიღონ, ევთანაზიისევთანასიის ნებისმიერი სახით ლეგალიზება, მიუხედავად მისი მკაცრად რეგულირების ხარისხისა, ექიმებს ძალაუფლების გამოყენების მიუღებელ პოზიციაში აყენებს.
 
დადასტურებულია, რომ ექიმები ამ გადაწყვეტილებებს არასათანადოდ იღებენ, არ ემორჩილებიან რა ბრიტანეთის სამედიცინო ასოციაციის, ბრიტანეთის გაცოცხლების საბჭოსა და მომვლელთა სამეფო კოლეჯის მიერ მიღებულ სახელმძღვანელო პრინციპებს:
Line 422 ⟶ 418:
• როგორც წესი, `არ გაცოცხლების" შესახებ ბრძანებები მოხუცებულთა, ხოლო ამერიკის შეერთებულ შტატებში ასევე აფრო-ამერიკელი მოსახლეობის, ალკოჰოლის დიდი რაოდენობით მომხმარებელთა, არაინგლისურენოვანი მოსახლეობისა და შიდსით დაავადებულთა მიმართებაში გამოიყენება. ეს მიუთითებს, რომ ექიმებს შექმნილი აქვთ სტერეოტიპები იმის შესახებ, თუ ვინ არ არის გადარჩენის ღირსი.
 
ევთანაზიისევთანასიის მომხრე არგუმენტები:
 
ევთანაზიისევთანასიის ოპონენტებს არ სჯერათ, რომ შესაძლებელია ისეთი კანონებისა და სახელმძღვანელო პრინციპების შემუშავება, რომელიც ევთანაზიისევთანასიის ბოროტად გამოყენებას აღმოფხვრის.
 
ევთანაზიისევთანასიის მომხრეთა აზრით არ არსებობს მიზეზი, თუ რატომ არ შეიძლება ევთანაზიისევთანასიის გაკონტროლება სათანადო რეგულაციის გზით. თუმცა, ისინიც კი შიშობენ, რომ სათანადო რეგულირება ხელს ვერ შეუშლის ზოგიერთ ადამიანს ევთანაზიისევთანასიის უკანონო მოტივაციით გამოყენებაში.
 
ეს ნებისმიერ დანაშაულთან დაკავშირებით პოზიციისგან ნაკლებად განსხვავდება. კანონი მკვლელობას კრძალავს, მაგრამ დამნაშავეები მკვლელობას მაინც ჩადიან.
Line 434 ⟶ 430:
ზოგიერთი წესის არსებობა უმჯობესია, ვიდრე წესების არარსებობა
 
ძნელია იმის წარმოდგენა, რომ ევთანაზიისევთანასიის მარეგულირებელი სტრუქტურის შექმნას უარესი შედეგი ექნება, ვიდრე რეგულაციების საერთოდ არქონას.
 
რადგან ევთანაზიისევთანასიის შემთხვევებს კვლავაც ექნება ადგილი, თუნდაც ის უკანონო იყოს, ნამდვილად უკეთესი იქნება მისი ლეგალიზება და ბოროტად გამოყენების შესამცირებლად სათანადოდ რეგულირება.
 
ეს არგუმენტი აბორტის ლეგალიზებასთან დაკავშირებითაც იყო გამოყენებული, როგორც არგუმენტების ერთ-ერთი ნაწილი; არც თუ ისე დამაჯერებელია, თუ ეს ერთადერთი არგუმენტია მხოლოდ.
 
თუმცა, დაუცველი პაციენტები ევთანაზიისევთანასიის მარეგულირებელი პროცედურებისა და წესების არსებობის პირობებში შეიძლება იმაზე უკეთ იყვნენ დაცულნი, ვიდრე ამჟამად არიან.
 
მართლაც, პაციენტი, რომელსაც ეშინია რომ მას ზეწოლის ქვეშ ევთანაზიისევთანასიის სასარგებლოდ მოუწევს გადაწყვეტილების მიღება, შეძლებდა ევთანაზიასთანევთანასიასთან დაკავშირებული ფორმალური პროცედურების დაწყებას საჭირო დახმარებისა და მხარდაჭერის მოსაპოვებლად - რისი გაკეთებაც პაციენტებს ამჟამად არ შეუძლიათ.
 
რეგულირების ელემენტები
Line 450 ⟶ 446:
იმის უზრუნველსაყოფად, რომ თხოვნები პაციენტების, მათი ოჯახებისა და ხელისუფლების ორგანოების მიერ სათანადოდ იყოს განხილული, რეგულაციები გადაწყვეტილების გარკვეული პერიოდის განმავლობაში გადახედვის შესაძლებლობას უნდა ითვალისწინებდეს.
 
სათანადო რეგულაციები ასევე უნდა უზრუნველყოფდეს, რომ ევთანაზიისევთანასიის მოთხოვნის განხილვამდე პაციენტმა კარგი პალიატიური მზრუნველობა მიიღოს.
 
მიუხედავად იმისა, რომ ზემოთ ჩამოთვლილი პროცედურები დროის მომცველი და ხარჯიანია, ეს არ ნიშნავს, რომ ისინი არაპრაქტიკულია.
Line 456 ⟶ 452:
ორეგონული მიდგომა
 
აშშ-ს ორეგონის შტატში ექიმის დახმარებით თვითმკვლელობის ლეგალიზება 1998 წელს მოახდინეს. მარტო პირველი სამი წლის განმავლობაში ამ არჩევანით თვეში დაახლოებით ორი ადამიანი სარგებლობდა საკუთარი სიცოცხლის დასასრულებლად. ეს იმიტომ, რომ ევთანაზიისევთანასიის ჩატარებაზე თანხმობის მისაღებად მკაცრი პირობების დაკმაყოფილებაა საჭირო:
 
• პაციენტი ორეგონის შტატის რეზიდენტი პირი უნდა იყოს;
• პაციენტს 18 წელი უნდა შეუსრულდეს;
• პაციენტმა უნდა გააკეთოს ორი ზეპირსიტყვიერი და ერთი წერილობითი თხოვნა ევთანაზიისევთანასიის შესახებ;
• პირველ და უკანასკნელ თხოვნას შორის სულ მცირე 15 დღე უნდა გავიდეს;
• პაციენტი განუკურნებელი ავადმყოფობით უნდა იყოს დაავადებული და 6 თვეზე ნაკლები სიცოცხლე უნდა ჰქონდეს დარჩენილი;
Line 468 ⟶ 464:
• პაციენტმა ლეტალური მედიკამენტები თვითონ უნდა მიიღოს.
 
პაციენტების დაახლოებით 30%, რომელმაც ამ პროცესის განხორციელება დაიწყო, მის დასრულებამდე დაიღუპა. ამ პერიოდის განმავლობაში 19 პაციენტმა, რომელთაც ლეტალური მედიკამენტების მიღების უფლება მისცეს, გადაწყვიტეს ამ მედიკამენტებით არ ესარგებლათ. ერთი გამოკვლევის თანახმად, პაციენტთა 45%-მა, რომელთაც კარგი პალიატიური მზრუნველობა აღმოუჩინეს, შეიცვალეს მოსაზრება ევთანაზიისევთანასიის შესახებ.
 
ევთანაზიისევთანასიის შემთხვევების მცირე რაოდენობის სხვა მიზეზი განპირობებული იყო იმ ექიმის მოძიების სირთულით, რომელიც ასეთ თხოვნას შეასრულებდა. ორეგონის შტატის ჯანმრთელობის დეპარტამენტის ანგარიშის თანახმად, მსგავსი განუკურნებელი ავადმყოფობით დაავადებული პაციენტების მკურნალი ექიმების მხოლოდ ერთი მეხუთედი გამოწერდა მოთხოვნილ ლეტალურ მედიკამენტს.
 
ჰოლანდიური მიდგომა
 
ჰოლანდიაში ნებაყოფლობითი ევთანაზიაევთანასია და თვითმკვლელობაში დახმარება ჯერ კიდევ სისხლის სამართლის დანაშაულებია, მაგრამ ექიმები გარკვეულ გარემოებებში სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისგან გათავისუფლებულნი არიან. ჰოლანდიის სისხლის სამართლის კოდექსის 293-ე მუხლის მეორე პარაგრაფის თანახმად ექიმი:
 
• უნდა დარწმუნდეს, რომ პაციენტის მიერ მოკვდინების მოთხოვნა ნებაყოფლობითი და სათანადოდ ნამსჯელია;
Line 483 ⟶ 479:
• და რომ სათანადო მზრუნველობისათვის და ზემოთ აღწერილი აუცილებელი მოთხოვნილებების შესახებ მისი წერილობითი შეფასების თანახმად პაციენტს მოკვდინებაში სათანადო სამედიცინო მზრუნველობის აღმოჩენის გზით დაეხმარა.
 
ჰოლანდიური სამართალი ევთანაზიასევთანასიას არასრულწლოვანთა მიმართებაშიც დასაშვებად ცნობს. 16 ან 17 წლის მოზარდებს შეუძლიათ გადაწყვეტილება თვითონ მიიღონ, მაგრამ მათი მშობლები სიცოცხლის დასრულების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების პროცესში უნდა იყვნენ ჩართულნი. 12-დან 16 წლამდე ბავშვებისათვის მშობლების ან მეურვის თანხმობა სავალდებულოა.
 
თუ პაციენტმა სურვილის გამოხატვა ვეღარ შეძლო, მაგრამ არაქმედუნარიანად გახდომამდე სიცოცხლის დასრულების თხოვნის შესახებ წერილობითი განცხადება შეადგინა, ექიმი უფლებამოსილია მისი თხოვნა სისრულეში მოიყვანოს იმდენად, რამდენადაც სხვა პირობები იქნება დაკმაყოფილებული.
 
ევთანაზიისევთანასიის ჩატარების ექიმთა წინაშე დაყენებულ მოთხოვნათა ორი მესამედი არ კმაყოფილდება. ყოველთვის დაუშვებელი იქნება ექიმთა ან მომვლელთა იმის გამო გაკიცხვა, რომ მათ ევთანაზიისევთანასიის ჩატარებაზე მოთხოვნები არ დააკმაყოფილეს.
 
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
*{{cite web |url=http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=6&t=3767 |title=ევთანაზია |accessdate= |work=სამოქალაქო განათლების ლექსიკონი |publisher=[http://www.nplg.gov.ge/ სპებ] |date= }}
*{{cite web |url=http://med.interes.ge/meddic/meddic.php?action=view&id=1724&from=action=search|by=%E1%83%94 |title=ევთანაზია |accessdate= |work=მედპორტალი |publisher=[http://med.interes.ge/ med.interes.ge] |date= }}
 
[[კატეგორია:სიკვდილი]]
[[კატეგორია:სამედიცინო ეთიკა]]
[[კატეგორია:თვითმკვლელობის სახეები]]
 
{{Link FA|id}}
[[ar:قتل رحيم]]
[[az:Evtanaziya]]
[[be-x-old:Эўтаназія]]
[[bs:Eutanazija]]
[[bg:Евтаназия]]
[[ca:Eutanàsia]]
[[cs:Eutanazie]]
[[cy:Ewthanasia]]
[[da:Aktiv dødshjælp]]
[[de:Sterbehilfe]]
[[en:Euthanasia]]
[[et:Eutanaasia]]
[[el:Ευθανασία]]
[[es:Eutanasia]]
[[eo:Eŭtanazio]]
[[fa:اوتانازی]]
[[fr:Euthanasie]]
[[gl:Eutanasia]]
[[ko:안락사]]
[[hr:Eutanazija]]
[[id:Eutanasia]]
[[it:Eutanasia]]
[[he:המתת חסד]]
[[lv:Eitanāzija]]
[[lt:Eutanazija]]
[[hu:Eutanázia]]
[[ms:Eutanasia]]
[[nl:Euthanasie]]
[[ja:安楽死]]
[[no:Eutanasi]]
[[pl:Eutanazja]]
[[pt:Eutanásia]]
[[ru:Эвтаназия]]
[[sk:Eutanázia]]
[[sr:Еутаназија]]
[[fi:Eutanasia]]
[[sv:Dödshjälp]]
[[th:การุณยฆาต]]
[[tr:Ötanazi]]
[[uk:Евтаназія]]
[[zh:安乐死]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ევთანაზია“-დან