კოლექტივიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''კოლექტივიზმი''' არის ღირებულება, რომელიც ხასიათდება ინდივიდებს შორის თანხვედრასა და ჯგუფზე პრიორიტეტული აქცენტით. ინდივიდები ან ჯგუფები, რომლებიც კოლექტივიზმულ მსოფლმხედველობას იზიარებენ, მიაჩნიათ, რომ იპოვონ საერთო ღირებულებები და მიზნები, განსაკუთრებით თვალსაჩინო <ref>{{Cite journal|last=Schwartz|first=S. H.|title=Individualism–collectivism: Critique and proposed refinements|pages=139–157}}</ref> და უფრო მეტი ორიენტაცია მოახდინონ ჯგუფში, ვიდრე ჯგუფთან მიმართებაში. <ref name=":1">{{Cite journal|last=Oyserman|first=D.|title=The lens of personhood: Viewing the self, others, and conflict in a multicultural society|pages=993–1009}}</ref> ტერმინი "ჯგუფური", უფრო დიფუზიურად არის განსაზღვრული, რომ კოლექტივისტი ინდივიდები მოიცავს ბირთვული ოჯახიდან დაწყებული რელიგიური ან რასობრივი / ეთნიკური ჯგუფის სოციალურ ერთეულებს. <ref>{{Cite journal|last=Hui|first=C. H.|title=Measurement of individualism–collectivism|pages=17–36}}</ref> <ref name=":2">{{Cite book|title=Individualism and Collectivism|url=https://archive.org/details/individualismcol0000tria|last=Triandis|first=H. C.|publisher=Westview Press|year=1995|isbn=|location=Boulder, CO|pages=}}</ref>

მარკუსმა და კიტამაამაც შეუწყო ხელი ლიტერატურას, ჰოფსტედეს კოლექტივიზმი-ინდივიდუალიზმის ცალმხრივი მოდელის გამოწვევით დაუპირისპირდნენ. <ref name=":3">{{Cite journal|last=Markus, H. R., & Kitayma, S.|date=2010|title=Cultures and selves: A cycle of mutual constitution|url=|journal=Perspectives on Psychological Science|volume=5|issue=4|pages=420–430|doi=10.1177/1745691610375557|pmid=26162188}}</ref> ავტორებმა ეს ორი კონსტრუქცია ორმხრივ კონცენტრირებულად გააკეთეს, ისე, რომ როგორც კოლექტივიზმმა, ისე ინდივიდუალიზმმა შეიძლება დამოუკიდებლად და პოტენციურად მიიღონ იგივე ხარისხი. ეს ცნება გამოთქვა დარგის სხვა გამოჩენილმა თეორეტიკოსებმა. <ref name=":1">{{Cite journal|last=Oyserman|first=D.|title=The lens of personhood: Viewing the self, others, and conflict in a multicultural society|pages=993–1009}}</ref> <ref name=":5">{{Cite journal|last=Singelis|date=1994|title=The measurement of independent and interdependent self-construal|url=|journal=Personality and Social Psychology Bulletin|volume=20|issue=5|pages=580–591|doi=10.1177/0146167294205014}}</ref> <ref name=":6">{{Cite book|title=INDCOL (Unpublished research scale on individualism and collectivism)|year=1995|url=https://archive.org/details/individualismcol0000tria|last=Triandis|pages=}}</ref>

ზოგიერთმა მკვლევარმა გააფართოვა კოლექტივიზმი-ინდივიდუალიზმის ჩარჩო, რათა უფრო სრულყოფილი შეხედულება ჰქონოდა. კერძოდ, ტრიანდისმა და კოლეგებმა შემოიღეს თეორიული მოდელი, რომელიც მოიცავს ურთიერთკავშირის კონტექსტების ცნებას. <ref name=":2">{{Cite book|title=Individualism and Collectivism|url=https://archive.org/details/individualismcol0000tria|last=Triandis|first=H. C.|publisher=Westview Press|year=1995|isbn=|location=Boulder, CO|pages=}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Singelis, T. M., Triandis, H. C., Bhawuk, D. P. S., & Gelfand, M. J.|date=1995|title=Horizontal and vertical dimensions of individualism and collectivism: A theoretical and measurement refinement|url=|journal=Cross-Cultural Research|volume=29|issue=3|pages=240–275|doi=10.1177/106939719502900302}}</ref> ავტორები ამტკიცებენ, რომ კოლექტივიზმისა და ინდივიდუალიზმის სფეროები შემდგომში შეიძლება აღწერილი იყოს ჰორიზონტალური და ვერტიკალური ურთიერთობებით. ითვლება, რომ ჰორიზონტალური ურთიერთობები სტატუსის ტოლფასია, ხოლო ვერტიკალური ურთიერთობები ხასიათდება როგორც იერარქიული, ასევე სტატუსის არათანაბარი. როგორც ასეთი, ჰორიზონტალური კოლექტივიზმი გამოიხატება, როგორც ორიენტაცია, რომლის დროსაც ჯგუფური ჰარმონია ძალიან ფასდება და ჯგუფის წევრები აღიქვამენ თანაბარ მდგომარეობაში. ვერტიკალური კოლექტივიზმი გულისხმობს ჯგუფური მიზნების პრიორიტეტულობას ინდივიდუალურ მიზნებზე, რაც გულისხმობს თვით იერარქიული პოზიციონირების განლაგებას მთლიანი ჯგუფის მიმართ. ჰორიზონტალურ-ვერტიკალურ ინდივიდუალიზმი-კოლექტივიზმის მოდელმა მიიღო ემპირიული მხარდაჭერა და იგი გამოყენებულ იქნა კულტურის ფარგლებში ნიმუშების შესასწავლად. <ref>{{Cite journal|last=Komarraju, M., & Cokley, K. O.|date=2008|title=Horizontal and vertical dimensions of individualism–collectivism: A comparison of African Americans and European Americans|url=|journal=Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology|volume=14|issue=4|pages=336–343|doi=10.1037/1099-9809.14.4.336|pmid=18954169}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Lalwani, A. K., Shavitt, S., & Johnson, T.|date=2006|title=What is the relation between cultural orientation and socially desirable responding?|url=|journal=Journal of Personality and Social Psychology|volume=90|issue=1|pages=165–178|doi=10.1037/0022-3514.90.1.165|pmid=16448316}}</ref> სხვა მკვლევარების მიერ შემდგომი მუშაობის თანახმად, შვიდი განზომილება შეიძლება საჭირო გახდეს თვითმყოფადობის დამოუკიდებელი და ურთიერთდამოკიდებულ მოდელების დასახატად. <ref name="Vignoles2016">{{Cite journal|last=Vignoles|title=Beyond the ‘east–west’ dichotomy: Global variation in cultural models of selfhood.|journal=Journal of Experimental Psychology: General|date=2016|volume=145|issue=8|pages=966–1000|doi=10.1037/xge0000175}}</ref>

კულტურული შეხედულებების გათვალისწინებით, საპასუხო ურთიერთობა აქვთ მაკრო დონის პროცესებთან, როგორიცაა ეკონომიკა, სოციალური ცვლილებები და პოლიტიკა. <ref>{{Cite book|title=Culture Shift in Advanced Industrial Society|url=https://archive.org/details/cultureshiftinad0000ingl|last=Inglehart|first=R.|year=1990|isbn=|location=Princeton|pages=}}</ref> <ref>{{Cite book|title=Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic, and Political Change in 43 Societies|url=https://archive.org/details/modernizationpos0000ingl|last=Inglehart|first=R.|year=1997|isbn=|location=Princeton|pages=}}</ref> [[ჩინეთი|ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში]] საზოგადოებრივი ცვლილებები ეს კარგად გამოხატავს. 1980-იანი წლების დასაწყისში ჩინეთმა განიცადა ეკონომიკური და სოციალური სტრუქტურების დრამატული გაფართოება, რამაც გამოიწვია უფრო მეტი შემოსავლის უთანასწორობა ოჯახებს შორის, მთავრობის ნაკლები ჩართვა სოციალურ კეთილდღეობის პროგრამებში და გაზარდა დასაქმების კონკურენცია. <ref>{{Cite book|title=Transforming China: Economic reform and its political implications|url=https://archive.org/details/transformingchin0000zhan|last=Zhang|first=W. W.|year=2000|isbn=|location=New York|pages=}}</ref> ამ ცვლილებებთან შესაბამისობა იდეოლოგიის ცვალებადობა იყო ჩინეთის მოქალაქეებში, განსაკუთრებით მათ შორის, ვინც ახალგაზრდები იყვნენ, კოლექტივიზმისგან (გაბატონებული კულტურული იდეოლოგია) დაშორებული ინდივიდუალიზმისკენ. <ref>{{Cite journal|last=Cai, X., & Wu, P.|title=A study of the modernity of social concept of younger students in China|url=http://en.cnki.com.cn/Article_en/CJFDTOTAL-XLKX199902013.htm|pages=148–152}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Huang|first=M.|title=A comparative study of the value outlook of Chinese adolescent students|url=|pages=83–88}}</ref> ჩინეთმა ასევე დაინახა, რომ ეს ცვლა აისახა საგანმანათლებლო პოლიტიკაში, იმდენად, რომ მასწავლებლებს მოუწოდეს ხელი შეუწყონ თავიანთი მოსწავლეთა ინდივიდუალური მოსაზრებებისა და თვითეფექტურობის განვითარებას, რაც ზემოთ ხსენებული ეკონომიკური ცვლილებების დაწყებამდე ჩინურ კულტურაში არ იყო ხაზგასმული. <ref>{{Cite journal|last=Xu, X., & Peng, L.|title=Reflection on parents' educational beliefs in the new century|url=|pages=62–63}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Yu, R.|title=On the reform of elementary school education in China|url=|pages=56–57}}</ref>