|
ქრისტიანულმა ეკლესიამ III სუკუნის დასაწყისიდან საბოლოოდ გაწყვიტა კავშირი იუდაიზმთან, რამაც მოთხოვნილება გააჩინა პასექის დამოუკიდებლად გაანგარიშების მიმართ. ქრისტიანული ეკლესიაში პასქალიის პირველი მცდელობები აგებული იყო ბერძენთა შორის ყველაზე უფრო გავრცელებულ 8-წლიანი მთვარე-მზისიერ კალენდარულ ციკლზე.
მალე 8-წლიანმა ციკლმა აჩვენა თავისი ნაკლოვანებები და მისი პასქალიაში გამოუყენებლობადობა. ქრისტან პასქალისტებს იმ დროს ხელთ ჰქონდათ იულიუსის მზისიერი კალენდარი (365,25 დღე-ღამე). მაგრამ 8 წელიწადში იულიუსის კალენდრით 2922 დღე-ღამე გამოდიოდა, მაშინ როცა 99 სინოდური თვე უდრიდა 2923,53 დღე-ღამეს, ასე, რომ 16 წლის შემდეგ იულიუსის კალენდარი მთვარისას ასწრებდა 3 დღით, ხოლო 77 წლის შემდეგ პირიქით სავსამვარეობა ახალი მთვარებაშიახალმთვარეში ირეოდა. არაა გასაკვირი, რომ ჯერ კიდევ III საუკუნეში დასავლეთში 8-წლიანი ციკლის მაგივრად ფეხი მოიკიდა 19-წლიანის საფუძველზე შემდგარმა 84 წლიანმა ციკლმა.
Неудивительно, поэтому, что уже в III веке на западе—на смену 8-летнего цикла—является возникший на его же основе—84-летний, а на востоке—еще более точный 19-летний.
На 19-летнем цикле, как известно, основывается и наша православная пасхалия. Но, лежащий в ее основе, александрийский 19 летний цикл с пасхальною границею 1 года луны—10 φαρμουθὶ= 5 апреля, приурочен к эпохе Диоклитиана (284/5 г. по p. X.) и, следовательно, появился уже—по всей вероятности—после анатолиева цикла, эпоха которого по мнению большинства ученых, к которому присоединяется и пишущий эти строки, есть 277-й пор. Χ. по мнению Е. Schwartz’a даже 258-й год.
Когда именно этот сиро-македонский лунный круг положен был сирийскими христианами в основу пасхалии, точно неизвестно. Но вся вероятность за то, что именно этот сирийский протопасхитский цикл и был первым опытом пасхалии, основанной на 19 летнем цикле. За это говорит и то обстоятельство, что этого лунного цикла около 325 г. держались иудеи: история древних пасхальных циклов есть в существе дела история постепенного разрыва христианской церкви с иудейством;—и то, что по этому циклу пасха могла приходиться и раньше весеннего равноденствия: трудно допустить, чтобы этот цикл принят был сирийскими христианами уже в такое время, когда александрийцами настойчиво выдвинут был принцип, что пасха должна совершаться непременно после весеннего равноденствия. — Напротив, вполне попятно, что именно протопасхитский характер сирийского лунного круга и побудил александрийцев к выработке нового более совершенного цикла, в котором день весеннего равноденствия являлся бы и днем самой ранней пасхальной 14-й луны. — Из таких циклов нам известно только два: анатолиев и наш — александрийский 1).
ქრისტიანული დამოუკიდებელი პასქალიის შექმნა ნიშნავდა პრინციპიალურ უარს მხედველობაში მიღებულიყო ებრაული თარიღი – ნისანის 14, რომელიც ქრისტიანი პასქალისტების აზრით არასწორად იყო გამოთვლილი. ქრისტიანობის ორმა ძირითადმა კათედრამ – რომმა და ალექსანდრიამ ერთმანთისაგან დამოუკიდებლად დაიწყო თავისი პასქალური ცხრილების შედგენა. პრობლემას წარმოადგენდა ის ფაქტი, რომ მზისიერი და მთვარისმიერი წელიწადები არ არიან ერთმანეთის ჯერადები. მათი ურთიერთ თანხმობაში მოსაყვანად, ჯერ კიდევ ძველ დროში მთვარე-მზისიერი კალენდრებისათვის დაიწყეს 8- და 19-წლიანი ციკლების გამოყენება.
|
