ტუჩფეხიანები: განსხვავება გადახედვებს შორის

== დაწვრილებით ==

 

 

მათი სხეული დაყოფილია 15-173 ნაწილად (სხეულის სეგმენტად). ტუჩფეხიანებს თითოეული სეგმენტის გვერდებზე სასიარულო ფეხების წყვილი გააჩნიათ. ისინი ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მოძრავი უფრთო ფეხსახსრიან მტაცებლებს განეკუთვნებიან. თავზე გააჩნიათ საცეცების წყვილი და პირის ნაწილები, ასევე შხამიანი ეშვები, რომელიც თავდაცვისა, მსხვერპლის დაჭერისა და პარალიზებისათვის გამოიყენება. მათი სახელწოდების მიუხედავად (”ას ფეხიანები”) მათ რეალობაში გააჩნიათ ამ რიცხვის ნახევარი სასიარულო ფეხი, თუმცა იმ ტუჩფეხიანის პოვნაცაა შესაძლებელი, რომელსაც 200 ფეხი გააჩნია. პატარა ტუჩფეხიანის ნაკბენი [[ფუტკარი|ფუტკრის]] ნაკბენს წააგავს, თუმცა ტროპიკული სახეობების ნაკბენი ძლიერ მტკივნეულია, კანში ტოვებს 2 შავ ნახვრეტს დაახლოვებით 1 სანტიმეტრი სიღრმისას. ''გიგანტური სკოლოპენდრა'' ([[scolopendra gigantea]]), იგივე ამაზონის გიგანტური ტუჩფეხიანი ან პერუს გიგანტური ტუჩფეხიანი არის Chilopoda კლასის ყველაზე დიდი წარმომადგენელი, რომელიც სიგრძეში დაახლოვებით 30 სანტიმეტრს აღწევს. ცნობილია, რომ ტუჩფეხიანთა კლასის ეს სახეობა იკვებება [[ღამურა|ღამურებითაც]], რომელთა დაჭერა აფრენის პერიოდშიც კი ადვილად შეუძლია <ref>[http://video.google.com/videoplay?docid=8313878609430213933 ვიდეო. გიგანტური სკოლოპენდრა მიირთმევს ღამურას]</ref> ამასთან ერთად იგი მიირთმევს მღრღნელებს, ობობებს და ა.შ. ამჟამად გადაშენებული [[euphoberia]] ტუჩფეხიანთა შორის სიგრძით პირველი იყო (აღწევდა 1 მეტრს), არაოფიციალური ინფორმაციის საფუძველზე ''გალაპაგოსის კუნძულის გიგანტური სკოლოპენდრა'' ([[scolopendra galapagoensis]]) სიგრძეში მაქსიმალურად აღწევს 60 სანტიმეტრს, თუმცა ეს უცნაური ხმები შესაძლოა გამომდინარეობდეს ამ სახეობათა სიმცირის გამო, ვინაიდან ტყვეობაში იგი მაქსიმუმ 19 სანტიმეტრამდე იზრდება. ''სახლის ტუჩფეხიანი'' ([[scutigera coleoptrata]]) იკვებება მწერებით, როგორებიცაა ტარაკნები, ბუზები და სხვა სახლის მწერები. სწორედ ამიტომ მეტად სასარგელონი არიან სახლისათვის, ისინი არ არიან ადამიანების სიცოცხლისათვის სახიფათონი, თუმცა მათი გარეგნობისა და საკმაოდ მტკივნეული ნაკბენის გამო ადამიანები ხშირად ანადგურებენ მათ. ''ბაღის სკოლოპენდრა'' ყველაზე გავრცელებული ტუჩფეხიანია [[ჩრდილოეთ ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკაში]], იზრდება 7 სანტიმეტრამდე, გააჩნია 30 სასიარულო ფეხი (იბადებიან 15 ფეხით). ბინადრობენ ნიადაგში, ფოთლების გროვაში, ხშირად შევხვდებით ბაღებში, მიწის ქვეშ. ადამიანთათვის არ არიან სახიფათონი, იკვებებიან პატარა მწერებით, მათ შორის ობობებითა და ტარაკნებით.

ტუჩფეხიანთა ევოლუცია

{{userboxbottom}}

 

 

== შხამიანი აპარატი ==