ვიკიპედია

საქართველოს რკინიგზა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
interwiki de
მ ვიკიფიცირება
ხაზი 1:
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|+<big><big>'''საქართველოს რკინიგზა'''</big></big><p>
| align="center" colspan="2" | [[Imageსურათი:Geo railway logo.png|250px|საქ. რკინიგზის ლოგო]]
|-
| align=center colspan="2" | [[imageსურათი:georailwaymap.png|none| რკინიგზის რუკა]]
|-
| '''ლიანდაგის სიგანე''' || 1520 მმ
|-
| '''მაქს. ქანობი''' || 37 %
|-
| '''მინ. რადიუსი''' || 160 მ
ხაზი 25:
| '''ვიწროლიანდაგიანი''' || 37 კმ
|-
| '''წევის სახეობა''' || მუდმივი დენი <br />3300 V
|}
'''საქართველოს რკინიგზა''' [[შავი ზღვა|შავი]] და [[კასპიის ზღვა|კასპიის ზღვებს]] შორის მდებარე [[ევრაზია|ევრაზიის]] სატრანსპორტო არტერიის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ნაწილს წარმოადგენს, რომელიც უმოკლესი გზით აკავშირებს [[ევროპა|ევროპასა]] და [[ცენტრალური აზია|ცენტრალურ აზიას]].
 
== შექმნის ისტორია ==
ორი კონტინენტის სარკინიგზო ტრანსპორტით დაკავშირების იდეა XIX საუკუნის 30-ან წლებში გაჩნდა, მისი განხორციელება კი 1865 წელს დაიწყო. 1871  წ. [[ფოთი]]-[[ყვირილა|ყვირილას]] (ახლანდელი [[ზესტაფონი]]) მონაკვეთზე გაიხსნა სარკინიგზო მოძრაობა, [[1872]] წლის [[10 ოქტომბერი|10 ოქტომბერს]] კი თბილისიდან [[ფოთი|ფოთში]] პირველი მატარებელი ჩავიდა. ეს თარიღი ითვლება საქართველოს რკინიგზის "დაბადების„დაბადების დღედ"დღედ“.
 
ამ დღიდან დაწყებული, საქართველოს რკინიგზის მშენებლობა სწრაფი ტემპით მიმდინარეობს. შენდება რკინიგზის ხაზის განშტოებები: [[რიონი]]-[[ქუთაისი]] (1877  წ.), რიონი-[[ტყიბული]] (1887  წ.) და ზესტაფონი-[[ჭიათურა]] (1895წ1895 წ.). 1890 წლის 16 სექტემბერს დასრულდა წიფის ორლიანდაგიანი გვირაბის მშენებლობა, რომელიც იმ დროისათვის უნიკალურ ნაგებობათა რიცხვს მიეკუთვნება. საქართველოს რკინიგზის მშენებლობის მეორე ეტაპს განეკუთვნება თბილისი-[[ბაქო|ბაქოს]] სარკინიგზო ხაზი, რომელიც 1883 წელს შევიდა ექსპლუატაციაში. ამ მოვლენამ შავი ზღვის საშუალებით, კერძოდ კი [[ბათუმი|ბათუმის]] პორტიდან, აზერბაიჯანის ნავთობის მსოფლიო ბაზარზე ექსპორტს ჩაუყარა საფუძველი. 1899 წელს გაიხსნა სარკინიგზო მოძრაობა საქართველოსა და სომხეთს შორის.
 
== განვითარება ==
[[სურათი:Tbilisi railway station c1900.jpg|300px|thumb|თბილისის რკინიგზის სადგური, ფოტო დაახ. 1900]]
[[ბორჯომის ხეობა]] ყოველთვის წარმოადგენდა განსაკუთრებული ინტერესის საგანს, რასაც მისი საკურორტო თვისებები და მსოფლიოში ცნობილი მინერალური წყალი "ბორჯომი"განაპირობებდა„ბორჯომი“განაპირობებდა. ჯერ კიდევ 1894 წელს აშენდა [[ხაშური]]-[[ბორჯომი|ბორჯომის]] სარკინიგზო უბანი, რასაც 1902 წელს დაემატა ბორჯომი-[[ბაკურიანი|ბაკურიანის]] ვიწროლიანდაგიანი სარკინიგზო ხაზი, რომელიც სათხილამურო სპორტის მოყვარულებსა და ტურისტებს დღესაც ემსახურება.
 
კახეთის სარკინიგზო ხაზმა, რომლის მშენებლობა 1915 წელს დასრულდა, საქვეყნოდ ცნობილი ღვინოების ("მუკუზანი"„მუკუზანი“, "წინანდალი"„წინანდალი“, "რქაწითელი"„რქაწითელი“, "მანავის„მანავის მწვანე"დამწვანე“და სხვ.) მწარმოებელი რაიონები მოიცვა. 1923 წელს "ფერლის"„ფერლის“ სერიის ელმავლები "ე"„ე“ და "სუ"„სუ“ სერიის ორთქმავლებით შეიცვალა. სურამის უღელტეხილის ელექტროფიკაციასთან ერთად, ექსპლოატაციაში შემოვიდა "ჯენერალ„ჯენერალ ელექტრიკის"ელექტრიკის“ ფირმის "ს„ს-10"10“ სერიის ელმავლები.
 
1932 წელს ხაშურში აშენდა პირველი საელმავლო დეპო, სადაც "ვლ„ვლ-19"19“ სერიის პირველმა საბჭოთა ელმავალმა გამოცდა გაიარა. ამჟამად ეს პირველი ელმავალი ხაშურის სადგურში, კვარცხლბეკზეა დამონტაჟებული. საქართველოს რკინიგზის ისტორიის ერთ-ერთი ღირსშესანიშნავი თარიღი [[1932]] წლის [[16 აგვისტო|16 აგვისტოა]], ამ დღეს - — საბჭოთა კავშირში პირველად - — სურამის უღელტეხილზე პირველმა ელმავალმა გაიარა. ამ დღიდან დაიწყო სარკინიგზო უბნების ელექტრულ წევაზე ეტაპობრივი გადასვლის პროცესი, რაც 1967 წლის ნოემბერში იქნა დასრულებული. ამ მნიშვნელოვანი მოვლენის შედეგი გახლავთ ის, რომ მოხდა საქართველოს რკინიგზის ყველა უბანის, მათ შორის ბორჯომი-ბაკურიანის ვიწროლიანდაგიანი ხაზის ელექტროფიცირება.
 
1974 წლიდან რკინიგზაზე მოძრაობას იწყებს თბილისის ელმავალმშენებელი ქარხნის მიერ გამოშვებული თანამედროვე "ვლ„ვლ-10"10“ და "ვლ„ვლ-11"11“ სერიის ელმავლები.
 
ქვეყნის მრეწველობისა და აგრარული მეურნეობის წამყვანი დარგების: მევენახეობა-მებაღეობის, მეციტრუსეობის, მეჩაიეობის სწრაფ განვითარებას ახალი სარკინიგზო ხაზების მშენებლობა მოჰყვა. ეს იყო [[ნატანები]]-[[ოზურგეთი]] (1924წ1924 წ.), [[ბროწეულა]]-[[წყალტუბო]] (1935წ1935 წ.), [[სენაკი]]-[[ინგირი]]-[[გალი]] (1930წ1930 წ.), გალი-[[ოჩამჩირე]]-[[სოხუმი]] (1938წ1938 წ.), გორი-[[ცხინვალი]] (1940წ1940 წ.).
 
მეორე მსოფლიო ომის დროს დაწყებულმა სოხუმი-[[ადლერი|ადლერის]] რკინიგზის ხაზის მშენებლობამ საქართველოს რკინიგზა რუსეთის სარკინიგზო ქსელთან დააკავშირა. ეს მშენებლობა 1949 წელს დასრულდა. 1946-1949 1946—1949 წწ. კავშირგაბმულობის, ავტომატიკისა და ტელემექანიკის განვითარების ხანაა - — პრაქტიკაში ინერგება ავტომატური ბლოკირების, ისრებისა და გორაკის ელექტრული ცენტრალიზაციის სისტემები, სამატარებლო და სამანევრო რადიოკავშირები.
 
1986 წლის 31 დეკემბერს დამთავრდა [[მარაბდა]]-[[ახალქალაქი|ახალქალაქის]] სარკინიგზო ხაზის მშენებლობა.
ხაზი 52:
საქართველოს რთულმა გეოგრაფიულმა რელიეფმა მრავალი ხელოვნური საინჟინრო ნაგებობის მშენებლობა განაპირობა, მათი რიცხვი 3700-ს აღემატება, საერთო სიგრძე კი 108 კილომეტრია.
 
== ამჟამად ==
საქართველოს რკინიგზა 2007 წლის აგვისტოში 89 წლით მართვის უფლებით გადაეცა ბრიტანულ საინვესტიციო ჯგუფ ”ფარქფილდ„ფარქფილდ ინვესტმენთს”ინვესტმენთს“. კომპანია რკინიგზის ინფრასტრუქტურის განვითარებაში 10 წლის განმავლობაში 1 მილიარდი აშშ დოლარის ინვესტიციას აპირებს.<ref> საქ. ეკონომიკური განვითარების მინისტრის გ. არველაძის განცხადებიდან ([http://civil.ge/geo/article.php?id=15907 civil.ge])</ref>
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.railway.ge/geo/default.asp საქართველოს რკინიგზის ვებ-გვერდი]
 
== სქოლიო ==
{{სქოლიოს სია}}
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/საქართველოს_რკინიგზა“-დან