ვიკიპედია

ნეოპლატონიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ Mahakaladeva-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა 46.49.45.56-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
იარლიყი: სწრაფი გაუქმება
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:Plotinos.jpg|thumb|right|250px|პლოტინუსი]]
'''ნეოპლატონიზმი''' –— თეორიული მოაზროვნეების ჰეტეროგენული სკოლების ფილოსოფიური და რელიგიური სწავლების საერთო სახელწოდება, ისინი ცდილობდნენ განევითარებინათ და შეერწყათ ბერძენ ფილოსოფ [[პლატონი]]ს მეტაფიზიკური იდეები.
 
== დოქტრინა ==
ხაზი 10:
 
== ისტორია ==
ნეოპლატონიზმს საფუძველი [[ალექსანდრია]]ში, ეგვიპტეში ჩვახ. წ–ითწ. [[III საუკუნე|მესამეIII საუკუნეში]] ჩაეყარა. მისი დამაარსებელი [[ამონიუს საკასი|ამონიუსია]], ალექსანდრიელი ფილოსოფოსი, მისი მეტსახელი საკასი იყო, რაც მის ყოფილ საქმიანობას უკავშირდება, „ტომრების გადამტანი“ იგივე მებარგული. მაგრამ სწავლების განვითარების მთავარ ფიგურად [[პლოტინუსი]] ([[205]]–[[270]]) ითვლება. იგი ეგვიპტეში დაიბადა, ამონიუსისგან შეისწავლა ნეოპლატონიზმი და განავითარა იგი. [[რომი|რომში]] დასახლების შემდეგ მისი მთავარი ნაშრომები "ენეადები"„ენეადები“ იყო, რომელიც ნეოპლატონური მეტაფიზიკის გასაღებია.
 
სხვა მნიშვნელოვანი მოაზროვნეები იყვნენ სირიელ–ბერძენისირიელ-ბერძენი სწავლული და ფილოსოფოსი [[პორფირიუსი]] ([[232]]–[[304]]), სირიელ–ბერძენისირიელ-ბერძენი ფილოსოფოსი [[იამბლიკუსი]] (უცნობია–[[333]]) და ბერძენი ფილოსოფოსი და მათემატიკოსი [[პროკლუსი]].
 
გამომდინარე იქიდან, რომ ნეოპლატონიზმი [[ასკეტიზმი]]სა და ამქვეყნიური ცხოვრებიდან განდგომის ელემენტებს შეიცავდა, მან დიდი პოპულარობა მოიხვეჭა [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] ეკლესიის თავდაპირველ მამებს შორის. [[ავგუსტინე ნეტარი]], თავის „აღსარებანში“, ცნობს იმ დიდ წვლილს, რომელიც ნეოპლატონიზმმა ქრისტიანობის განვითარებაში შეიტანა და აღიარებს მის დიდ გავლენას საკუთარ რელიგიურ აზროვნებაზე. თუმცა, დოქტრინას [[რომის კათოლიკური ეკლესია|რომის კათოლიკურ ეკლესიასთან]] ტურბულენტური ურთიერთობა ჰქონდა. [[529]] წელს [[იუსტინიანე I (ბიზანტია)|იუსტინიანე I–მაI-მა]] იგი აკრძალა. [[დოგმატისტი|დოგმატისტებმა]] დაგმეს მისი არაორთოდოქსალური სკეპტიციზმის გამო. მიუხედავად ყველაფრისა, [[XV საუკუნე|მე–15XV საუკუნისთვის]] ნეოპლატონიზმი მიღებული დოქტრინა იყო.
 
ნეოპლატონიზმს სული რომაელმა კათოლიკე თეორეტიკოსმა ფილოსოფოსმა ნიკოლოზ კუზანელი და სხვა მისტიკოსებმა ჩაბერეს, რომლებსაც სურდათ გადაელახათ ცოდნის საზღვრები, რასაც იმ ხანად ადამიანის მიერ ღმერთის პირდაპირი ინტუიციური გააზრების თეორია ქმნიდა. ნეოპლატონიზმი ასეთ თეორიას არსობრივად უპირისპირდება, მიიჩნევს რა სულს შეუძლია ექსტაზის მდგომარეობაში გადალახოს ყველა საზღვარი. ნეოპლატონიზმის შემდგომი მკვდრედით აღდგომა იტალიური რენესანსის ჰუმანისტებს უკვაშირდება. ისინი გაბატონებულ [[არისტოტელიზმი|რაციონალისტურ არისტოტელიანურ ფილოსოფიას]] პლატონის იდეალისტური მეტაფიზიკით, შემდეგ კი ნეოპლატონიზმით დაუპირისპირდნენ. შემდგომი განვითარება იტალიერი სწავლულის [[მარსილიო ვიჩიანო|მარსილიო ფიჩინო]]ს ([[1433]]–[[1499]]) დამსახურებაა, კოსიმო დი მედიჩის პატრონაჟის ქვეშ, მან პლატონის, პორფირიუსის და იამბლიკუსის ნაშრომები თარგმნა და ანოტაცია გაუკეთა.
 
[[XVII საუკუნე|მე–17XVII საუკუნეში]], [[ინგლისი|ინგლისში]] [[კემბრიჯის უნივერსიტეტი|კემბრიჯელმა]] პლატონისტებმა განსაკუთრებული ინტერესი გამოიჩინეს ნეოპლატონიზმისადმი. ასევე დიდი იყო ინტერესის ტალღა [[XIX საუკუნე|მე–19XIX]] და [[XX საუკუნე|მე–20XX]] საუკუნეშიც მწერლების და ინტელექტუალების მხრიდან, როგორებიც არიან ინგლისელი პოეტები [[უილიამ უორსვორდი]], [[ჯონ კიტსი]] და [[პერსი ბისი შელი]].
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ნეოპლატონიზმი“-დან