მიხეილ ვორონცოვი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
oversized photo
No edit summary
ხაზი 1:
[[სურათი:Vorontsov.jpg|thumb|250px|მიხეილ ვორონცოვის პორტრეტი [[ერმიტაჟი|ერმიტაჟის]] პორტრეტთა გალერეაში (1825)]]
პრინცი '''მიხეილ სემიონოვიჩ ვორონცოვი''' (''[[რუსული ენა|რუს.:]]'' Михаи́л Семёнович Воронцо́в) (1782–1856* [[19 მაისი]]/[[30 მაისი]], [[1782]]― † [[6 ნოემბერი]]/[[18 ნოემბერი]], [[1856]], [[ოდესა]]) იყო [[რუსები|რუსი]] თავადი და გენერალ-ფელდმარშალი, ცნობილი მისი წარმატებებით [[ნაპოლეონის ომები|ნაპოლეონის ომებში]], სახელი გაითქვა რუსეთის [[კავკასია|კავკაშიაში]] შეჭრისა და მისი დაპყრობის ომების წინამძღოლობით (1844-1853).
 
გრაფი სემიონ ვორონცოვის ვაჟმა და იმპერიის კანცლერის ალექსანდრე ვორონცოვის ძმის შვილმა, ბავშვობა და სიყმაწვილე მამასთან [[ლონდონი|ლონდონში]] გაატარა, სადაც ბრწყინვალე განათლება მიიღო. 1803-04 წლებში კავკასიაში მსახურობდა პავლე ციციანოვისა და გულიაკოვის ქვეშევრდომად, და ბედზე გადაურჩა ზაქათალაში მომხდარ უბედურ შემთხვევას (15 იანვარი, 1804). 1805-07 წლებში ნაპოლეონის წინააღმდეგ ომებში მსახურობს; მონაწილეობს პუტლუსკისა და ფრიდლანდის ბრძოლებში. 1809-11 წლებში მონაწილეობს რუსეთ-თურქეთის ომში და თავს იჩენს თითქმის ყველა მნიშვნელოვან ოპერაციაში.
ხაზი 6:
1812 წელს ნაპოლეონის რუსეთზე თავდასხმისას ვორონცოვი მეთაურობდა პრინცი [[ბაგრატიონი, პეტრე|პეტრე ბაგრატიონის]] გრენადირთა შენაერთს. [[ბოროდინოს ბრძოლა|ბოროდინოს ბრძოლაში]] მისი დივიზია წინა ხაზზე იმყოფებოდა და მასზე იერიში მარშალი დავუს სამ დივიზიონს მიჰქონდა. ვორონცოვმა მტერზე რამდენიმე კონტრ-იერიში მიიტანა, თუმცა საბოლოოდ ამის გამო მის დივიზიაში 4000 ჯარისკაციდან მხოლოდ 300-ღა გადარჩა. თავად ვორონცოვი დაიჭრა, თუმცა ძალ-ღონე მალევე აღიდგინა და არმიაში 1813 წელს დაბრუნდა. ამჯერად ახალი დივიზიის მეთაური დენევიცისა და ლაიპციგის ბრძოლებში იბრძოდა. 1814 წელს, კრაონთან, ის ნაპოლეონთან პირისპირ იბრძვის ერთი დღის განმავლობაში. 1815-18 წლებში ვორონცოვი საფრანგეთის ოკუპაციის ძალთა მეთაური იყო.
 
1823 წლის 7 მაისს ვორონცოვი ახალი რუსეთის გენერალ-გუბერნატორად დანიშნეს, [[ბესარაბია|ბესარაბიის]] ნამესნიკად, იმპერიის სამხრეთ პროვინციების გამგებლად. მას შეიძლება დაერქვას [[ოდესა|ოდესის]] შემქმნელი და [[ყირიმი|ყირიმის]] ბენეფაქტორი - ორივე ადგილას მისი პრიწყინვალე რეზიდენცია არსებობს. მან პირველმა შემოიტანა [[შავი ზღვა|შავ ზღვაზე]] [[თბომავალი]] 1828 წელს. იმავე წელს დაიწყო [[რუსეთ-თურქეთის ომი (1828-291829)]], სადაც მან დაჭრილი მენშიკოვი შეცვალა [[ვარნა|ვარნის]] ალყის ძალების მეთაურად, რომელიც 28 სექტემბერს აღებულ იქნა კიდეც. მისი უდიდესი მონდომებითა და მცდელობით მოხერხდა თურქეთში გავრცელებული [[შავი ჭირი|შავი ჭირის]] ეპიდემიის კავკასიაში და რუსეთში გავრცელებისგან თავის არიდება.
 
შესაძლოა ყველაზე გახმაურებული ისტორია მის შესახებ იყოს მისი მეუღლის (გრაფინია ბრანიცკა) ურთიერთობა [[პუშკინი, ალექსანდრე|ალექსანდრე პუშკინთან]] ვორონცოვის ოდესაში ყოფნის პერიოდში, რამაც რუსულ ლიტერატურას ყველა დროის საუკეთესო პოემები შესძინა.
 
[[1844]]-[[1854]] წელს ვორონცოვიწლებში კავკასიაშიკავკასიის მეფისნაცვალი და კავკასიის მეფისგანსაკუთრებული ხელდასმულადკორპუსის (ნამესნიკად)მთავარსარდალი ინიშნებაიყო. მისი დამსახურებისთვის [[შამილი|შამილის]] წინააღმდეგ ბრძოლასა და [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთის]] გაუვალ ტყეებში გადახდენილ სიძნელეებში თავდადებისთვის მას [[პრინცი|პრინცის]] წოდება მიენიჭა. 1848 წელს მას უკვე [[დაღესტანი|დაღესტნის]] ორი-მესამედი ჰქონდა დაპრყობილი, ხოლო რუსების პოზიციები კავკასიაში კი საგრძნობლად გაუმჯობესდა. 1853 წლის დასაწყისში ვორონცოვს გადადგომის უფლება მიეცა ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების გამო. 1856 წელს ის ფელდ-მარშალიფელდმარშალი გახდა, და იმავე წელს გარდაიცვალა ოდესაში.
 
კავკასიაში მთავარმართებლობის დროს ვორონცოვი ემსახურებოდა მისი კოლონიზაციისა და იმპერიასთან სრული შერწყმის საქმეს, მაგრამ ამას აკეთებდა მოქნილად. მეთოდურად, უპირატესად კულტურული ღონისძიებებით: მის დროს აღდგა ქართული თეატრი, გაიხსნა საჯარო ბიბლიოთეკა, ადგილობრივი თავად-აზნაურთა შვილებს გზავნიდა რუსეთის სასწავლებლებში და სხვა. ვორონცოვი მეფის უერთგულესი მსახური იყო, სხვა მოხელტაგან გამოირჩეოდა გამჭრიახი გონებით, განათლებითა და გარკვეული ლიბერალიზმით. არსებობს ე. წ. "თავად ვორონცოვის არქივი", რომელიც შეიცავს XVIII-XIX საუკუნეების რუსეთის თვალსაჩინო პოლიტიკური მოღვაწეების საგვარეულო საბუთებს. არქივში შემონახულია XIX საუკუნის საქართველოს მდგომარეობის ამსახველი ცნობები. მასალა დაცულია მოსკოვის, სანქტ-პეტერბურგის, ვლადიმირის, ყირიმის, ოდესის ქრწივებსა და ბიბლიოთეკებში.
 
==რუსერსები ინტერნეტში==
Line 18 ⟶ 20:
[[კატეგორია:რუსეთის გენერალ-გუბერნატორები]]
[[კატეგორია:რუსი ფელდმარშლები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1782]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1856]]
 
 
[[en:Mikhail Semyonovich Vorontsov]]