ოპერაცია ნეპტუნი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
იარლიყი: ხელით გაუქმება
No edit summary
ხაზი 84:
მოკავშირეებს სამი შესაძლო სამიზნე ჰქონდათ არჩეული: [[ბრეტანი]], [[ნორმანდია]] და [[პა-დე-კალე]]. [[ბრეტანი]] ნახევარკუნძულია, სწორედ ამიტომ გერმანელები უადვილესად შეძლებდნენ [[მოკავშირეები|მოკავშირეთა]] შეჩერებას.{{sfn|Ford|Zaloga|2009|pp=13–14}} [[პა-დე-კალე]] უახლოესი ადგილი იყო დიდ ბრიტანეთსა და კონტინენტალურ [[ევროპა|ევროპას]] შორის, ამიტომაც ის ყველაზე დაცული პერიმეტრი იყო მთელს სანაპიროზე.{{sfn-2|Beevor|2009|pp=33–34}} [[ნორმანდია|ნორმადიას]] ჰქონდა აყველაზე დიდი პოტენციალი წინსვლისთვის თავისი მდინარეებით, სწორი მინდვრებით და რაც მტავარია აქ არ იყო დიდი პორტი სწორედ ამიტონ გერმანია ამ ადგილებს ნაკლებად იცავდა და აქ შემოჭრას არ მოელოდა, სამიზნედ ნორმანდია იქნა არჩეული.{{sfn-2|Ambrose|1994|pp=73–74}} პორტის არარსებობას მოკავშირეები ხელოვნური [[მელბურის პორტი|მელბურის პორტით]] გადაჭრიდნენ.{{sfn|Ford|Zaloga|2009|p=14}} ასევე ამ ოპერაციისთვის შეიქმნა გაუმჯობესებული [[ტანკი|ტანკები]] პერიმეტრების [[ნაღმი|ნაღმებისგან]] გასაწმენდად, ბუნკერების და თავშესაფარების გასანადგურებლად და ასევე ჯარისკაცების მობილური გადაყვანისთვის.{{sfn-2|Wilmot|1997|p=182}}
 
[[კვებეკის კონფერენცია|კვებეკის კონფერენციის]] შემდეგ, [[მოკავშირეები|მოკავშირეებმა]] შეჭრა [[1944]] წლის [[1 მაისი|1 მაისისვის]] დაგეგმეს,{{sfn-2|Wilmot|1997|p=170}} [[მოკავშირეთა საექსპედიციო ძალების უზენაესი შტაბბინა|მოკავშირეთა საექსპედიციო ძალების უზენაესი შტაბბინის]] მეთაურად [[გენერალი]] [[დუაიტ ეიზენჰაუერი]] დანიშნეს,{{sfn-2|Gilbert|1989|p=491}} [[ბერნარდ მონტგომერი|ბერნარდ მონტგომერის]] კი [[ოცდამეერთე არმია]] ჩააბარეს სადაც შედიოდნენ ჯარისკაცები, [[აშშ|აშშ_დან]], [[დიდი ბრიტანეთი|დიდი ბრიტანეთიდან]], [[ახალი ზელანდია|ახალი ზელანდიიდან]], [[კანადა|კანადიდან]], [[პოლონეთი|პოლონეთიდან]], [[ნორვეგია|ნორვეგიიდან]], [[ავსტრალია|ავსტრალიდან]], [[საფრანგეთი|საფრანგეთიდან]], [[ჩეხოსლოვაკია|ჩეხოსლოვაკიიდან]] და მოიცავდა ოპერაციაში მონაწილე ყველა ჯარისკაცს.{{sfn-2|Whitmarsh|2009|pp=12–13}} [[1943]] წლის [[31 დეკემბერი|31 დეკემბერს]] [[დუაიტ ეიზენჰაუერი|დუაიტ ეიზენჰაუერმა]] და [[ბერნარდ მონტგომერი|ბერნარდ მონტგომერიმ]] პირველად დაიწყეს გეგმების შედგენა, თავდაპირველად სანაპიროებზე სამი [[დივიზია]] უნდა გადაესხათ ორი [[დივიზია|დივიზიის]] მხარდაჭერით მაგრამ საბოლოოდ, [[მოკავშირეთა საექსპედიციო ძალების უზენაესი შტაბბინა|მოკავშირეთა საექსპედიციო ძალების უზენაეს შტაბბინაში]] ხუთ დივიზიიან დესანტზე შეთანხმდენ და მათ პარაშუტისტების სამი დივიზია დაუმატეს. რათა ფრონტი გაეწელათ და [[ჩერბურგ-ოქტევილე|ჩერბურგის]] აღება მოეხერხებინათ.{{sfn-2|Whitmarsh|2009|p=13}} საბოლლოდ [[ოპერაცია ოვერლორდი|ოპერაცია ოვერლორდში]] (რომელიც ოპერაცია ნეპტუნით დაიწყო) 39 დივიზიამ მიიღო მონაწილეობა: 22 [[აშშ|აშშ_დან]], 12 [[დიდი ბრიტანეთი|დიდი ბრიტანეთდან]], 3 [[კანადა|კანადიდან]], ერთი [[პოლონეთი|პოლონეთიდან]] და ერთც [[თავისუფალი საფრანგეთი|თავუსუფალო საფრანგეთდან]], სულ [[მოკავშირეები|მოკავშირეებმა]] ამ ოპერაციაში მონაწიკეობა 1 მილიონზე მეტმა სამხედრომ მიიღო,{{sfn-2|Weinberg|1995|p=684}} ყველა მათგანს [[გენერალი]] მონტგომერი მეთაურობდა.{{sfn|Ellis|Allen|Warhurst2004EllisAllenWarhurst2004|pp=521–533}} ოპერაცია ასეთი მაშტაბების გამო [[ივნისი|ივნისისთვის]] გადაიდო.{{sfn-2|Whitmarsh|2009|p=13}}
 
[[File:D-day allied assault routes.jpg|thumb|350px|[[მოკავშირეები|მოკავშირეების]] თავდასმის მარშრუტები]]
ხაზი 302:
==შედეგი==
[[File:D-Day5.jpg|thumb|სიტუაციის რუკა [[1944]] წლის [[6 ივნისი|6 ივნისს]], 24:00 საათისათვის]]
ოპერაცია ნეპტუნი იყო ყველაზე დიდი საზღვაო შეჭრა ისტორიაში, თითქმის 5 000 საესანტო ხომალდით, 289 საესკორტო ხომალდით და 277 განმნაღველი ნავი.{{sfn|Beevor|2009|p=74}} შეჭრის დღეს ლა-მანშის სრუტე 156 000-მა სამხედრომ გადაკვეთა, {{sfn|Ellis|Allen|WarhurstEllisAllenWarhurst|2004|pp=521–533}} რომლებსაც ივნისის დასასრულისათვის 875 000 სამხედრო დაემატათ {{sfn|Whitmarsh|2009|p=104}} მოკავშირეებს პირველ დღეს სულ მცირე 10 000 სამხედრო ჰყავდათ ნორმანდიაში, 4 414 დაზუსტებული გარდაცვლილით.{{sfn|Whitmarsh|2009|p=87}} გერმანელებმა 1 000 სამხედრო დაკარგეს.{{sfn|Ford|Zaloga|2009|p=335}} მოკავშირეების გეგმა მიზნად ისახავდა
კარებთან საინტ ლოს, კანის და ბაიუეს აღებას პირველივე დღეს, ყველა სანაპიროს (იუტას გარდა) ერთმანეთთან დაკავშირებასთან ერთად; დასახული მინებისგამ ვერცერთის შესრულება მოხერხდა.{{sfn|Beevor|2009|loc=Map, inside front cover}} სანაპიროები ერთმანეთს 12 ივნისამდე ვერ დაუკავშირდნენ, რა დროისთვისაც მოკავშირეებს 97 კილომეტრის სიგრის და 24 კილომეტრის სიღრმის ფრონტი ეკავათ.{{sfn|Horn|2010|p=13}} [[კანი]], მნიშვნელოვანი სამიზნე, კვლავ გერმანელების ხელში იყო დესანტის დღეს და მოკავშირეების ხელში სრულიად 21 ივლისს გადავიდა.{{sfn|Wilmot|1997|p=360}} გერმანელებმა ფრანგ მშიდობიან მოქალაქეებს პოტენციური ბრძოლის ველების დატოვება უბრძანეს ნორმანდიაში.{{sfn|Flint|2009|p=102}} სამოქალაქო დანაკარგები დესანტის გადასხმიდან მეორე დღისათვის სავარაუდოდ 3 000 იყო.{{sfn|Flint|2009|p=336}}
 
ხაზი 528:
|გვერდნი =
|isbn= 978-1-84574-058-0
|ref = Ellis|Allen|WarhurstEllisAllenWarhurst
}}
* {{წიგნი