კლასიკური ხელოვნება: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''კლასიკა''' ({{lang-la|classicus||სანიმუშო}}) — [[ძველი საბერძნეთი|ძველი საბერძნეთის]] (ძვ. წ. V – IV საუკუნის ბოლო) [[ხუროთმოძღვრება|ხუროთმოძღვრებისა]] და [[სახვითი ხელოვნება|სახვითი ხელოვნების]] განვითარების ერთ-ერთი პერიოდი. თავის მხრივ იყოფა ადრეულ (500/480 – დაახლ. 450), მაღალ (დაახლ. 450 – დაახლ. 400) და გვიან (დაახლ. 400 – 336) კლასიკად.

ადრეული კლასიკის პერიოდში კონტინენტური და [[დიდი საბერძნეთი|დიდი საბერძნეთის]] არქიტექტურაში გრძელდება არქაული[[არქაიკა|არქაიკული]] პერიოდისათვის დამახასიათებელი [[დორიული ორდერი|დორიული ორდერის]] ბატონობა, თავისი ტექტონიკითა და პროპორციებით უახლოვდება იონურ[[იონიური ორდერი|იონიურ ორდერს]]. ქანდაკების დარგში ძირითადი ძალისხმევა მიმართულია ადამიანის სხეულის პოზებისა და მოძრაობის გადმოცემაზე (პოსეიდონის ქანდაკება არტემისიონის კონცხიდან, ეროვნული მუზეუმი, ათენი), გაჩნდა [[ქიაზმი]] და [[კონტრაპოსტი]] („კრიტიასის ბიჭი“, აკროპოლისის მუზეუმი, ათენი; „კასელის აპოლონი“, ჰესენის მხარის მუზეუმი, კასელი), წარიმართა თანდათანობითი დაშორება მკაცრი არქაულიარქაიკული სქემებიდან, მათ შორის ე.წ. იერატიკული ნაბიჯის სქემიდან, როდესაც საბიძგებელი ფეხის ქუსლი მიწისგანაა გამოყოფილი („ტირანთა მკვლელები ჰარმოდიუსი და არისტოგიტონი“, მოქანდ. კრიტიოსი და ნესიოტე, ეროვნული მუზეუმი, ნეაპოლი). ფერწერაში მოცულობისა და სივრცის ათვისება ხორციელდებოდა ხაზურ-გრაფიკული მანერებისა და პოლიქრომატიზმის ჩარჩოებში. ყველაზე ცნობილმა ხელოვნებმა ([[პოლიგნოტოსი]], [[მიკონი]], [[პანენოსი]]) თავი მიუძღვნეს მონუმენტურ ფერწერას, რომლის მიღწევები გამოძახილს პოვებენ [[ვაზების მოხატვა|ვაზების მოხატულობის]] (როგორც წითელფიგურიანის, ისე თეთრფიგურიანის) ქმნილებებში; ვაზის მოხატვის კულტურა გავრცელდა ამ პერიოდის დასაწყისშივე.

მაღალი კლასიკის პერიოდში ბერძნული ხელოვნების სტილი უმაღლეს აყვავებას აღწევს. არქიტექტურაში მთავარი მონაპოვარი ხდება [[პართენონი]]. [[პელოპონესის ომი|პელოპონესის ომის]] დროს არქიტექტურაში უფრო მეტად მნიშვნელოვანი ძეგლები გახდნენ [[ერექთეიონი]] ([[ათენის აკროპოლისი|ათენის აკროპოლისში]]) და [[აპოლონის ტაძარი (ბასი)|აპოლონის ტაძარი ვასეში]] (არქ. [[იქტინოსი]]). გრძელდება [[არქიტექტურული ორდერი|ორდერული]] კანონის ჩამოყალიბება: წარმოიქმნება [[კორინთული ორდერი|კორინთული]] [[კაპიტელი]], ყალიბდება იონურიიონიური ორდერის [[ატიკა|ატიკური]] ვარიანტი. ამ დროის წამყვანი მოქანდაკეები არიან: [[მირონი (მოქანდაკე)|მირონი]], [[პოლიკლიტე]], [[ფიდიასი]]. სკულპტურაში ყალიბდება პორტრეტის ჟანრი ([[კრესილასი]]), რომელიც ჯერ კიდევ არ არის გამოსული იდეალური ფორმების ჩარჩოებიდან. ღრმა გარდაქმნა წარიმართა [[ფერწერა|ფერწერაში]], რომელიც, [[აპოლოდორე|აპოლოდორესა]] (რომელმაც შეიმუშავა შუქ-ჩრდილის ხერხები) და [[აგათარქე|აგათარქეს]] (პერსპექტივის გამომგონებლის) ძალისხმევით, საბოლოოდ განისაზღვრა ხელოვნების ახალ სახეობად. აყვავებას მიაღწია შუქ-ჩრდილებისა და ფერთა გრადაციის ხელოვნებამ ([[პარასიოს ეფესელი]], [[ზევქსისი]]). ვაზის მოხატვა თავის განვითარებაში იწყებს ფერწერისგან ჩამორჩენას, თუმცა აქაც გრძელდება დიდი ხელოვნების მუშაობა. ფერწერის გავლენა გამოვლინდა სკულპტურაშიც (პართენონის ფრონტონები, ბრიტანეთის მუზეუმი, ლონდონი).