ქართლი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary იარლიყი: ხელით გაუქმება |
h იარლიყები: გაუქმებულია ვიზუალური რედაქტირება |
||
ხაზი 23:
}}
[[სურათი:Clouet Georgie 1767.jpg|მინი|ქართლი (Cardueli) XVIII საუკუნეში. ფრაგმენტი ჟან კლუეს რუკიდან, 1767]]
ǽ'''ქართლი''' — <ref>{{Cite web|url=t}}</ref>ყველაზე დიდი ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარე [[აღმოსავლეთი საქართველო|აღმოსავლეთ საქართველოში]].
==სახელწოდება==
ხაზი 36:
# '''[[ზემო ქართლი]]''' — ისტორიული მხარე, მოიცავდა შემდეგ რეგიონებს: [[მტკვარი|მტკვრის]] ზედა დინებას, [[ტაშისკარი]]დან დაწყებული მის სათავეებამდე ([[კოლა]], [[არტაანი]], [[ერუშეთი]], [[თმოგვი (მხარე)|თმოგვი]], [[სამცხე]], [[ჯავახეთი]] და [[თორი]]), ასევე [[ჭოროხი]]ს აუზს სრულად ([[ტაო-კლარჯეთი]]) და შავი ზღვისპირეთს [[ჭანეთი|ჭანეთსა]] და [[გურია]]ს. გეოგრაფიულად სრულად აერთიანებდა, ეთნარქების — [[ოძრხოსი]]სა და [[ჯავახოსი]]ს მიწებს. ტერმინი შეესაბამება გვიანდელი ხანის „მესხეთს“. ზემო ქართლი რომ შავი ზღვისპირამდე ვრცელდებოდა ეს ჩანს, როგორც ქართლის („ხუნანიდან სპერის ზღვამდე“), ისე ოძრხოსის წილის („ტასისკარითგან ვიდრე სპერის ზღუამდე“) და თავად კლარჯეთის („არსიანიდან ზღვამდე“) აღწერიდან. მიუხედავად ამ ყველაფრისა ვახუშტი ბატონიშვილისთვის კლარჯეთი ეს იყო ქართლისაგან დამოუკიდებელი წარმონაქმნი და მასში აერთიანებდა ჭანეთს, ისპირსა და თორთუმს. შესაბამისად მისთვის ქართლი ზღვამდე ასოცირდებოდა, მხოლოდ გურიის შავი ზღვის სანაპიროსთან.
# '''[[შიდა ქართლი]]''' — ისტორიული მხარე მტკვრის შუა დინებაზე, თავდაპირველად ცენტრით უფლისციხე დღესდღეობით ცენტრით ქალაქ გორით. თავდაპირველად აერთიანებდა მტკვრის შუაწელის ტერიტორიებს ტაშისკარიდან თბილისის ჩათვლით. გეოგრაფიულად სრულად მოიცავდა, ეთნარქი — [[უფლოსი]]ს მიწას. მხარის ჩრდილოეთ ნაწილში საბჭოთა ხელისუფლების ოპალა ისარიგა ომამესი გარიგა
წლებში შეიქმნა [[სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი]]. # '''[[ქვემო ქართლი]]''' — ისტორიული მხარე [[მტკვარი|მტკვრის]] ქვემო დინებაზე. თავდაპირველად იგი მოიცავდა [[თრიალეთის ქედი]]ს სამხრეთი მდინარეების (ხრამი და ალგეთი) აუზის ტერიტორიებს. შემოფარგლული იყო ერთის მხრივ მდინარე მტკვრით, მეორეს მხრივ თრიალეთის ქედით, მესამეს მხრივ აბოცის მთებით და მეოთხეს მხრივ დებედა-არაქსის წყალგამყოფი ზოლით. გეოგრაფიულად სრულად აერთიანებდა ეთნარქები — [[გარდაბოსი]]სა და [[გაჩიოსი]]ს ტერიტორიებს. მოგვიანებით გარდაბნის ტერიტორიას დაემატა მტკვრის მარცხენა სანაპიროც ქალაქ [[რუსთავი]]ს ჩათვლით.
Line 45 ⟶ 46:
==ეკონომიკა==
ქართლი დაწინაურებული [[მიწათმოქმედება|მიწათმოქმედების]] ქვეყანა იყო. მიწათმოქმედების დაწინაურება დაკავშირებული იყო სარწყავ სისტემასთან. განვითარებული იყო მემინდვრეობა, მევენახეობა, მეხილეობა, მებოსტნეობა. მიწათმოქმედებასთან ერთად სიმბიოზურად განვითარებული იყო მესაქონლეობა. ქართლში იყო გავრცელებული სახვნელი იარაღის რთული ბები ლეტ მი სი იუ ჯელები ბები ი ჯუსტ ვანა სი იუ ოოო ჯელები ბები
კონსტრუქციული სახეობა დიდი ქართული გუთანი, რომელშიც 9-10 უღელ ხარ-კამეჩს აბამდნენ. ქართლი დღესაც განთქმულია ხილის სხვადასხვა უნიკალური ჯიშით. ქართლის სხვადასხვა კუთხეში გამოყვანილი იყო მხოლოდ ამ რეგიონისთვის დამახასიათებელი ვაზის ჯიშები, მაგ. ატენური. ქართლში იყო გავრცელებული ქართული ხალხური არქიტექტურის ნიმუში [[დარბაზული სახლი]] გვირგვინისებური გადახურვით. ქართლშია შემორჩენილი უძველესი ქართული ქრისტიანული ტაძარი [[ბოლნისის სიონი]] (V ს.).
| |||