ვიკიპედია

პაოლო იაშვილი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მNo edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{მმ*|იაშვილი}}
{{ინფოდაფა მწერალი}}
'''პაოლო (პავლე) ჯიბრაილის ძე იაშვილი''' (დ. [[29 ივნისი]], [[1894]]<ref>პოეტის დაბადების ზუსტი თარიღი სადავოა, მაგრამ მიჩნეულია, რომ იგი დაიბადა 1894 წლის 29 ივნისს.</ref>, [[არგვეთიგამოღმა (საჩხერის მუნიციპალიტეტი)|არგვეთი]], ახლანდ. [[საჩხერისშორაპნის მუნიციპალიტეტიმაზრა]] — გ. [[22 ივლისი]], [[1937]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] პოეტი, მთარგმნელი, ესეისტი.
 
===ოჯახი===▼
==ბიოგრაფია==▼
პაოლოს დედა, ბაბილინე ბარონის ასული მდივანი კეთილშობილი, სათნო, ღრმად მორწმუნე და სტუმართმოყვარე ქალი ყოფილაიყო. მამა, ჯიბრაელ (ჯიბო) დავითის ძე იაშვილი, წოდებით [[აზნაური]], მთელ დასავლეთ საქართველოში ფრიად ცნობილი პიროვნება, [[კიევი|კიევში]] განსწავლული პროვიზორი იყო. პაოლო იაშვილს ჰყავდა ოთხი ძმა და ერთი და. მისი ერთი ძმა 1924 წელს დახვრიტეს შორაპანში [[აგვისტოს აჯანყება]]ში მონაწილეობის გამო. მისი ერთი ძმა კი 1940 წელს გადაასახლეს.▼
▲===ოჯახი===
▲პაოლოს დედა, ბაბილინე ბარონის ასული მდივანი კეთილშობილი, სათნო, ღრმად მორწმუნე და სტუმართმოყვარე ქალი ყოფილა. მამა, ჯიბრაელ (ჯიბო) დავითის ძე იაშვილი, წოდებით აზნაური, მთელ დასავლეთ საქართველოში ფრიად ცნობილი პიროვნება, [[კიევი|კიევში]] განსწავლული პროვიზორი იყო.
 
საკმაოდ შეძლებულ, მრავალშვილიან ოჯახს ხშირად სტუმრობდნენ პაოლოს მეგობრები. ჯიბოს, სახელგანთქმულ ფარმაცევტს, ორსართულიანი სახლი ჰქონდა აგრეთვე ქუთაისშიც. სწორედ აქ ედო ბინა შემდგომში პაოლოს რედაქტორობით გამოცემულ ჟურნალებს - „[[ოქროს ვერძი]]“ და „[[ცისფერი ყანწები]]“.
 
▲==ბიოგრაფია==
პაოლოს გარდა, ჯიბრაელს ოთხი ვაჟი და ერთი ქალიშვილი ჰყოლია. ერთი ვაჟი [[1924]] წელს დაუხვრეტიათ, პაოლო როგორც ცნობილია, [[1937]] წელს გარდაიცვალა, მესამე კი [[1940]] წელს გადაუსახლებიათ.
 
===განათლება===
[[1900]] წლის 1 სექტემბრიდან პაოლო იაშვილი მშობლებმა [[ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია|ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში]] მიაბარეს. მასთან ერთად სწავლობდნენ „[[ცისფერყანწელები|ცისფერყანწელთა]]“ მომავალი ლიტერატურული ჯგუფის გამოჩენილი წარმომადგენლები: [[ვალერიან გაფრინდაშვილი]] და [[ტიციან ტაბიძე]]. კლასიკური1911 გიმნაზიისწლიდან მოწაფეთაიაშვილმა ისედაცსწავლა მძლავრიგანაგრძო ეროვნულ-პატრიოტული[[ანაპა]]ში სულისკვეთებაკერძო კიდევგიმნაზიაში. უფროთავდაპირველად გაძლიერდადაკავებული იყო [[1905მხატვრობა|მხატვრობით]], წლისმაგრამ რევოლუცია|1905არ წლისგაჰყვა რევოლუციის]]ამ პროფესიას. შემორჩენილია მის მიერ კალმით შესრულებული ავტოპორტრეტი და მეგობართა ნიღბების ჩანახატები. 1911 წლიდან ბეჭდავდა ლექსებს გაზეთ „კოლხიდაში“. 1912–1913 წლებში სათავეში ედგა და რედაქტორობდა ყოველთვიურ ლიტერატურულ-მხატვრულ ჟურნალ მოახლოების„ოქროს შედეგადვერძს“.
 
[[1911]] წლიდან პოეტმა სწავლა განაგრძო [[ანაპა]]ში - კერძო გიმნაზიაში. [[1913]] წელს პაოლოგაემგზავრა [[პარიზი|პარიზში]] გაემგზავრა და, [[ლუვრი|ლუვრთან]] არსებულ ხელოვნების ინსტიტუტში შევიდა. პარიზში გატარებულმა დრომ, შეიძლება ითქვას, გადამწყვეტი როლი შეასრულა პაოლო იაშვილის დიდ ხელოვანად ჩამოყალიბებაში. იგი განსაკუთრებით გაიტაცა [[სიმბოლიზმი|სიმბოლისტ მწერალთა]] შემოქმედებამ. დაუახლოვდა [[1915ილია ერენბურგი|ილია ერენბურგს]]. იაშვილი პარიზში შეხვდა [[კონსტანტინე ბალმონტი|კონსტანტინე ბალმონტს]] და აჩუქა მას „[[ვეფხისტყაოსანი]]“. პოეზიით გატაცებამ მას დაავიწყა ფერწერა. 1915 წელს ის გაექცა [[პირველი მსოფლიო ომი|მსოფლიო ომის]]თ გამოწვეულ ქარცეცხლსა და ევროპის ქაოსს, გამოქცეული პოეტიდაბრუნდა [[ქუთაისი|ქუთაისში მკვიდრდება]] და აქტიურად ებმებაჩაება ლიტერატურულ ცხოვრებაში.
 
===ლიტერატურული მოღვაწეობა ===
1915 წელს, ტიციან ტაბიძესთან, ვალერიან გაფრინდაშვილთან, [[კოლაუ ნადირაძე|კოლაუ ნადირაძესთან]], [[სანდრო ცირეკიძე|სანდრო ცირეკიძესთან]], ლ. ჯაფარიძესთან, ივ. ყიფიანთან და სხვა ახალგაზრდა პოეტებთან ერთად დააარსა „ცისფერი ყანწების“ ორდენი და 1916 წლიდან რედაქტორობდა ამავე სახელწოდების ალმანახს.<ref>პაოლო იაშვილი. „ნაკადული“, თბილისი 1975. გვ. 596–598</ref>, რომელმაც დიდი როლი შეასრულა საქართველოში სიმბოლიზმის და სხვა [[მოდერნიზმი|მოდერნისტული]] მიმდინარეობიების განვითარებში.
[[საქართველოს მწერალთა კავშირი|მწერალთა კავშირი]]ს დაარსების დღიდან პაოლო იაშვილი აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მის საქმიანობაში. მისი საზოგადოებრივი ღვაწლის დახასიათების დროს საგანგებოდ უნდა აღინიშნოს ის ფაქტი, რომ მისი უშუალო რედაქტორობით, ქუთაისში ორი ჟურნალი გამოიცა: „ოქროს ვერძი“ და „ცისფერი ყანწები“.
 
1918-1921 წლებში მისი ლექსები და ნახატები იბეჭდებოდა ქართულ პრესაში. აქტიურად მონაწილეობა ლიტერატურულ საღამოებში. [[კოტე მარჯანიშვილი|კოტე მარჯანიშვილთან]] ერთად ჩაერთო ქართული თეატრის აღორძინებაში.
1911 წლიდან ბეჭდავს ლექსებს გაზეთ „კოლხიდაში“. 1912–1913 წლებში, გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ, სათავეში უდგას და რედაქტორობს ყოველთვიურ ლიტერატურულ-მხატვრულ ჟურნალ „ოქროს ვერძს“. ამავე წლებში პოეტი გაიტაცა მხატვრობამ. ის გაემგზავრა [[პარიზი|პარიზში]] და შევიდა [[ლუვრი|ლუვრთან]] არსებულ ხელოვნების ინსტიტუტში. პარიზში პოეტი დაუახლოვდა ახალგაზრდა მხატვრებსა და პოეტებს: [[პიკასო]]ს, [[გიიომ აპოლინერი|აპოლინერს]], [[მოდილიანი]]ს და [[ილია ერენბურგი|ერენბურგს]]. ახალგაზრდა პოეტი მხატვრობასთან ერთად სწავლობს ფრანგულ პოეზიას და მაშინდელ ქართულ პრესაშიც ჩანს. ბეჭდავს წერილებსა და თარგმნებს „თემში“, „მეგობარში“, „თეატრსა და ცხოვრებაში“, „კოლხიდაში“ და სხვა ჟურნალებსა და გაზეთებში. პოეტი არ გაჰყოლია მხატვრობას, მაგრამ ჩვენ შემოგვრჩა მის მიერ კალმით შესრულებული ავტოპორტრეტი და მეგობრების ნიღაბთა ჩანახატები. იაშვილი პარიზში შეხვედრია [[კონსტანტინე ბალმონტი|კონსტანტინე ბალმონტს]] და უჩუქნია მისთვის „[[ვეფხისტყაოსანი]]“. პაოლო იაშვილი [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს ბრუნდება პარიზიდან სამშობლოში. 1915 წელს, [[ტიციან ტაბიძე|ტ. ტაბიძესთან]], [[ვალერიან გაფრინდაშვილი|ვ. გაფრინდაშვილთან]], [[კოლაუ ნადირაძე|კ. ნადირაძესთან]], [[სანდრო ცირეკიძე|ს. ცირეკიძესთან]], ლ. ჯაფარიძესთან, ივ. ყიფიანთან და სხვა ახალგაზრდა პოეტებთან ერთად აარსებს „ცისფერი ყანწების“ ორდენს და 1916 წლიდან რედაქტორობს ამავე სახელწოდების ალმანახს.<ref>პაოლო იაშვილი. გამომც. ნაკადული, თბილისი 1975. გვ. 596–598</ref>
 
პაოლოიაშვილი იაშვილიაქტიურად გულწრფელადარ მიემხროშეწინააღმდეგებია [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|საქართველოს გასაბჭოებასსაბჭოთა ოკუპაციას]]. დახელისუფლება ცდილობდა წარმოეჩინა, თითქოს იაშვილი აქტიური მომხრე იყო საბჭოთა ხელისუფლებისა. იაშვილმა დაწერა ამსაქართველოს ფაქტისადმიგასაბჭოებისადმი მიძღვნილი სახოტბო ლექსი „ახალ საქართველოს". 1924 წელს [[ჭიათურა]]ში დახვრიტეს მისი ძმა [[1924 წლის აგვისტოს აჯანყება]]ში მონაწილეობისთვის. ამან მისი გაორება გამოიწვია. 1927 წელს პაოლო არჩეული იყო სრულიად საქართველოს სსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის წევრობის კანდიდატად და თბილისის საბჭოს წევრად, ხოლო 1934 წელს – ამიერკავკასიის ცაკის წევრად. დაჯილდოებული იყო შრომის წითელი დროშის ორდენით.<ref>პაოლო იაშვილი. გამომც. ნაკადული, თბილისი 1975. გვ. 599</ref>იაშვილს ბევრი მეგობარი ჰყავდა პარტიულ წრეებში, რომლებიც 1937 წლის რეპრესიების დროს დააპატიმრეს. თავად მასაც დაუსრულებლად იბარებდნენ ჩეკაში დაკითხვებზე.
 
===თვითმკვლელობა===
===მსხვერპლი===
პაოლო იაშვილი იყო ქართველ მწერალთაგან პირველი, რომელიც [[რეპრესიები საბჭოთა კავშირში|საბჭოთა რეპრესიებმა]] შეიწირეს, პაოლო იაშვილი იყოშეიწირა. ეს ტრაგედია მოულოდნელი არ ყოფილა. იგი საკამაოდ დიდი ხნის მანძილზე, ნელ-ნელა და თანდათანობით მზადდებოდა. გარდა შემოქმედებითი დისკუსიებისა, რომელიც ბოლო ხანს პაოლოს უმართავდნენ ხოლმე „იდეოლოგიური მავნებლობის“ გამო, მკაცრად აკრიტიკებდნენ ახლო ურთიერთობისათვის „ხალხის გამომჟღავნებულ მტრებთან“: ჯიქიასთან, ლომინაძესთან, ელიავასთან, აღნიაშვილთან. ხშირად იმართებოდა სხდომები, სადაც [[საქართველო სსრ მწერალთა კავშირისკავშირი]]ს პრეზიდიუმი მსჯელობდა პოეტის „მოღალატებრივ საქმიანობაზე“. ბრალმდებლებად იქცნენ ძველი მეგობრები თუ თანამოაზრენი, ზიზღნარევი აღშფოთებით გმობდნენ „ხალხის მტრისა და დივერსანტის“ საქციელს და კატეგორიულად უსვამდნენ საკითხს, თუ მართალი ხარ-დაგვიმტკიცეო. ასე თანდათანობით მზადდება საფუძველი პაოლო იაშვილის ტრაგედიისათვის. იაშვილის საჯარო გაკიცხვაზე უარი თვქვა ტიციან ტაბიძემ და ამის გამო თავად გახდა რეპრესიების მსხვერპლი.▼
 
▲ქართველ მწერალთაგან პირველი, რომელიც [[რეპრესიები საბჭოთა კავშირში|რეპრესიებმა]] შეიწირეს, პაოლო იაშვილი იყო. ეს ტრაგედია მოულოდნელი არ ყოფილა. იგი საკამაოდ დიდი ხნის მანძილზე, ნელ-ნელა და თანდათანობით მზადდებოდა. გარდა შემოქმედებითი დისკუსიებისა, რომელიც ბოლო ხანს პაოლოს უმართავდნენ ხოლმე „იდეოლოგიური მავნებლობის“ გამო, მკაცრად აკრიტიკებდნენ ახლო ურთიერთობისათვის „ხალხის გამომჟღავნებულ მტრებთან“: ჯიქიასთან, ლომინაძესთან, ელიავასთან, აღნიაშვილთან. ხშირად იმართებოდა სხდომები, სადაც მწერალთა კავშირის პრეზიდიუმი მსჯელობდა პოეტის „მოღალატებრივ საქმიანობაზე“. ბრალმდებლებად იქცნენ ძველი მეგობრები თუ თანამოაზრენი, ზიზღნარევი აღშფოთებით გმობდნენ „ხალხის მტრისა და დივერსანტის“ საქციელს და კატეგორიულად უსვამდნენ საკითხს, თუ მართალი ხარ-დაგვიმტკიცეო. ასე თანდათანობით მზადდება საფუძველი პაოლო იაშვილის ტრაგედიისათვის. იაშვილის საჯარო გაკიცხვაზე უარი თვქვა ტიციან ტაბიძემ და ამის გამო თავად გახდა რეპრესიების მსხვერპლი.
 
{{ციტატა|ხავერდოვან თვალებში განუშორებელი სევდა ჩაუდგა. იშვიათად თუ ვხვდებოდით, ისიც მწერალთა სასახლეში ან მაჩაბლის ქუჩაზე. ასე ზეზეულად ჩაქრა მისი მჩქეფარე სიცოცხლე|შალვა აფხაიძე}}
 
თუმცა პაოლო იაშვილმა დაპატიმრებას დაასწრო და მწერალთა სახლში, 1937 წლის 22 ივლისს თავი მოიკლა. მწერალთა სასახლეში დატრიალებული ტრაგედიით სულშეძრულ და აცრემლებულ [[მიხეილ ჯავახიშვილი|მიხეილ ჯავახიშვილსჯავახიშვილმა]] უთქვამსთქვა: „ნამდვილი ვაჟკაცი ყოფილა, ყველას გვაჯობა“. საბჭოთა ხელისუფლებამ მკვდარ პოეტს სასამართლო მოუწყო. აიკრძალა მისი სახელის ხსენება. პაოლო იაშვილის რეაბილიტაცა მოხდა [[სტალინი]]ს სიკვდილის შემდეგ, სხვა[[ხრუშჩოვის რომდათბობა ვერაფერი იღონა|ხრუშჩოვის დათბობის]] დროს. 1955 წელს გამოიცა მისი პირველი წიგნი, მკვდარი1959 პოეტიცწელს არკი დაინდოვრცელი კრებული. დაკრძალულია [[დიდუბის პანთეონი|მწერალთა და მასსაზოგადო სასამართლომოღვაწეთა მოუწყოდიდუბის პანთეონში]].
 
{{ციტატა|კონსტატირება გაუკეთდეს, რომ პაოლო იაშვილის, გამოაშკარავებული ჯაშუშის და ხალხის მტერის, თვითმკვლელობა არის პროვოკაციული ქმედება პარტიისა და საბჭოთა წყობის წინააღმდეგ და ამის გამო იგი დასაფლავდეს, როგორც ხალხის მტერი... ლავრენტი ბერიას დაევალოს საქართველოს საბჭოთა მწერალთა კავშირის პრეზიდიუმს მიაწოდოს ინფორმაცია პაოლო იაშვილის კოტრრევოლუციურ, ჯაშუშურ და მავნებლურ საქმიანობაზე|<ref>საქართველოს კომუნისტური პარტიის ბიუროს სხდომა 23 ივლისი, 1937, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საარქივო სამმართველო, მე-2 განყოფილება, ფონდი 14, აღწერა N11, საქმე N8 გვ 58.</ref>}}
 
დაკრძალულია [[დიდუბის პანთეონი|მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში]].
 
==ლიტერატურა==
{{სდრ|200|ლომიძე გ.}}
* ''ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე'', „მამულიშვილთა სავანე“, გვ. 181, თბ., 1994;▼
{{ქე|4|177}}▼
▲* ''ზ. ბაბუნაშვილი, თზ., ნოზაძე თ.'', „მამულიშვილთა სავანე“, გვ. 181, თბ., 1994;
*''ავალიანი, ლ.,'' პაოლო იაშვილი, თბილისი, 1977;
*''[[სერგო კლდიაშვილი|კლდიაშვილი ს.]]'', ახლობელი და შორეული, თბ., 1964;▼
*''[[გერონტი ქიქოძე|ქიქოძე გ.]]'', ეტიუდები და პორტრეტები, თბ., 1958;▼
*''ასათიანი გ.'', პაოლო იაშვილი, "მნათობი", 1964, № 7;
* ''[[შალვა აფხაიძე|აფხაიძე შ.]]'', პაოლო იაშვილი, იქვე„მნათობი“, 1960 № 11, 12;
▲*''[[სერგო კლდიაშვილი]]'', ახლობელი და შორეული, თბ., 1964;
▲*''[[გერონტი ქიქოძე]]'', ეტიუდები და პორტრეტები, თბ., 1958;
▲{{ქე|4|177}}
 
==რესურსები ინტერნეტში==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/პაოლო_იაშვილი“-დან