გოტფრიდ ფონ ბერლიხინგენი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ მომხმარებელმა ზურა6446 გვერდი „Götz von Berlichingen“ გადაიტანა გვერდზე „გოტც ფონ ბერლიხინგენი“ |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა სამხედრო მოღვაწე
|სრული სახელი = გოტფრიდ ფონ ბერლიხინგენი
'''გოტფრიდ''' '''„გოტც“''' '''ფონ ბერლიხინგენი''' (1480 - 1562 წლის 23 ივლისი) — ასევე ცნობილი, როგორც '''რკინის ხელის გოცი''', იყო გერმანელი ([[ფრანკონია|ფრანკონელი]]) [[საიმპერიო რაინდი|იმპერიული რაინდი]] (''რაიხსრიტერი''), [[დაქირავებული ჯარი|დაქირავებული მებრძოლი]] და პოეტი. იგი დაიბადა დაახლოებით 1480 წელს, ბერლიხინგენის დიდგვაროვან ოჯახში, თანამედროვე [[ვიურტემბერგი|ბადენ-ვიურტემბერგში]]. გოტცმა 1517 წელს იყიდა ჰორნბერგის ციხე (Neckarzimmern) და იქ ცხოვრობდა სიკვდილამდე.<ref name="auto">{{Cite web|url=http://www.historynaked.com/gotz-iron-hand/|title=Götz of the Iron Hand|last=Adela|date=2017-03-25|language=en-US|access-date=2020-02-07}}</ref>▼
|ორიგინალური სახელი =
|ცხოვრების პერიოდი = 1480 - 1562 წლის 23 ივლისი
|დაბადების თარიღი = 1480
|დაბადების ადგილი =
|გარდაცვალების თარიღი = 1562 წლის 23 ივლისი
|გარდაცვალების ადგილი = ჰორნბერგის ციხესიმაგრე
|პორტრეტი = [[ფაილი:Götz_von_Berlichingen_Portrait.jpg|180პქ]]
|ხელმოწერა =
|მეტსახელი = {{plainlist|
* გოტცი
* რკინისხელიანი გოტცი
}}
|ეროვნება = [[გერმანელები|გერმანელი]], ფრანკონელი
|კუთვნილება =
|სამხედრო სამსახურის წლები =
|წოდება =
|ჯარის სახეობა =
|მეთაურობდა =
|ნაწილი =
|ბრძოლები/ომები = {{plainlist|
* [[გლეხთა ომი გერმანიაში]]
}}
|ჯილდოები =
|კავშირი =
|სამსახურიდან გადადგომა =
}}
▲'''გოტფრიდ
იგი აქტიური იყო მრავალ სამხედრო კამპანიაში 47 წლის განმავლობაში, 1498 წლიდან 1544 წლამდე, მათ შორის [[გლეხთა ომი გერმანიაში|გერმანელ გლეხთა ომში]],<ref name="auto">{{Cite web|url=http://www.historynaked.com/gotz-iron-hand/|title=Götz of the Iron Hand|last=Adela|date=2017-03-25|language=en-US|access-date=2020-02-07}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFAdela2017">Adela (25 March 2017). [http://www.historynaked.com/gotz-iron-hand/ "Götz of the Iron Hand"]. ''Naked History''. [https://web.archive.org/web/20200207064926/http://www.historynaked.com/gotz-iron-hand/ Archived] from the original on 7 February 2020<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">7 February</span> 2020</span>.</cite></ref> გარდა მრავალი [[ვენდეტა|მტრობისა]]; ავტობიოგრაფიაში ის თვლის, რომ მან საკუთარი სახელით იბრძოდა 15 დაპირისპირებაში, გარდა მრავალი შემთხვევისა, როდესაც იგი დაეხმარა თავის მეგობრებს, მათ შორის: მტრობა ქალაქების [[კელნი|კიოლნის]], [[ულმი|ულმის]], [[აუგსბურგი|აუგსბურგისა]] და [[შვაბიის ლიგა|შვაბიის ლიგის წინააღმდეგ]], ასევე ბამბერგის ეპისკოპოსთან.▼
▲იგი აქტიური იყო მრავალ სამხედრო კამპანიაში 47 წლის განმავლობაში, 1498 წლიდან 1544 წლამდე, მათ შორის [[გლეხთა ომი გერმანიაში|გერმანელ გლეხთა ომში]],<ref name="
მისი სახელი ცნობილი გახდა, [[ევფემიზმი|ევფემიზმისთვის]], ვულგარული გამონათქვამისთვის: ''Er kann mich am Arsch lecken'' – „მას შეუძლია ჩემი უკანალი ალოკოს“, რომელსაც გოტცს მიაწერს მწერალი და პოეტი [[იოჰან ვოლფგანგ ფონ გოეთე]] (1749–1832).<ref>{{Cite web|url=http://www.atlasobscura.com/articles/object-of-intrigue-the-prosthetic-iron-hand-of-a-16thcentury-knight|title=Object of Intrigue: the Prosthetic Iron Hand of a 16th-Century Knight|last=Morton|first=Ella|date=2015-11-03|language=en|access-date=2020-02-07}}</ref>
Line 11 ⟶ 39:
1497 წელს ბერლიხინგენმა ბრანდენბურგ-ანსბახის მარგრავის ფრედერიკ I-ის მსახურობა. 1498 წელს ის იბრძოდა [[საღვთო რომის იმპერატორთა სია|საღვთო რომის იმპერატორ]] [[მაქსიმილიან I (სრი)|მაქსიმილიან I-]] ის ჯარში, იბრძოდა [[ბურგუნდია|ბურგუნდიაში]], [[ლოთარინგიის საჰერცოგო|ლოთარინგიასა]] და [[ბრაბანტის საჰერცოგო|ბრაბანტში]], ასევე [[შვაბიური ომი|შვაბიის ომში]] 1499 წელს. 1500 წლისთვის ბერლიხინგენმა დატოვა ფრედერიკ ბრანდენბურგელის სამსახური და ჩამოაყალიბა დაქირავებულთა კომპანია, რომელიც ყიდდა თავის მომსახურებას სხვადასხვა [[ჰერცოგი|ჰერცოგებს]], [[მარკგრაფი|მარგრავებსა]] და [[ბარონი|ბარონებს]].{{Sfn|Chisholm|1911}}
1504 წელს ბერლიხინგენი და მისი დაქირავებული არმია იბრძოდნენ ბავარიის ჰერცოგის ალბერტ IV- ისთვის. ალყის დროს ქალაქ [[ლანდსჰუტი|ლანდსჰუტში]] მან დაკარგა მრჯვენა მკლავი, იდაყვის ქვემოთ. მას გაუკეთეს რკინის ორი მექანიკური პროთეზი. პირველი რკინის ხელი იყო უფრო მარტივი მოწყობილობა, რომელიც, როგორც ამბობენ, ადგილობრივი მჭედლისა და უნაგირების მწარმოებელის მიერ იყო შექმნილი. მეორე - უფრო ცნობილმა მჭედელმა, პროთეზირებულმა ხელს შეძლო დაეჭირა საგნები, როგორებიცაა [[ფარი (იარაღი)|ფარიდან]], ლაგამი ან ლალამი.<ref name="
1512 წელს, ქალაქ ფორხეიმთან ახლოს, [[ნიურნბერგი|ნიურნბერგთან]] ხანგრძლივი და მწარე მტრობის გამო, მან დაარბია ნიურნბერგის ვაჭრების ჯგუფი, რომლებიც ბრუნდებოდნენ [[ლაიფციგი|ლაიფციგის]] დიდი ბაზრობიდან. ამის გაგონებაზე იმპერატორმა მაქსიმილიანმა ბერლიხინგენზე იმპერიული აკრძალვა დააწესა. იგი ამისგან მხოლოდ 1514 წელს გაათავისუფლეს, როდესაც გადაიხადა 14000 გულდენი. 1516 წელს, მაინცის სამთავროსთან და მის პრინც-სარქორეპისკოპოსთან შეტაკებისას ბერლიხინგენმა და მისმა კომპანიამ დაარბიეს [[ჰესენი]], რის შედეგადაც დაიჭირეს ფილიპე IV, გრაფი ვალდეკი. გრაფის უსაფრთხოდ დაბრუნებისთვის გადაიხადეს გამოსასყიდი 8400 გულდენი. ამ მოქმედებისთვის ის კვლავ იმპერიული აკრძალვაში მოექცა 1518 წელს.{{Sfn|Chisholm|1911}}
Line 24 ⟶ 52:
== ლიტერატურა ==
* Goethe, Johann Wolfgang von – Götz von Berlichingen (1773).
* R. Pallmann – ''Der historische Götz von Berlichingen'' (Berlin, 1894).
Line 32 ⟶ 58:
== რესურსები ინტერნეტში ==
* გიოც ფონ ბერლიხინგენის მემუარების 1731 წლის გამოცემის [http://www.jgoethe.uni-muenchen.de/leben/goetz_I.gif სათაური გვერდი.]
* [https://books.google.com/books?id=dbsqAAAAMAAJ 1886 წლის გამოცემა] Googlebooks-ში
Line 38 ⟶ 63:
* [http://www.karlofgermany.com/Goetz.htm დამატებითი ინფორმაცია გოცის მკლავის პროთეზის შესახებ]
* [http://nauplion.net/Gatsos.html გაცოსის ლექსი "რაინდი და სიკვდილი" შეიცავს მითითებას გოცზე და მის მკლავზე.]
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
{{DEFAULTSORT:ფონ ბერლიხინგენი, გოტც}}
[[კატეგორია:შვაბიის ისტორია]]
[[კატეგორია:იოჰან ვოლფგანგ ფონ გოეთე]]
| |||