ამიერკავკასიის სეიმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 55:
ასეთია ფრონტზე მდგომარეობა და კიდევ ვიმეორებ ზავის საკითხი დაუყოვნებლივ უნდა გადასჭრათ. 17 თებერვალი შორს არ არის, როცა თქვენ აუცილებლად უნდა გაგზავნოთ დელეგატები.
 
ეხლა შევეხები საზოგადო მდგომარეობას. როგორც ზემოთ ვთქვი ამიერკავკასიის კომისარიატს აუტანელ პირობებში მოუხდა მუშაობა, რუსეთში გამეფებულმა ანარქიამ აქაც იპოვა სამკალი. ამის ნიადაგი აქ უკვე იყო თუ სახეში მივიღებთ იმ გარემოებას, რომ კავკასია მრავალ სხვადასხვა ერებით არის დასახლებული და მათში დიდი განსხვავებაა განვითარების მხრით. აქ იყო რუსის ჯარი, რომელიც სახლში ბრუნდებოდა და ყოველ ნაბიჯზე უწესობას ახდენდა. ის ლაპარაკობს ბაქოს გზაზე მომხდარ შეტაკებების შესასებ, იგონებს შამქორის ამბავს და ამბობს: ამ ამბავის შესასებ ბევრს ლაპარაკობენ, იქ მომხდარ სისხლის ღვრას უკავშირებენ კომისარიატის და რევოლიუციონურ ორგანიზაციების სახელს. ეს ფრიად სამწუხარო ფაქტია, კომისარიატმა ყოველი საშუალება მიიღო, რომ ამ ამბავს ნათელი მოეფინოს, დაინიშნა გამოძიება და მალე გვეტყვიან ვინ არის დამნაშავე ან შამქორზე ხოცვა-ჟლეტაში რაიმე წილი უდევს თუ არა ამიერკავკასიის კომისარიატს. საგამომძიებლო კომისია იტყვის თავის უკანასკნელ სიტყვას, მე თქვენ წარმოგიდგენთ და თქვენ იტყვით ვართ დამნაშავე თუ არა. ადგილობრივმა უპასუხისმგებლო ერთმა ჯგუფმა პირად თუ ინტერესების გულისთვის მიზნად დაისახა მთელი ამიერკავკასიის ეროვნების არევ დარევა. ანარქიის მოხდენა და სამოქალაქო ომის გაჩაღება. ეს ჯგუფი არავითარ საშუალებას არ ერიდებოდა, ოღონდ კი თავის გულის ზრახვანი სისრულეში მოეყვანათ, მათ მიძინებულ სინდისს ვერ აღვიძებდა მოსალოდნელი ძმათა სისხლისღვრა, რევოლიუციის დაღუპვა და ამიერკავკასიის კომისარიატის და რევოლიუციური ორგანიზაციების წინააღმდეგ ათასგვარ პროვოკაციულ ხმებს ავრცელებენ. რუსეთი დაღუპვის კარამდე მიიყვანეს და უნდოდათ ჯერ კიდევ რამდენათმე გადარჩენილი კავკასიაც დაეღუპათ. ჩვენ, როგორც რევოლიუციურ ორგანიზაციების მიერ არჩეული, არ შეგვეძლო რეპრესიულ ზომებისთვის მიგვემართა, ამის ნებას არ გვაძლევდა ჩვენი სოციალისტური შეხედულება. ისეთი ზომა არაფერი მიგვიღია, რომ შეგვევიწროებია თავისუფლება, მაგრამ ბოლშევიკების მოქმედებამ ყოველივე საზღვარს გადააჭარბა. ნამდვილი საბუთები გვაქვს იმისი, რომ ისინი გადაცმულები მიდიოდენ ფრონტზე განაწამებ რუსის ჯარებთან და ეპატიჟებოდნენ თბილისზე თავდასასხმელად, რომ სისხლით მოერწყოთ ქალაქი და დამტკბარიყვნენ თავიანთ ნამოქმედარით. ჩვენ ყოველივე საშუალებას ვხმარობდით, რომ უვნებლად გაგვეტარებია მიმავალი ჯარები ბაქოს გზაზე. ამ მხრით პირველი ნაბიჯი გადავდგით 9 იანვარს. გავგზავნეთ ეშელონი და თან გავაყოლეთ 40 საუკეთესო მუშა ჯავშნიან მატარებელზე, რომ ისინი სამშვიდობოზე მიეყვანათ. ჩვენ გვეგონა ბოლშევიკები ამით დაკმაყოფილდებოდენ და პროვოკაციას თავს დაანებებდენ. მაგრამ ამის მაგიერ ჩვენ აი რას ვკითბულობთ მეორე დღეს იმათ გაზეთ „კავკაზსკი რაბოჩიში“ (კითხულობს ამიერკავკასიის კომისარიატმა, თათრებს და ბეგებს იარაღი დაურიგა და მიმავალ ჯარს ხოცავს. როდის იქნება საბრალო ჯარისკაცთა სისხლში ბანაობას თავი დაანებოსო და სხვა. ისმის ხმები: „სამარცხვინოა, სამარცხვინო!“). მეორე დღეს ჩემთან მოვიდენ ჯარისკაცები და ამ გაზეთის ნომერი მომიტანეს. სადაც ასეთი სიტყვები იყო დაბეჭდილი და გულუბრყვილოდ შემეკითხენ, მართლა ამიერკავკასიის კომისარიატი, ასეთ ამბებს ახდენს და ჩვენი სისხლი სწყურიაო? ეხლა მითხარით განა უფლება გვქნდა ეს გაზეთი არ დაგვეხურა? არ გვქონდა და დავხურეთ კიდეც. (მქუხარე ტაში). ამ ჯგუფის წყალობით საშინელი ამბავი დატრიალდა გორში, ხაშურში, ქუთაისში და სხვაგან. გორის მაზრის სოფლებში ისეთი ამბები ხდება, რომელიც ადამიანს სისხლს უყინავს. ხოცვენ ხალხს ყოვლად უმიზეზოთ, კლაკენ მთელ ოჯახებს, არ ინდობენ არც მოხუცებს და არც ძუძუმწოვარა ბავშვებს, დახოცილთა დამარხვის ნებას არ აძლევენ და ქაღლებს უსევენ შესაჭმელად. ჩვენ გვქონდა საბუთი, რომ ამ საზიზღარ სისსლის ღვრაში დამნაშავე იყვნენ ზოგიერთი პირები, და განა ჩვენ უფლება გვქონდა გულ-ხელ დაკრეფილი გვეცქირა მათთვის განეგრძოთ ასეთი მხეცური და საზიზღარი მოქმედება? არა, ჩვენც დავიჭირეთ ეს პირები და სატუსაღოში დავამწყვდიეთ, რომ ხოცვა-ჟლეტის საშუალება მოგვესპო მათთვის, (ტაში), აი მათი მოქმედების უტყუარი საბუთი: (კითხულობს) „გორის ბალშევიკთაბოლშევიკთა კომიტეტისაგან ბოლშევიკთა კრაევოი ცენტრი. ქარ,:იულიქართული პოლკ^აპოლკის ჯარი ^ვენჩვენ მხამხარეზეა და გამოგზავნეთ ინსტრუქტორები რომ მოქმედებას შევუდგეთ“. გაგზავნეს ეს ინსტრუქტორები და მოახდინეს ის, რაც გულით უნდოდათ. ასეთივე ამბავი დატრიალდა ქუთაისში, მაგრამ წითელმა გვარდიამ მათ ლაგამი ასდო და მოსპო ხოცვა-ჟლეტა და დარბევა. ქუთაისში ეხლა მშვიდობიანობაა.
 
^ე^დებშემდეგ გებე^კო^იგეგეჭკორი ეხება შაუმიანის (ასაცილოსასაცილო მდგომარვობასმდგომარეობას, როგორ გამო-აცხადაგამოაცხადა მან თავი კავკასიის საგანგვბოსაგანგებო კომისრათკომისრად, როგორ იწვევდა ეს „ეხლან-დვლი„ეხლანდელი ნამვსტნიკი^ნამესტნიკი“ დაწვსვბულვბათადაწესებულებათა წარეომადგვნლვბსწარმომადგენლებს და კერძო ბიროპირთ მიე-მართათმიემართათ მისთვის კო^უბეისკოჩუბეის ქუ^აზე,ქუჩაზე. რა ზომა მიიდომიიღო ამის შესახებ ამიერ-კავკა.. სიისამიერკავკასიის კომისარიატმა, რომელმაც გადას.. წყვიტაგადაწყვიტა შაუმიანის გამე.ვებაგაძევება და არ წავიდოდა დაექი^ადაეჭირა, მაგრამ ის მიიმალა. დასასრულ ის ეხება 1ე10 თებერვალს ალექსანდროვის ბადშიბაღში მომხდარ შეტა-კვ^,ისშეტაკების ამბვბსამბებს და ამბობს: Iე10 ოებერვალსთებერვალს, როცა ამივრ-კავკასიისამივრკავკასიის სვიმისსეიმის კრვბაკრება იყო დანიშნული, ალვქსანდროვისალექსანდროვის ბადშიბაღში გა-მართვსგამართეს კრვბაკრება. დაცვის შტაბმა გაიგო, რომ იქ იყევნ დასაქერიდასაჭერი მირვბიპირები, რომ-ლებიცრომლებიც მოუწოდვბდენმოუწოდვბდნენ კ^ებასკრებას გაემარ-თათგაემართათ მანიფესტაცია და შეიქლებაშეიძლება კიდევ სხვა რადაც. იქ გაგზავნეს მილიციონე-რიმილიციონერი ამ პირთა დასაქერათდასაჭერათ. მილიციონვრიმილიციონერი მომკლესმოკლეს. მეო^ესმეორეს იარადიიარაღი ამყარესაჰყარეს და მესამე დასქრესდაჭრეს. მერე რაც მოხდა, თქეენცთქვენც იცით. სამწუხარო ამბავია, მაგ-რამმაგრამ ის კი უტ^არიუტყუარი ფაქტია1ფაქტია, რომ ამ ^.ბ0^სჯგუფს უნდოდა სისხლის დვრაღვრა მოეხდი-ნამოეხდინა. გუშინ ^ემთანჩემთან მოვიდენ ახლოს მდგარ მიმავალ ვშელონებისეშელონების წარმომადგენელნი და მომთხოვვსმომთხოვეს გამეშვა დაქერილებიდაჭერილები ღა გაზეთების გამოტ)ემისგამოცემის ნება მიმეცა. მე მათ ავუხსენი, რომ ამიერ-კავკასიასამიერკავკასიის კო-მისარიატიკომისარიატი ცდილობს დაეხმაროს მას ყოველის მხრიომხრით და უზრუნველჰყოსუზრუნველყოს მა-თიმათი უვნებლათუვნებლად მოგზაურობა. მე ვურნიევურჩიე მათ არ ა^ყოლოდენაყოლოდნენ პროვოკაციას და მუვიდ.იბიანათმშვიდობიანად თავიანთ გზას გასდგო-მოდენგასდგომოდენ. გარწმუნებთ, რომ ეს ჯგუფი იქ ^ ბოქკებიობოჭკებით ეზიდება დვინოსღვინოს და არაყს, რობ ამ გზით მოახერხოს თავის სამარ-ცხვინოსამარცხვინო საქმის გაკეთება, მთვრალი ხალ-ხიხალხი მოგვისიოს და თფილისშითბილისში სისხლის ტბვბიტბები დააყვნოსდააყენოს.
^ რვზეა და გამოგზაენეთ ინსტ)უქტო-რვბფ რომ მოქმედებას შევუდგეთ“,თავმჯდომარვ^კითხულობს კომისა- ც რიატის განცხადვბას გადადგომის შვ- ^ ^ სახვბ. /ნ. ვ/ორდანია ამბობს, რომ ზავის სა- . კითხი სასწრაფო.ა და ის უნდა გადასწ- ^1 ყმიტოს ^ი^ველეს ყოვლისა სვიმმა. ^ ^ ^ უნდა აირნიონ კომისია, რომვლიც დვ- ^ 1 ლეგაციას აირ^ვვს და თვბვრვალს , , გაგზავნის. კომისარიატის შვსახვბ სთქვა, , რომ მისი განცხადება სეიმმა უნდა მი- 1 იდოს, რადგინ ის სვიმის მოწვევამდე , იყო დაყენებული, მაგრამ სანამ ახალი ^ მთავრობა მესდგებოდეს სთხოვოს სვიმ- 1 მა დარ11ვს. .
 
ამგვარათ, მოგახსვნებთმოგახსენებთ, რომ ^ვენჩვენ ძალ-დონეღონე არ დაგვიშურავს და რაც ^ეგვე^ღოშეგვეძლო გავაკეოეო.გავაკეთეთ, როგორც პატიო-სანმაპატიოსანმა რვვოლიუციონერებმარვვოლუციონერებმა. ეხლა კი, როცა სეიმი შესდგა, ნვენჩვენ ვანებებოვანებებთ თავს ნვენსჩვენს მოვალვობასმოვალეობას და ვაბარვბთვაბარებთ სვიმსსეიმს. Iხანგრძლივი(ხანგრძლივი ტაში).
ამის შვმდვგ მოხდა პატარა ინციდვნ- 1 ტი, რამაც ხმაურობა და აურზაური გა- ,^ მოიწვია. ტრიბუნაზვ ავიდა გვ:,ზავა და ^ . , დაიწყო: ამივრ კავკასიის კომისარიატმა ^
 
'''თავმჯდომარე''' — კითხულობს კომისარიატის განცხადებას გადადგომის შესახებ.
ითხოვა გადადგომა, ვხლა ვიკითხოთ ^ , როდის უნდა გადადგეს „მუშათა და . ^ ჯარისკაცთა დეპუტატებისსაბქო^... ^სი-ტყვა ადარ დააცალეს, ასტყდა ხმაურო- . ბა (^ ყვირილი „ძირსო^, გვაზავა უხვ-რხულ მდგომარვობაში ^ავარდა, მას უნ- . დოდა განვგრძო სიტყვა, მაგრამ თავ-. მჯდომარვმ შვა^ვრა და სთხოვა პირდა-პირ საკითხს შვხვბოდა). გვაზავამ განა-ცხადა) რომ სანამ ზავს ^ვვკრავდვთ კავ-კასიის დამოუკიდვბლობა უნდა გამოვა.. ცხადოთო.
 
'''ნ. ჟორდანია''' ამბობს, რომ ზავის საკითხი სასწრაფოა და ის უნდა გადაწყვიტოს უპირველეს ყოვლისა სეიმმა. უნდა აირჩიონ კომისია, რომელიც დელეგაციას აირჩევს და 17 თებერვალს გაგზავნის. კომისარიატის შვსახებ თქვა, რომ მისი განცხადება სეიმმა უნდა მიიღოს, რადგან ის სეიმის მოწვევამდე, იყო დაყენებული, მაგრამ სანამ ახალი მთავრობა მედგებოდეს სთხოვოს სეიმმა დარჩეს.
კრვბა Iნ წუთით შვსწყდა.
 
ამის შემდეგ მოხდა პატარა ინციდენტი, რამაც ხმაურობა და აურზაური გამოიწვია. ტრიბუნაზე ავიდა გვაზავა და დაიწყო: ამიერკავკასიის კომისარიატმა ითხოვა გადადგომა, ეხლა ვიკითხოთ, როდის უნდა გადადგეს „მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭო“... (სიტყვა აღარ დააცალეს, ატყდა ხმაურობა და ყვირილი „ძირსო“, გვაზავა უხერხულ მდგომარეობაში ჩავარდა, მას უნდოდა განეგრძო სიტყვა, მაგრამ თავმჯდომარემ შეაჩერა და სთხოვა პირდაპირ საკითხს შეხებოდა). გვაზავამ განაცხადა, რომ სანამ ზავს შევკრავდეთ კავკასიის დამოუკიდვბლობა უნდა გამოვაცხადოთო.
კრვბის განახლვბისას აირ%ვს ზავის, სარვგლამვნტო და სამანდატო კომი-სივბა.
 
კრება 15 წუთით შეწყდა.
ზავის კომისიაში: ს.-დვმოკრატ მვნშვ-ვი^კვბისაგან^ნ. .რამიშვილი და ა. ზუ-რაბოვი^ მუსულმანთა პარტია „გუმვტი-საგან^^-^შვიხ-ულ ისლამოვფ მუსულმანთა სოციალ. ბროკისგან პიპინოვი, ,^მუსავა-ტისგან^^მამვდ გარანგანჯინსკი და ხან ხოისკი) დაშნაკცაკანვბიდან---ტიგრანია-ნი და ხატისოვი, ფედერალ. ლასხიშვი-ლი, ნაც. დემოკრატ.^გვაზავა და სხვა. აირ1^იეს აგრვთვე სამანდატო და სარვ-გლამვნტო კომისივბი.
 
კრვბისკრების განახლვბისას აირ%ვსაირჩიეს ზავის, სარვგლამვნტოსარეგლამენტო და სამანდატო კომი-სივბაკომისიები.
კრვბა დაიხურა. შვმდვგი კრვბა დდვს დილის თვრთმვტ საათზვ სასახლვში.
გაგზავნეს ეს ინსტრუქტორვბი და მოახ- ^ დინვს ის, რაც გულით უნდოდათ. ასვ-თივვ ამბავი დატრიალდა ქუთაისში, მაგრამ წითვლმა გვარდიამ მათ ლაგამი ასდო და მოსპო ხო(ქვა-ვლეტა და (იარ-გვვა. ქუთაისში ვხლა მშვიდობიანობაა.
 
ზავის კომისიაში: ს.სოციალ-დვმოკრატდვმოკრატი მენშევიკებისაგან — მვნშვ-ვი^კვბისაგან^ნ. .რამიშვილი და ა. ზუ-რაბოვი^ზურაბოვი; მუსულმანთა პარტია „გუმვტი-საგან^^-^შვიხ„გუმეტისაგან“ — შეიხ-ულ ისლამოვფისლამოვი, მუსულმანთა სოციალ. ბროკისგან პიპინოვი, ,^მუსავა-ტისგან^^მამვდმუსავათისგან — მამედ გარანგანჯინსკი და ხან ხოისკი); დაშნაკცაკანვბიდან---ტიგრანია-ნიდაშნაკცაკანებიდან — ტიგრანიანი და ხატისოვი, ფედერალ.ფედერალისტებისაგან — ლასხიშვი-ლილასხიშვილი, ნაც.ნაციონალ დემოკრატებისაგან — დემოკრატ.^გვაზავა და სხვა. აირ1^იესაირჩიეს აგრვთვე სამანდატო და სარვ-გლამვნტოსარეგლამენტო კომისივბიკომისიები.
^ე^დებ გებე^კო^ი ეხება შაუმიანის (ასაცილო მდგომარვობას როგორ გამო-აცხადა მან თავი კავკასიის საგანგვბო კომისრათ, როგორ იწვევდა ეს „ეხლან-დვლი ნამვსტნიკი^ დაწვსვბულვბათა წარეომადგვნლვბს და კერძო ბირო მიე-მართათ მისთვის კო^უბეის ქუ^აზე, რა ზომა მიიდო ამის შესახებ ამიერ-კავკა.. სიის კომისარიატმა, რომელმაც გადას.. წყვიტა შაუმიანის გამე.ვება და არ წავიდოდა დაექი^ა, მაგრამ ის მიიმალა. დასასრულ ის ეხება 1ე თებერვალს ალექსანდროვის ბადში მომხდარ შეტა-კვ^,ის ამბვბს და ამბობს: Iე ოებერვალს, როცა ამივრ-კავკასიის სვიმის კრვბა იყო დანიშნული, ალვქსანდროვის ბადში გა-მართვს კრვბა. დაცვის შტაბმა გაიგო, რომ იქ იყევნ დასაქერი მირვბი, რომ-ლებიც მოუწოდვბდენ კ^ებას გაემარ-თათ მანიფესტაცია და შეიქლება კიდევ სხვა რადაც. იქ გაგზავნეს მილიციონე-რი ამ პირთა დასაქერათ. მილიციონვრი მომკლეს. მეო^ეს იარადი ამყარეს და მესამე დასქრეს. მერე რაც მოხდა, თქეენც იცით. სამწუხარო ამბავია, მაგ-რამ ის კი უტ^არი ფაქტია1 რომ ამ ^.ბ0^ს უნდოდა სისხლის დვრა მოეხდი-ნა. გუშინ ^ემთან მოვიდენ ახლოს მდგარ მიმავალ ვშელონების წარმომადგენელნი და მომთხოვვს გამეშვა დაქერილები ღა გაზეთების გამოტ)ემის ნება მიმეცა. მე მათ ავუხსენი, რომ ამიერ-კავკასიას კო-მისარიატი ცდილობს დაეხმაროს მას ყოველის მხრიო და უზრუნველჰყოს მა-თი უვნებლათ მოგზაურობა. მე ვურნიე მათ არ ა^ყოლოდენ პროვოკაციას და მუვიდ.იბიანათ თავიანთ გზას გასდგო-მოდენ. გარწმუნებთ, რომ ეს ჯგუფი იქ ^ ბოქკებიო ეზიდება დვინოს და არაყს, რობ ამ გზით მოახერხოს თავის სამარ-ცხვინო საქმის გაკეთება, მთვრალი ხალ-ხი მოგვისიოს და თფილისში სისხლის ტბვბი დააყვნოს.
 
კრება დაიხურა. შემდეგი კრება დღეს დილის თვრთმეტ საათზე სასახლეში.“
ამგვარათ, მოგახსვნებთ, რომ ^ვენ ძალ-დონე არ დაგვიშურავს და რაც ^ეგვე^ღო გავაკეოეო. როგორც პატიო-სანმა რვვოლიუციონერებმა. ეხლა კი, როცა სეიმი შესდგა, ნვენ ვანებებო თავს ნვენს მოვალვობას და ვაბარვბთ სვიმს. Iხანგრძლივი ტაში).“
{{დამალული ბლოკის დასრულება}}