ვიკიპედია

მეჰმედ I: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
იარლიყები: გაუქმებულია რედაქტირება მობილურით მობილური აპლიკაციით რედაქტირება რედაქტირება ანდროიდის აპლიკაციით
მ 91.184.106.148-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Mehman97-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
იარლიყი: სწრაფი გაუქმება
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა მმართველი
 
|ქვეყანა = [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის]]
'''მეჰმედ I'''(; დ. დაახლ. 1387 — გ. 26 მაისი 1421) ოსმალეთის სულთანი 1413-1421 წლებში. ბაიაზიდ I-ის შვილი. მამის გარდაცვალების შემდეგ მან მოიგო ხანგრძლივი ბრძოლა ტახტის მემკვიდრეებს შორის და თითქმის მთლიანად დაშლილი იმპერია ჩაიბარა. მეჰმედ I-მა ყველა ის ტერიტორია დაიბრუნა, რომელიც თემურლენგის თავდასხმის შედეგად დაკარგეს. თანამედროვენი მას ახასიათებენ როგორც სამართლიან, მშვიდ, მშვიდობისმოყვარე და განათლებულ მმართველს. იგი საკმაოდ შემწყნარებელი იყო არამუსულმანების მიმართ. მფარველობდა ლიტერატურას, განსაკუთრებით პოეზიას.▼
|თანამდებობა =[[სულთანი]]
|სახელი = მეჰმედ I ჩელები
|ორიგინალური სახელი =
|რიგი = მე-5
|რიგი-მეუღლეების =
|სურათი = Sultan Gazi Çelebi Mohammed Han - السلطان الغازي چلبي محمد خان.jpg
|წარწერა =
|მმართველობის დასაწყისი = [[1413]]
|მმართველობის დასასრული = [[26 მაისი]], [[1421]]
|კორონაცია =
|წინამორბედი = [[ბაიაზიდ I]]
|მემკვიდრე = [[მურად II]]
|სხვა წოდებები =
|ვიცე-პრეზიდენტი =
|პარტია =
|დაბადების თარიღი = დაახლ. [[1381]]
|დაბადების ადგილი = [[ბურსა]]
|გარდაცვალების თარიღი = [[26 მაისი]], [[1421]]
|გარდაცვალების ადგილი = [[ედირნე]]
|ქორწინება =
|შვილები = მეჰმედი, აჰმედი<br/>[[მურად II]], კასიმი<br/>მუსტაფა, მაჰმუდი <br/>ორჰანი, იუსუფი <br/>სელჯუკ სულთანი, <br/>ჰანიმ სულთანი, <br/>ჰაფსა სულთანი,<br/>აიშე სულთანი
|სრული სახელი =
|დინასტია = [[ოსმანები]]
|მამა = [[ბაიაზიდ I]]
|დედა = [[დევლეთ ხათუნი]]
|რელიგია = [[ისლამი]]
|ხელმოწერა = Tughra_of_Mehmed_I.JPG
}}
▲'''მეჰმედ I''' ({{lang-ota3|محمد اول|Mehmed-i evvel}}, {{lang-tr|Birinci Mehmet, Çelebi Mehmet}}; დ. დაახლ. [[1387]] — გ. [[26 მაისი]] [[1421]]) — [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის]] [[სულთანი]] [[1413]]-[[1421]] წლებში. [[ბაიაზიდ I]]-ის შვილი. მამის გარდაცვალების შემდეგ მან მოიგო ხანგრძლივი ბრძოლა ტახტის მემკვიდრეებს შორის და თითქმის მთლიანად დაშლილი იმპერია ჩაიბარა. მეჰმედ I-მა ყველა ის ტერიტორია დაიბრუნა, რომელიც თემურლენგის[[თემურლენგი]]ს თავდასხმის შედეგად დაკარგეს. თანამედროვენი მას ახასიათებენ როგორც სამართლიან, მშვიდ, მშვიდობისმოყვარე და განათლებულ მმართველს. იგი საკმაოდ შემწყნარებელი იყო არამუსულმანების მიმართ. მფარველობდა ლიტერატურას[[ლიტერატურა]]ს, განსაკუთრებით პოეზიას[[პოეზია]]ს.
 
== ბიოგრაფია ==
მეჰმედ I სულთან [[ბაიაზიდ I|ბაიაზიდის]] უმცროსი შვილი იყო. ბაიაზიდის გარდაცვალების შემდეგ მისმა სამმა შვილმა გაიყო იმპერიის ნარჩენები. ედირნეში[[ედირნე]]ში სულთნად თავი გამოაცხადა [[სულეიმანი (შეჰზადე)|სულეიმანმა]] (1402—1410[[1402]]—[[1410]] წწ.), ბურსაში[[ბურსა]]ში - [[ისა (შეჰზადე)|ისამ]], ხოლო ანატოლიაში[[ანატოლია]]ში - მეჰმედმა. მეჰმედი [[1405]]-[[1406]] წლებში აწარმოებდა ბრძოლას ისას წინააღმდეგ და დაიპყრო [[ბურსა]]. ამის შემდეგ უფროსი ძმა [[მუსა რუმელიაშიჩელები|მუსა]] [[რუმელია]]ში გააგზავნა სულეიმანთან საბრძოლველად. მუსამ წარმატებას მიაღწია, თუმცა თავი ოსმალეთის იმპერიის ევროპული ნაწილის სულთნად გამოაცხადა. [[1411]] წელს მეჰმედმა [[ბიზანტიის იმპერატორმანუელიმპერია|ბიზანტიის]] იმპერატორ [[მანუელ II პალეოლოგოსისპალეოლოგოსი]]ს დახმარებით რუმელიისათვის ბრძოლა დაიწყო. ძმებს შორის პირველ შეტაკებას გამარჯვებული არ გამოუვლენია, 2მეჰმედი წლის[[ანატოლია]]ში შემდებ,დაბრუნდა მეჰმედირათა [[აიდინი]] დაეცვა მეამბოხე ბეიებისაგან. გაიმარჯვა მტერზე დაბრუნდა ევროპაში[[ევროპა]]ში და [[1413]] წელს მუსას არმია დაამარცხა, თავად მუსა [[ვლახეთი|ვლახეთში]] გაიქცა, სადაც მალევე გარდაიცვალა. ოსმალეთის იმპერიის ყველა ტერიტორია ერთი სულთნის ხელში გაერთიანდა.
 
მას შემდეგ, რაც მეჰმედი ერთიანი ოსმალეთის სულთანი გახდა, ბიზანტიასა და ევროპის ქვეყნებთან კეთილმეზობლური ურთიერთობა დაამყარა. მთელი მისი ძალისხმევა თემურლენგის განადგურებული სახელმწიფოს აღდგენისაკენ იყო მიმართული.
მას შემდეგ, რაც მეჰმედი ერთიანი ოსმალეთის სულთანი გახდა, [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიასა]] და ევროპის ქვეყნებთან კეთილმეზობლური ურთიერთობა დაამყარა. მთელი მისი ძალისხმევა [[თემურლენგი]]ს განადგურებული სახელმწიფოს აღდგენისაკენ იყო მიმართული. [[1415]] წელს აღადგინა ძალაუფლება [[ანატოლია|ანატოლიის]] ბეილიკებში, რომელთაც დამოუკიდებლობა [[ანგორის ბრძოლა|ანგორის ბრძოლის]] შემდეგ მოიპოვეს. [[1416]] წელს ოსმალებმა პირველი სამხედრო კამპანია განახორციელეს ზღვაზე [[ვენეციის რესპუბლიკა|ვენეციის რესპუბლიკის]] წინააღმდეგ, თუმცა წარუმატებლად. ამავე წელს ანატოლიაში იფეთქა, მუსას ყოფილი [[ქაზასქერი]]ს, [[ბედრედინ მაჰმუდ სიმავი]]ს რელიგიური ხასიათის აჯანყებამ. სექტანტებმა ორჯერ დაამარცხეს სულთნის არმია, მაგრამ საბოლოოდ [[სმირნა]]სთან ბრძოლაში დამარცხდნენ და სულთანმა ბედრედინი სიკვდილით დასაჯა.
 
==იხილეთ აგრეთვე==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მეჰმედ_I“-დან