ულტრაბგერა: განსხვავება გადახედვებს შორის

სიხშირეებს[[სიხშირე]]ებს 16 — 18 000ჰც000 ჰც დიაპაზონში, რომლის აღთქმაც შეუძლია ადამიანის[[ადამიანი]]ს სასმენ აპარატს ([[ყური|ყურს]]) ეძახიან ხმოვან ტალღებს, მაგალითად კოღოს[[კოღო]]ს წუილი 10 კჰც. მაგრამ [[ჰაერი]], ზღვის სიღრმეები და დედამიწის შიდა ქნებბიქანები სავსეა ხმებით, რომელთა სიხშირეც დაბალია ან მაღალია ამ დიაპაზონზე, შესაბამისად ინფრა და ულტრაბგერებს უწოდებენ. ულტრაბგერა წარმოადგენს ბუნებაში არსებული ძალიან ბევრი ბუნებრივი ხმაურის შემადგენელ კომპონენტს: ქარის ხმაური, [[ჩანჩქერი]], [[წვიმა]], ზღვის (ოკეანის) ტალღები, [[ჭექა-ქუხილი]]ს დროს და ა.შ. ბევრ ძუძუმწოვარს, მაგალითად ძაღლიძაღლს და კატაკატას, შეუძლიათ 100 კჰც-მდე სიხშირის ულტრაბგერების აღთქმა. ხოლო ღამურების, ღამის მწერების და ზღვის ცხოველთა სალოკაციო შესაძლებლობები კარგად მოგეხსენებათ.

[[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] დასასრულისთვის აკუსტიკის განვითარებასთან ერთად აღმოაჩინეს ულტრაბგერა. იმ დროისთვისვე დაიწყო მისი გამოკვლევები, მაგრამ მისი გამოყენებას საფუძვლები ჩაეყარა [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] პირველ მესამედში.

ულტრბგერის საწყის ზღვარს უწოდებენ, 18 კჰც-იდან დაწყებილი სიხშირის დრეკად ტაღებს. ხოლო ულტრაბგერის ზედა ზღვარი განისაზღვრება დრეკადი ტალღების ბუნებიდან გამომდინარე, რომლის მიხედვითაც დრეკადი ტალღების განვრცობა შესალებელია მხოლოდ იმ პირობით, რომ ტალღის სიგრძე გაცილებით მეტია ვიდრე მოლეკულების თავისუფალი გარბენის (აირაბში) ტალღის სიგრძეზე ან ატომთა შორისი მანძილი (სითხეებსა და აირებში). აირებში ზედა ზღვარი შეადგენს >106 კჰც, ხოლო სითხეებში[[სითხე]]ებში და [[მყარ სხეულებში]] შეადგენს >1010 კჰც. როგორც წესი ულტრაბგერას უწოდებენ 106 კჰც -მდე სიხშირეებს. უფრო მაღას სიშირეებს უწოდებენ გიპერბგერას[[ჰიპერბგერა]]ს.

ულტრაბგერითი ტალღები თავისი ბუნებით არ განსხვადება ხმოვანი ტაღებისაგან და ემორჩილებიან იგივე ფიზიკურ კანონებს.მაგრამ ულტრაბგერას აქვს სპეციფიკური თვისებები, რომელნიც განსაზღვრავენ მის ფართო გამოყენებას მეცნიერებასა და ტექნიკაში. აი მისი ძირითადი თვისებები:

ტალღის მცირე სიგრძე. ულტრაბგერის ყველაზე დაბალი დიაპაზონის ტალღის სიგრძე სხვა და სხვა გარემოთა უმეტესობაში არ აღემატება რამდენიმე სანტიმეტრს. ტალღის მცირე სიგრძე განაპირობებს ყლტრაბგერითი ტალღის სხივურ მახასიათებლებს. გამომსხივებლის სიახლოვეს ულტრაბგერა ულტრაბგერა განევრცობა სხივების კონის სახით, რომელიც თითქმის იგივე ზომისაა რას გამომსხივებელი.არაერთგვაროვან გარემოში მოხვედრისას ულტრაბგერა, სინათლის სხივის მსგავსად იქცევა, განიცდის არეკვლას, გარდატეხას, გაფანტვას,რომელიც საშუალებას იძლევა შეიქმნას ხმოვანი გამოსახულება ოპტიკურად არაგამჭვირვალე გარემოში და გამოყენებული იქნეს სუფთა ოპტიკური ეფექტები. (ფიკუსირება, იფრაქცია და ა.შ.)

რხევის მცირე პერიოდი, რაც საშუალებას იძლევა ულტრაბგერა გამოსხივდეს იმპულსების სახით და გარემოში გავრცელებადი სიგნალების ზუსტი დროებითი სელექცია ვაწარმოოთ.

ულტრაბგერებს ზოგიერთი დაავადების მკურნალობისთვისაც იყენებენ. ზოგჯერ თირკმელში მყარი ნივთიერება გროვდება და კენჭებს წარმოქმნის. ულტრაბგერა ამ კენჭებს არხევს, სანამ ისინი არ დაიშლება და სხეუოიდან უმტკივნეულოდ არ გამოვა.

ძალიან ძლიერ ულტრაბგერას ლითონის ნაჭრის გადნობაც კი შეუძლია. ამ გზით ლითონს ზოგჯერ სასურველ ფორმას აძლევენ. ამას გარდა, შეიძლება ლითონის ორი ნაჭრის შეერთება მათი შეხების ადგილას. გამყარების შემდეგ ნაჭრები ერთმანეთთან ძალიან მჭიდროდაა დაკავშირებული. ამ პროცესს [[ულტრაბგერითი შედუღება]] ეწოდება.