სამეგრელო: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''სამეგრელო''' ([[მეგრ.]] სამარგალო) — დასავლეთ [[საქართველო|საქართველოს]]ს ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარე. ეს არის მდინარე [[რიონი|რიონს]], [[ცხენისწყალი|ცხენისწყალს]], [[ენგური|ენგურსა]] და [[შავი ზღვა|შავ ზღვას]] შორის მოქცეული ტერიტორია. სახელწოდება მომდინარეობს ისტორიული მხარის [[ეგრისი]]ს სახელიდან. ქართულ წერილობით წყაროებში იხსენიება [[XII საუკუნე|XII საუკუნიდან]]. თავდაპირველად გაიგივებული იყო მთლიანად დასავლეთ საქართველოსთან (მსგავსად [[აფხაზეთი]]სა, [[იმერეთი]]სა), [[XIII საუკუნე|XIII]]-[[XV საუკუნე|XV]] საუკუნეებში უკვე ვიწრო მნიშვნელობა აქვს — აღნიშნავს ქართველების ეთნოგრაფიული ჯგუფით — მეგრელებით — დასახლებულ მხარეს მდინარეებს [[ფსირცხა]]სა (ძვ. ანაკოდიისწყალი) და [[ცხენისწყალი|ცხენისწყალს]] შორის. ცენტრალური ქალაქია [[ზუგდიდი]].

საყურადღებოა სამეგრელოში გავრცელებული ტორფიანი ჭაობები ([[ანაკლია]], [[ჭურია]], [[ნაბადა]], [[ფიჩორი]] და სხვა) რომლებიც [[ტორფი]]ს დიდ მარაგს შეიცავენ,.

სამეგრელო [[წყალი|წყლის]] ობიექტების სიუხვითა და მრავალფეროვნებით გამოირჩევა. აქ მრავლადაა [[მდინარე|მდინარეები]], [[ჭაობი|ჭაობები]] და წყაროები. შედარებით ნაკლები გავრცელება აქვს [[ტბა|ტბებსა]] და მყინვარებს. წყლის ობიექტები განსაკუთრებით მყინვარებიდა ჭაობები უხსოვარი დროიდან დიდ როლს თამაშობდა ადგილობრივი მოსახლეობის სამეურნეო საქმიანობაში. ეს, უპირველეს ყოვლისა მდინარეებზე ითქმის, რომლებიც წარსულში სამეგრელოს [[ვაკე (გეოგრაფია)|ვაკე ნაწილის]] ძნელად გასავლელი ტყეებითა და გაუვალი ჭაობებით თითქმის მთლიანად დაფარულულობის გამო, გადაადგილების ერთ–ერთ ყველაზე ხელსაყრელ საშუალებას წარმოადგენდნენ. ამას მოწმობს ის ფაქტი, რომ ახ. წ. აღ. II საუკუნეში [[რომი|რომში]] გამოცემული ე.წ. „პევტაგერიანის“ ცხრილში დასავლეთ [[საქართველო]]ს სხვა მდინარეებთან ერთად შეტანილი იყო სამეგრელოს ტერიტორიაზე გამდინარე [[მდინარე]]ები: ფაზისი ([[რიონი]]), ხობოსი ([[ხობისწყალი|ხობი]]), ასტელეფოსი ([[ენგური]]), გლაუკი ([[აბაშა (მდინარე)|აბაშა]]), საგამი ([[ტეხური]]) და სხვა. ამასვე მოწმობს ანტიკური ხანის სწავლულის [[სტრაბონი]]ს ცნობა იმის შესახებ, რომ „კოლხეთზე მომდინარეობს დიდი ''მდინარე'' ფაზისი, ფაზისი გემთსავალია აღმა ვიდრე სარაპინის (შორაპანის) ციხესიმაგრემდე“.<ref name="სამეგრელო (ბუნება, მოსახლეობა მეურნეობა) – მურმან არდია, ჭიჭიკო ჯანელიძე, 1999 წ.გვ 63">სამეგრელო (ბუნება, მოსახლეობა მეურნეობა) – მურმან არდია, ჭიჭიკო ჯანელიძე, 1999წ1999 წ.გვ 63</ref>

ძველი დროის [[ბერძნები|ბერძენი]] სწავლული [[ჰიპოკრატე]] ([[460]]–[[377]] წწ. ძვ. წ. აღ.) მიუთითებს, რომ ფასიანები ([[კოლხები]]) ცხოვრებას ჭაობიან ადგილებში ატარებდნენ, სახლები ხის ან ლერწმის წყალში აქვთ ჩადგმული. ქვეითად ნაკლებად დაიარებიან. იგი აღნიშნავს ასევე, რომ იმ დროს ჭაობებში ადგილობრივ მოსახლეობას არხები ჰქონდა გაჭრილი და ერთ [[ხე]]ში ამოღებული ნავებით ამ არხებსა და მდინარეებს იყენებდნენ გადასაადგილებლად.

შუა საუკუნეების ავტორთა მიერ დატოვებული ცნობებიდან ყურადღებას იპყრობს [[არქანჯელო ლამბერტი]]ს მიერ შედგენილი სქემატური რუკა სამეგრელოს ჰიდროგრაფიული ქსელის შესახებ, რომელიც თანდართულია მის მიერვე დაწერილ წიგნში „სამეგრელოს აღწერა“. ამ პერიოდის თვალსაჩინო მიღწევას წარმოადგენს [[ვახუშტი ბაგრატიონი]]ს შრომა „<nowiki/>[[აღწერა სამეფოსა საქართველოსა]]<nowiki/>“, რომელშიც საკმაოდ დიდი ადგილი აქვს დათმობილი სამეგრელოს წყლის ობიექტების დახასიათებას.

სამეგრელოს ტერიტორიაზე არსებული ხელოვნური [[ტბორი|ტბორებისა]] და [[წყალსაცავი|წყალსაცავების]] სარკის საერთო ფართობი 18.0კმ0 კმ²–ს უდრის, აქედან ტბორების სარკის საერთო ფართობი 0.1 კმ²–ს არ აღემატება. სამეგრელოს ტბორებიდან და წყალსაცავებიდან სარკის ფართობით გამოირჩევა [[ენგურჰესი|ენგურის წყალსაცავი]], რომელიც წარმოადგენს ჰიდროენერგეტიკული მიზნით [[მდინარე]] [[ენგური]]ს ჩამონადენის რეგულირების ობიექტს.

ანალოგიური ინტენსიობის მიწისძვრას ადგილი ჰქონდა [[1941]] წლის 15 ივნისს, რომელიც [[მენჯი (ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი)|მენჯის]]ს მიწისძვრის სახელით არის ცნობილი. ეს მიწისძვრა 6 ბალიანი ინტენლიობით სოფ. ხორშში აღინიშნა, ხოლო აბასთუმანში, მენჯში, სენაკში, ხეთაში, ფოცხოსა და ეწერში მისმა ინტენსიობამ 5–6 ბალი შეადგინა.