ატომური ფიზიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 1:
{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|Surprizi]].|11|02|2023}}
{{განსხვავება|ბირთული ფიზიკა}}
'''ატომური ფიზიკა''' — [[ფიზიკის დარგები|ფიზიკის დარგი]], რომელიც შეისწავლის ატომის აღნაგობას. მასში მიმდინარე მოვლენებს და გარემოსთან მის ურთიერთქმედებას.
Line 11 ⟶ 12:
არარელატივისტურმა კვანტურმა მექანიკამ ძირითადად ახსნა ატომის თითქმის ყველა თვისება და ამით საფუძეელი ჩაუყარა ატომების ურთიერთქმედების თეორიის ახსნას. მის საფუძველზე წარმოიშვა კვანტური ქიმია (ვ. ჰაიტლერი და ფ. ლონდონი, 1027). დირაკის მიერ შრედინგერის არარელატივისტური განტოლების განზოგადება ფარდობითობის სპეციალური თეორიის მოთხოვნის მიხედვით ატომის თეორიის შემდგომი განვითარების საფუძველად იქცა. შესაძლებელი გახდა ატომის ისეთი თვისებების დადგენა, რომელთა ახსნას შრედინგერის თეორიაც ვერ ახერხებდა (სპექტრული ხაზების რელატივისტური სტრუქტურა, ენერგეტიკული დონეების ნაზი სტრუქტურა და მათი წანაცვლება ელექტრომაგნიტური ველის ფლუქტუაციებთან ურთიერთქმედების გამო და სხვა). მრავალელექტრონიანი ატომების ენერგეტიკული დონეების გაანგარიშებისათვის შეიქძნა სსვადასხვა მიახლოებითი მეთოდი (ვარიაციული, ჰარტრიფოკის, სტატისტიკური და სხვა). რომლებიც საჭირო გამოთვლების ნებისმიერი სიზუსტით შესრულების საშუალებას იძლევა.
თანამედროვე ატომური ფიზიკის ძირითადი დარგებია: ატომის თეორია. ატომური სპექტროსკოპია, რენტგენული
რენტგენული
ატომთან სწრაფი ელექტრონებისა და იონების
ატომთა აღნაგობის
▲თანამედროვე ატომური ფიზიკის ძირითადი დარგებია: ატომის თეორია. ატომური სპექტროსკოპია, რენტგენული სვექტროსეოკია, რადიოსკექტროსეოეია, ატოძური და იო-ნური და^ასებების ფიზივა. მსოლოდ ბ. ფ-ის საფუძეელზე შეიძლება ატომებისა-გან შედგენილი ძოლეეულების თეისებე-ბისა და ქიმ. კროცესების გაგება. ასეეე ა. ფ-ის ძეშვეობით შეიმლება აგომებისა ღა მოლეეულებისაგან შედგენილი აირე-ბის. სითსეებისა ღა ძეარი სხეულების თვი-სებების ასსნა. ა. ფ-ის მნიშენელოეანი ამოცანაა ატომის მდგომარეობის მასასია-თებლების განსაზდვრა. ლაკარაკია ატო-მის ენერგიის შესამლი, მნიშვნელობებზე, მის ენერგეტიეულ დონეებ-ზ ე, მომრაობის მომენტების მნიშენელო-ბებზე და ატომის მდგომარეობის მასასია-თებელ სსეა სიდიდეებზე. ა. ფ. იევლეეს ენერგეტ. დონეების ნაზ და ზენაზ სტრ.უქტურას. ენერგეტ. დონეების (1ელი-ლებას ელექტრული და მაგნ. ეელების (როგორც გარე, მაეროსეოკული. ისე ში-ღა, მივროსეოე.ული) გავლენით. დიდი მნიშენელობა აქვს ატომის .,სეთ მასასია-თებელს, როგორიცაა ელექტრონის ს ი-ცოცსლის სანგრმლიეობა ენერგეტ. დონეზე და, ბოლოს, დიდი ეუ-რადდება ექცეეა ატომური სკექტრების აგზნების მექანიზმს.
▲რენტგენული სკექტრო-ს ე ო კ ი ა რენტგენის სსივების გამოსსი-ვებისა და შთანთქმის გაზომეით საშ.უა-ლებას იმლეეა მირითადად განისაზდვროს ატომის ბირთვთან შინაგანი ელექტრონების ბმის ენერგია (იონიზაციის ენერგია). ატომის შიგნით ელექტრული ეელის განა-წილება. ოვტიეური სეექტრო-ს ე ო ე ი ა შეისწავლის ატომთა მიერ გამოსსივებული. სკექტრული საზების ვრ-თობლიობას, განსაზდერავს ატომის ენერ-გეტ. დონეების მასასიათებლებს, სბექტ-რული საზების ინტენსიურობას და მათ-თან დაეაეშირებული აგზნებული ატომის სიცოცსლის სანგრმლიეობებს, ენერგეტ. დონეების ნაზ სტრუქტ.ურას. მათს წა-ნაივლებასა დბ გასლეჩას ელექტრულ და მაგნ. ველებში. რადიოსეე ქ-ტროსეოეია იველევს სკექტრული საზების სიგანესა და ფორმას, მათს ზე-ნაზ სტრ.უქტურას, წანაცვლებასა და გასლეჩას მაგნ. ეელში, საზოგადოდ ში-დაატომურ კროცესებს, რ-ებიც გამოწ-ვე.ულია მალიან სუსტი ურთიერთქმ^ებითა ღა გარემოს გაელენით. .
▲ატომთან სწრაფი ელექტრონებისა და იონების და^ასების შედვგების ანალიზი საშუალებას გვამლევს მივიდოთ ცნობები ატომის შიგნით ელექტრული მუსტის (..ელექტრონული დრუბლის..) სიმვვრი-ვის განაწილების. ატა,მის აგზნების ენერ-გიის, იონიზაციის ენერგიის შესასებ.
▲ატომთა აღნაგობის დეტალ.ური გამო-ვვლევის შედეგები ფართოდ გამოიეენება არა მარტო ფიზ. სსვადასსვა დარგში, არამედ ქიმიაში, ასტროფიზივასა და მეცნ. სსვ. დარგებში.
ატომური ფიზიკა შეიძლება ჩაითვალოს ძირითადად დასრულებულ მეცნიერებად, რომლის თეორიული საფუძვლები კარგადაა დამუშავებული. რასაკვირველია ეს არ ეხება ატომის ბირთვს, რომლის შესწავლა ბირთვული ფიზიკის მიზანია.
| |||