ფილების ტექტონიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 7:
ტექტონიკური ფილები შეიცავს ოკენურ ლითოსფეროსა და მსხვილ კონტინენტურ ლითოსფეროს, რომლებიც დაფარულია საკუთარი ქერქით. კონვერგენტული საზღვრების გასწვრივ ორი ფილა ერთმანეთისკენ გადაადგილდება; დაკარგული მასალის ფართობი ზღვის ფსკერის სპრედინგით დაბალანსებულია ახალი (ოკეანური) ქერქის ჩამოყალიბებით დივერგენტული კიდეების გასწვრივ. ამგვარად, ლითოსფეროს [[გეოიდი]]ს ზედაპირის საერთო ფართობი მუდმივი რჩება. ფილების ტექტონიკის ასეთი პროგნოზი აგრეთვე მოიხსენიება, როგორც სარტყლის კონვეიერის პრინციპი. ადრინდელი, უარყოფილი იდეებიდან აღსანიშნავია თანდათანობითი [[კონტრაქციის ჰიპოთეზა|შეკუმშვის]] (კონტრაქციის) ან [[გაფართოებადი დედამიწა|დედამიწის თანდათანობითი გაფართოების]] ჰიპოთეზები.<ref>{{cite journal |last1=Scalera |first1=G. |last2=Lavecchia |first2=G. |name-list-style=amp |year= 2006 |title= Frontiers in earth sciences: new ideas and interpretation |journal= Annals of Geophysics |volume=49 |issue=1 |doi= 10.4401/ag-4406 |doi-access=free }}</ref>
 
ტექტონიკურ ფილებს მორაობისმოძრაობის უნარი აქვთ, ვინაიდან დედამიწის ლითოსფეროს გააჩნია უფრო დიდი მექანიკური სიმტკიცე, ვიდრე ქვეგაწოლილ [[ასთენოსფერო]]ს. მანტიის გვერდითი სიმჭიდროვის ცვლილება კონვექციის შედეგია; ამის მიზეზია დედამიწის მყარი მანტიის ნელი, მცოცავი მოძრაობა. ითვლება, რომ ფილების გადაადგილებას იწვევს ზღვის ფსკერის მოძრაობა სპრედინგული ქედების გასწვრივ და ქერქის სიმჭიდროვის ცვლილება. [[სუბდუქცია|სუბდუქციის ზონებზე]] შედარებით ცივი, მჭიდრო ოკეანური ქერქი „ჩაწოლილია“ ან [[დედამიწის მანტია|მანტიაშია]] დაძირული ქვემოთკენ [[მანტიური უჯრედი]]ს კონვერგენტულ ფრთაზე.<ref>{{Cite journal | doi=10.1029/2001RG000108| title=Subduction zones| journal=Reviews of Geophysics| volume=40| issue=4| pages=1012| year=2002| last1=Stern| first1=Robert J.| bibcode=2002RvGeo..40.1012S| s2cid=247695067}}</ref> თითოეული ამ ფაქტორის შეფარდებითი მნიშვნელობა და ერთმანეთთან კავშირი გაურკვეველია და ჯერ კიდევ მრავალრიცხოვანი განხილვის საგანია.
 
==სქოლიო==