რელატივიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
დაემატა კატეგორია:ეთიკური თეორია გაჯეტ HotCat-ით
No edit summary
ხაზი 1:
'''რელატივიზმი''' — ფილოსოფიურ შეხედულებათა ერთობლიოbაერთობლიობა, რომელიც უარყოფს ობიექტურობას და ამტკიცებს, რომ ფაქტები რელატიურია, ანუ განსხვავებულად აღიქმება დამკვირვებლის პერსპექტივისა და იმ გარემოს კონტექტსის მიხედვით, რომელშიც წარმოდგენილია ისინი.<ref>Stanford Encyclopedia of Philosophy, [https://plato.stanford.edu/entries/relativism/]</ref>
 
რელატივიზმის მრავალი ფორმა არსებობს. ''მორალური რელატივიზმის'' საგანია სხვადასხვა ხალხთა და კულტურათა განსხვავებულ მორალური ფასეულობები და ეთიკურ ნორმები.<ref name=stanford>{{Cite web | last = Swoyer | first = Chris | date = 2003 | title = Relativism | url = http://plato.stanford.edu/entries/relativism/#1.2}}</ref> ''ეპიტემოლოგიური რელატივიზმის'' მიხედვით, რწმენის, სამართლიანობისა და რაციონალურობის ნორმებთან მიმართებით არ არსებობს აბსოლუტური ფაქტები და ისინი მხოლოდ რელატიურ ხასიათს ატარებს.<ref name="SEP Epistemic Relativism">{{cite web |title=Epistemic Relativism |url=https://plato.stanford.edu/entries/relativism/#EpiRel |website=Stanford Encyclopedia of Philosophy}}</ref> ''ალეთოლოგიური რელატივიზმი'' უარყოფს აბსოლუტური ჭეშმარიტების არსებობა და ამტკიცებს, რომ ჭეშმარიტება ყოველთვის რელატიურია გარკვეულ გარემო პირობებთან მიმართებით, მათ შორის როგორიცაა სოციალური, ენობრივი და კულტურული კონტექსტი.<ref>{{Cite web|title= "Relativism", "The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall Edition)"|author= Edward N. Zalta (ed.)|url= http://plato.stanford.edu/archives/fall2015/entries/relativism/#RelAboTruAleRel/}} "ჭეშმარიტების რელატიურობა, იგივე ალეთოლოგიური რელატივიზმი, ყველაზე მარტივი გაგებით გულისხმობს იმას, რომ, რაც მართალია ერთი ინდივიდისა ან სოციალური ჯგუფისთვის, შესაძლოა არ იყოს მართალი სხვისთვის."</ref>
ხაზი 6:
 
რელატივიზმის გარკვეული ფორმები ენათესავება ფილოსოფიურ სკეპტიციზმს.<ref>{{Cite book|chapter-url=https://plato.stanford.edu/entries/relativism/#BriHisOldIde|title = The Stanford Encyclopedia of Philosophy|chapter = Relativism|year = 2021|publisher = Metaphysics Research Lab, Stanford University}}</ref>
 
==შეხედულებები==
===ფილოსოფიური===
====სოფიზმი====
დასავლურ ფილოსოფიაში რელატივიზმის დამფუძნებელ მამებად [[სოფისტები]] მიიჩნევიან. რელატივიზმის ელემენტები მათ აზროვნებაში ძვ. წ. V საუკუნეში გაჩნდა. სოფისტების აზრით, მართებულისა და მცდარის გაგება იცვლებოდა ერთი ქალაქ-სახელმწიფოდან მეორემდე, ერთი თაობიდან მეორემდე, ამდენად „ჭეშმარიტება“ ცვალებად-მიმდინარე იყო. სოფისტი [[პროტაგორა|პროტაგორას]] ცნობილი დებულებაა: „ადამიანია ყველაფრის საზომი: არსებულისა, რომ ისინი არიან და არარსებულისა, რომ ისინი არ არიან.“ სოფისტთა მოსაზრებები ცნობილი გახდა მათი ოპონენტის, [[პლატონი|პლატონის]], წყალობით, რომელიც, მათგან განსხვავებით, ჭეშმარიტების ობიექტურობას აღიარებდა. პლატონის დიალოგში „პროტაგორა“ პროტაგორა ამბობს: „რაც მართალია შენთვის, მართალია შენთვის, ხოლო რაც მართალია ჩემთვის, მართალია ჩემთვის.“<ref name=socratesdialogue>
{{cite book | title=Scientific Inquiry: Applied to the Doctrine of Jesus Christ | author=Richard Austin Gudmundsen | page = 50 |url=https://books.google.com/books?id=3C-ZdOSwRJcC&q=Protagoras+%22what+is+true+for+you%22&pg=PA50
|year=2000 |publisher=Cedar Fort | access-date=2011-01-24 |isbn=978-1-55517-497-2}}
</ref><ref>
{{Cite book
| publisher = Barnes & Noble Publishing
| isbn = 978-1-56619-271-2
| last = Sahakian
| first = William S.
|author2=Mabel Lewis Sahakian
| title = Ideas of the great philosophers
| page = 28
| year = 1993
| url = https://books.google.com/books?id=Vi7cQMw8SwYC&q=Protagoras+Plato+%22what+is+true+for+you%22&pg=PA28
| quote = What is true for you is true for you.
}}</ref><ref>
{{Cite book
| publisher = Schenkman Pub. Co.
| last = Sahakian
| first = W. S.
|author2=M. L. Sahakian
| title = Realms of philosophy
| year = 1965
|page = 40
| url = https://books.google.com/books?id=6FEYAAAAIAAJ
| access-date = 2011-01-24
}}</ref>
 
==სქოლიო==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/რელატივიზმი“-დან