სამცხე: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
'''სამცხე''' [[საქართველო|საქართველოს]] ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარეა, ისტორიული [[მესხეთი|მესხეთის]] ნაწილი. არის მოსაზრება, რომ ადრე ამ მხარეს [[ოძრხე]] ეწოდებოდა. მისი ისტორიული საზღვრებია: დასავლეთით - არსიანის მთები, ჩრდილოეთით - ფერსათის მთები, სამხრეთით - ერუშეთის მთები, კასრის სერი, გუმბათისა და ვანის მთები, აღმოსავლეთით - ჭობისხევი.
სამცხის უძველესი ცენტრებია [[ოძრხე]] და [[აწყური]] (აქ იყო სამცხის ერთ-ერთი მთავრის - სამძივარის რეზიდენცია). სამცხე იყოფოდა ხევებად (შუა საუკუნეების ადმინისტრაციული-ტერიტორიული ერთეული). XI საუკუნის 40-50-იან წლებში სამცხე მსხვილ ფეოდალს [[ლიპარიტ |ლიპარიტ ბაღვაშს]] ემორჩილებოდა, შემდგომში კი კვლავ სამეფო ხელისუფლებას. ამ პერიოდში დაწინაურდა ცენტრალური ხელისუფლების ერთგული ფეოდალი [[სულა კალმახის ერისთავი|სულა კალმახელი]], რომლისგანაც სათავეს იღებს სამცხის მთავართა - ჯაყელ-ციხისჯვარელთა ფეოდალური სახლი.მონღოლთაგან სამცხის დაპყრობის შემდეგ, 1266, მთავარი [[სარგის I|სარგის ჯაყელი]] "ხასინჯუს" სისტემით უშუალოდ მონღოლებს დაემორჩილა. XII-XIV საუკუნეების სამცხის ეკონომიკური და კულტურული აყვავების ხანაა. აშენდა ტაძრები: საფარა, ზარზმა, ბიეთი, ჭულე. შეიქმნა სამართლის წიგნი (ე. წ. ბექა-აღბუღას სამართლის წიგნი) . XVI საუკუნისათვის სამცხეში 2 საეპისკოპოსო იყო - აწყურისა და წურწყაბის. XIV საუკუნის I ნახევარში სამცხისა და მომიჯნე ტერიტორიაზე იქმნება მსხვილი ფეოდალური პოლიტიკური ერთეული [[სამცხე-საათაბაგო]].
სამცხის უძველესი ცენტრებია [[ოძრხე]] და [[აწყური]]. სამცხე [[XIV]]-[[XVII]] სს-ში [[სამცხე-საათაბაგო|სამცხე-საათაბაგოს]] შემადგენლობაში შედიოდა, [[XVI]] საუკუნის მე-2 ნახევარში დაპყრობილ იქნა [[თურქეთი|თურქეთის]] მიერ. [[1828]]-[[1829|29]] წლებში სამცხის ერთი ნაწილი დაუბრუნდა საქართველოს , ხოლო თურქეთის ფარგლებში დარჩა კუთხეები - ყველისხევი, წურწყაბი, ფოცხოვი და ჯაყისწყალი.▼
▲
| |||