პალეოგენური სისტემა: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ ბოტის დამატება: ro:Paleogen |
მNo edit summary |
||
ხაზი 2:
'''პალეოგენური სისტემა (პერიოდი)''', ''პალეოგენი'' ([[პალეო...]] და[[ ...გენი]]), [[კაინოზოური ჯგუფი]]ს რიგით პირველი სისტემა (გეოლოგიური წელთაღრიცხვის კაინოზოური ერის პირველი პერიოდი). მოსდევს [[ცარცული სისტემა|ცარცულ სისტემას (პერიოდს)]] და წინ უსწრებს [[ნეოგენური სისტემა|ნეოგენურ სისტემას (პერიოდს)]]. აბსოლუტური გეოქრონოლოგიით პალეოგენური სისტემა დაიწყო 67 მლნ. წლის წინათ და გრძელდებოდა 42 მლნ. წელი. პალეოგენური სისტემა იყოფა სამ სექციად. უფრო მცირე ერთეულებად (ქვესექცია, სართული) დანაწილების ერთიანი სქემა არ არსებობს. სახელწოდება შემოიღო გერმანელმა გეოლოგმა კ. ნაუმანმა 1866 წელს.
პალეოგენურ პერიოდში აღინიშნებოდა მძლავრი ტექტონიკური მოძრაობანი. ჩრდილოეთი და სამხრეთი ამერიკის დასავლეთ ნაწილში გრძელდებოდა კორდილიერებისა და ანდების დანაოჭება და აზევება (ჩრდილოეთში [[ეოცენური ეპოქა|ეოცენურ ეპოქამდე]], ხოლო სამხრეთში [[
პალეოგენური პერიოდის დასაწყისში ჰავა ზომიერი იყო. ეოცენში საგრძნობლად დათბა, ოლიგოცენიდან კი ისევ აცივება დაიწყო. პალეოგენური პერიოდი ცხოველთა სამყაროს განვითარების ახალი ეტაპია. ზღვის და განსაკუთრებით ხმელეთის ხერხემლიანების ფაუნა მკვეთრად განსხვავდება წინა პერიოდის ფაუნისაგან. პალეოგენური პერიოდის დასაწყისისათვის გადაშენდა ქვეწარმავალთა მრავალი ჯგუფი (დინოზავრები, გიგანტურ იქთიოზავრები, პლიოზავრები და სხვა), უკვე არსებობდნენ თანამედროვე ეპოქისათვის დამახასიათებელ ამფიბიათა ჯგუფები. თევზებს შორის განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდათ ძვლიან თევზებს. პალეოგენური პერიოდში ფართოდ გავრცელდნენ ძუძუმწოვრები. [[პალეოცენური ეპოქა|პალეოცენში]] მათი პრიმიტიული ფორმები არსებობდნენ, ხოლო ეოცენიდან ჩნდება [[მწერიჭამიები]], [[მღრღნელები]], [[პრიმატები]], [[მტაცებლები]], [[ჩლიქოსნები]], [[ხორთუმიანები]], [[ვეშაპისნაირნი]] და [[სირენისნაირნი]]. [[მცენარეები|მცენარეულობიდან]] პალეოგენური პერიოდში ფართოდ იყო გავრცელებული ფარულთესლოვანები, აგრეთვე შიშველთესლიანებიც. ეოცენიდან ჩნდება მცენარეთა თანამედროვე გვართა წარმომადგენლებიც. პალეოგენური სისტემის ნალექების სტრატიგრაფიული დანაწილებისათვის დიდი მნიშვნელობა აქვს ზღვის ორგანიზმებს, განსაკუთრებით ზღვის პლანქტონურ ფორმებს. პალეოგენური პერიოდის ზღვებში [[უმარტივესები|უმარტივესთაგან]] ბევრი იყო [[ნუმულიტები]], დისკოციკლინები და სხვა, ორსაგდულიანი და მუცელფეხიანი მოლუსკები, ექვსქიმიანი მარჯნები. პალეოგენურ პერიოდში ჩაისახა თანამედროვე ზოოგეოგრაფიული პროვინციათა კონტურები.
|