ბოგოტა: განსხვავება გადახედვებს შორის

|სტატუსი = =ქალაქი

|ქართული სახელი = ბოგოტა

|მშობლიური სახელი = Bogotá

|ქვეყანა = კოლუმბია

|პანორამა = CollageBogotá.png

|lat_dir = N|lat_deg= 404|lat_min= 35|lat_sec=53

|lon_dir = W|lon_deg= 74|lon_min= 404|lon_sec=33

|რეგიონის ტიპი =

|რეგიონი =

|რაიონის ტიპი =

|რაიონი =

|მმართველი = =სამუელ მორენო როხასი

|დაარსების თარიღი = 6 აგვისტო, 1538

|წინა სახელები =

|სტატუსი-დან =

|ფართობი = 1,5871587

|სიმაღლის ტიპი= ზღვის დონე{{!}}სიმაღლე <br /> ზღვის დონიდან

|დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 2,6402640

|მოსახლეობა = 7, 304, 384

|სიმჭიდროვე =4 4670,670.5

|ეროვნული შემადგენლობა =

|დროის სარტყელი =

|სატელეფონო კოდი =

|საფოსტო ინდექსი =

|საიტი = www.bogota.gov.co

'''ბოგოტა''' ({{lang-es|Bogotá}}; 2000 წლამდე ერქვა სანტა-დე-ბოგოტა) — [[კოლუმბია|კოლუმბიის]] დედაქალაქი. [[სამხრეთი ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] ერთ-ერთი უდიდესი და კოლუმბიის ყველაზე დიდი [[კოლუმბიის ქალაქების სია|ქალაქი]]. აგრეთვე [[კუნდინამარკის დეპარტამენტი|კუნდინამარკას დეპარტამენტის]]ს დედაქალაქი. <ref>{{Cite web|url=http://portel.bogota.gov.co/portel/libreria/php/x_frame_detalle.php?id=442|title=Organización del Distrito Capital|publisher=bogota.gov.co|accessdate=5 January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304072342/http://portel.bogota.gov.co/portel/libreria/php/x_frame_detalle.php?id=442|archivedate=4 მარტი 2016}}</ref> ბოგოტა პირველი რიგის ტერიტორიული ერთეულია, იგივე ადმინისტრაციული სტატუსით, როგორც [[კოლუმბიის დეპარტამენტები]] . ეს არის ქვეყნის პოლიტიკური, ეკონომიკური, ადმინისტრაციული და ინდუსტრიული ცენტრი. ფართობის მიხედვით, ბოგოტა მსოფლიოს 30 უდიდესი ქალაქის სიაშია. მესამეა [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] ყველაზე მაღლა მდებარე დედაქალაქებს შორის (2 6252625 მ). ([[ლა-პასი]]სა და [[კიტო]]ს შემდეგ). ბოგოტაში არაერთი [[უნივერსიტეტი]] და [[ბიბლიოთეკა]]ა, ამიტომ მას ხშირად „სამხრეთ ამერიკის ათენსაც“ უწოდებენ.

ბოგოტა დაფუძნდა [[ახალი გრანადის სამეფო|გრანადის ახალი სამეფოს]]ს დედაქალაქად, 1538 წლის 6 აგვისტოს, ესპანელი [[კონკისტადორი|კონკისტადორის]]ს [[:en:Gonzalo_Jiménez_de_Quesada|გონსალო ხიმენეს დე კესადას]] [[:en:Spanish_conquest_of_the_Muisca|ანდებში მუისკების დაპყრობის ექპედიციის შემდეგ]] . [[ჩიბჩა-მუისკების ცივილიზაცია|მუისკები]] რეგიონის მკვიდრი მოსახლეობა იყო და მათ ადგილს უწოდეს "თიბზაკა" ან "ძველი ქალაქი". სახელი ბოგოტა ესპანური გამოთქმაა, შეესაბამება [[ჩიბჩა-მუისკების ცივილიზაცია|ჩიბჩა]] ''[[:en:Bacatá|ბაკატას]]'' (ან Mueketá), რომელიც მეზობელი დასახლების სახელი იყო, მდებარეობდა თანამედროვე ქალაქებს ფუნძასა და კოტას შორის. არსებობს განსხვავებული მოსაზრებები სიტყვა Bacatá– სBacatá–ს მნიშვნელობის შესახებ, ყველაზე მიღებული ისაა, რომ ჩიბჩას ენაზე ნიშნავს „ფერმის კედელს“. <ref name=":0">{{Cite web|url=http://archivobogota.secretariageneral.gov.co/content/historia-bogota|title=Historia de Bogotá {{!}} Archivo de Bogotá|access-date=2019-09-10}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.ngenespanol.com/travel/cual-es-el-origen-del-nombre-de-bogota-colombia/|title=¿Cuál es el origen del nombre de "Bogotá"?|access-date=2019-09-10}}</ref> კიდევ ერთი პოპულარული თარგმანი ამტკიცებს, რომ ეს ნიშნავს " [[ანდები|ანდების]] ქალბატონს". <ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.rcnradio.com/bogota/ni-santa-fe-no-bacata-estos-fueron-los-primeros-nombres-de-bogota|title=Ni Santa Fe ni Bacatá: estos fueron los primeros nombres de Bogotá|access-date=2019-09-10}}</ref> გარდა ამისა, სიტყვა "ანდები" [[აიმარა (ენა)|აიმარის ენაზე]] ნიშნავს "მბრწყინავ მთას", ამრიგად, ბოგოტის სრული ლექსიკური მნიშვნელობა სახელდება, როგორც "მბრწყინავი მთის ლედი (ღვთისმშობელი)" (თუმცა, გასათვალისწინებელია, რომ მუისკას ხალხის ენა არ იყო [[აიმარა (ენა)|აიმარა,]], არამედ [[:en:Chibcha_language|ჩიბჩა]] ). [[ Gonzalo Jiménez de Quesada|ხიმენეს დე კესადამ]] დასახლებას უწოდა "ჩვენი იმედის ლედი", მაგრამ ესპანეთის სამეფომ მიანიჭა სახელი სანტაფე (საღვთო რწმენა) 1540 წელს, როდესაც მან ქალაქის სტატუსი მიიღო. <ref name=":0" /> სანტაფე გახდა ესპანეთის მთავრობის სამეფო აუდიენცია, [[ახალი გრანადის სამეფო|ახალი გრანადის სამეფოში]]ში (შეიქმნა 1550), და 1717 წლის შემდეგ ეს იყო [[ახალი გრანადის ვიცე-სამეფო|ახალი გრანადის ვიცე-სამეფოს]]ს დედაქალაქი . 1819 წლის 7 აგვისტოს [[ბოიაკის დეპარტამენტი|ბოიაკას ბრძოლის შემდეგ]], ბოგოტა გახდა დამოუკიდებელი ერის, [[დიდი კოლუმბია|დიდი კოლუმბიის]] დედაქალაქი. [[სიმონ ბოლივარი|სიმონ ბოლივარმა]] აღადგინა ქალაქი ბოგოტის სახელი, როგორც მუიკას ხალხის პატივისცემის საშუალება და როგორც ემანსიპაციური მოქმედება ესპანეთის გვირგვინის მიმართ. <ref name=":12">{{Cite web|url=https://www.rcnradio.com/bogota/ni-santa-fe-no-bacata-estos-fueron-los-primeros-nombres-de-bogota|title=Ni Santa Fe ni Bacatá: estos fueron los primeros nombres de Bogotá|access-date=2019-09-10}}</ref> ამრიგად, [[ახალი გრანადის ვიცე-სამეფო|ახალი გრანადის ვიცე-სამეფოს]]ს დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ [[ესპანეთის იმპერია|ესპანეთის იმპერიისგან]] და დღევანდელი კოლუმბიის ფორმირების დროს, ბოგოტა ინარჩუნებდა ამ ტერიტორიის დედაქალაქის სტატუსს.

ქალაქი მდებარეობს კოლუმბიის ცენტრში, მაღალ პლატოზე, რომელიც ცნობილია [[:en:Bogotá_savanna|ბოგოტა სავანას]] სახელით, [[ალტიპლანო|ალტიპლანო კუნდიბოიასენსის]] ნაწილი, რომელიც მდებარეობს [[ანდები|ანდების]]ს [[:en:Cordillera_Oriental_(Colombia)|აღმოსავლეთ კორდილერაში]] . ქალაქი მდებარეობს კოლუმბიის ცენტრში, მაღალ პლატოზე, რომელიც ცნობილია [[:en:Bogotá_savanna|ბოგოტა სავანას]] სახელით, [[ალტიპლანო|ალტიპლანო კუნდიბოიასენსის]] ნაწილი, რომელიც მდებარეობს [[ანდები|ანდების]] [[:en:Cordillera_Oriental_(Colombia)|აღმოსავლეთ კორდილერაში]] . დაყოფილია 20 დასახლებად, ბოგოტის ფართობია ფართობი1587 1,587[[კვადრატული კილომეტრი|კმ²²]] და ხასიათდება შედარებით გრილი კლიმატით, რომელიც მუდმივად გრძელდება მთელი წლის განმავლობაში.

ქალაქში განთავსებულია კოლუმბიის მთავრობის აღმასრულებელი ხელისუფლების ([[:en:President_of_the_Republic|პრეზიდენტის ოფისი]] ), საკანონმდებლო ( [[:en:Congress_of_Colombia|კოლუმბიის კონგრესი]] ) და სასამართლო განყოფილება ( [[:en:Supreme_Court_of_Justice_of_Colombia|იუსტიციის უზენაესი სასამართლო]], [[:en:Constitutional_Court_of_Colombia|საკონსტიტუციო სასამართლო]], [[:en:Council_of_State_(Colombia)|, სახელმწიფო საბჭო]], [[:en:Superior_Council_of_Judicature|და იუსტიციის უმაღლესი საბჭო]] ). ბოგოტა გამოირჩევა ეკონომიკური სიძლიერით. ეს არის კოლუმბიის ფინანსური და კომერციული ცენტრი, ქვეყნის ნებისმიერ ქალაქთან შედარებით ყველაზე აქტიური ბიზნეს საქმიანობით. <ref name="Hotspots">{{Cite web|url=http://www.citigroup.com/citi/citiforcities/pdfs/eiu_hotspots_2012.pdf|title=Hot spots: Benchmarking global city competitiveness|publisher=The Economist Intelligence Unit|accessdate=5 January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170516142055/http://www.citigroup.com/citi/citiforcities/pdfs/eiu_hotspots_2012.pdf|archivedate=16 მაისი 2017}}</ref> <ref name="TheTalentIssue">{{Cite book|title=The Talent Issue|publisher=Harvard Business Review}}</ref> დედაქალაქი მასპინძლობს მთავარ ფინანსურ ბაზარს კოლუმბიასა და [[ანდების რეგიონი (კოლუმბია)|ანდების ბუნებრივ რეგიონში]], წამყვანი ადგილია ახალი, უცხოური, პირდაპირი ინვესტიციების პროექტებისთვის, რომლებიც შემოდიან ლათინურ ამერიკასა და კოლუმბიაში. <ref name="investmentIBM">{{Cite web|url=http://es.investinbogota.org/noticias/ibm-destaca-bogota-como-la-ciudad-con-mayor-numero-de-proyectos-de-inversion-extranjera-en|title=IBM destaca a Bogotá como la ciudad con mayor número de proyectos de inversión extranjera en Latinoamérica|publisher=IBM-Plant Location International (IBM-PLI)|accessdate=5 January 2016}}</ref> მას აქვს ყველაზე მაღალი ნომინალური [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მშპ]] ქვეყანაში, რომელიც პასუხისმგებელია ქვეყნის [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მთლიანი შიდა პროდუქტის]]ს თითქმის მეოთხედზე (24,7 %).

ქალაქის აეროპორტი, [[:en:El_Dorado_International_Airport|ელ-დორადოს საერთაშორისო აეროპორტი]], რომელსაც სახელი [[:en:El_Dorado|მითიური ''ელ-დორადოს'']] გამო უწოდეს, [[ლათინური ამერიკა|ლათინურ ამერიკაში]] ყველაზე დიდი ტვირთის მოცულობას ასრულებს და რიგით მესამეა ადამიანთა რიცხვით. <ref>{{Cite web|title=El Dorado International Airport|url=http://eldorado.aero/en/about/|publisher=eldorado.aero|accessdate=9 September 2016}}</ref> ბოგოტა არის ქვეყნის ყველაზე მეტი უნივერსიტეტისა და კვლევითი ცენტრის სახლი, <ref name="TheTalentIssue2">{{Cite book|title=The Talent Issue|publisher=Harvard Business Review}}</ref> მნიშვნელოვანი კულტურული ცენტრია, სადაც მრავალი თეატრი, ბიბლიოთეკა და მუზეუმია. ბოგოტა მეოთხე ადგილზეა გლობალური ქალაქების ინდექსში 2014 წლის მონაცემით, <ref>{{Cite web|url=https://www.atkearney.com/documents/10192/4461492/Global+Cities+Present+and+Future-GCI+2014.pdf/3628fd7d-70be-41bf-99d6-4c8eaf984cd5|title=2014 Global Cities Index and Emerging Cities Outlook|publisher=atkearney.com|accessdate=5 January 2016}}</ref> და [[:en:Global_city|GaWC- ის]] მიერ მიჩნეულია [[გლობალური ქალაქი|გლობალურ ქალაქებში]] "ალფა" ტიპის ქალაქად. <ref>{{Cite web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2016t.html|title=GaWC – The World According to GaWC 2016|publisher=Lboro.ac.uk|accessdate=15 April 2017}}</ref>

ბოგოტას ძველი სახელწოდებაა „Bacatá“, როგორც მას [[ჩიბჩა-მიუსკების ცივილიზაცია|ჩიბჩა-მიუსკების ხალხი]] ეძახდა. ესპანურ კოლონიზაციამდე, ქალაქი სწორედ მათი ცივილიზაციის ცენტრი იყო. სოფლის მეურნეობასა და მარილის წარმოებაზე დაფუძნებული საზოგადოება მდიდარი იყო ოქროს მოპოვებით, ვაჭრობით და ცნობილი იყო [[:en:Muisca_mummification|მუმიფიცირებით]] . [[ჩიბჩა-მუისკების ცივილიზაცია|მუისკების]] რელიგია შედგებოდა სხვადასხვა ღმერთებისაგან, რომლებიც ძირითადად ისეთ ბუნებრივ მოვლენებთან იყვნენ დაკავშირებული, როგორებიცაა მზე ( [[:en:Sué|სუე]] ) და მისი ცოლი, მთვარე; [[:en:Chía_(goddess)|ჩია]], წვიმა [[:en:Chibchacum|ჩიბჩაკუმი]], ცისარტყელა [[:en:Cuchavira|კუჩავირა]] მშენებლობასთან და დღესასწაულებთან დაკავშირებული - [[:en:Nencatacoa|ნენკატაკოა]] და სიბრძნის ღვთაება [[:en:Bochica|ბოჩიკა]]. მათი კომპლექსური [[:en:Muisca_calendar|მზის სისტემის კალენდარი]], რომელიც [[:en:Manuel_Arturo_Izquierdo_Peña|მანუელ იზკიერდომ]] გაშიფრა [[:en:José_Domingo_Duquesne|დუკესნეს]] მიერ შესრულებული ნამუშევრების საფუძველზე, მიჰყვება წელიწადის სამ სხვადასხვა პერიოდს, სადაც წარმოდგენილი იყო [[ორბიტალური პერიოდი|სიდერული]] და [[ორბიტალური პერიოდი|სინოდური]] თვეები. მათი [[ მუისკას ასტრონომია|ასტრონომიული ცოდნა]] წარმოდგენილია მუისკების [[ მუისკის ხუროთმოძღვრება|არქიტექტურის]] ერთ – ერთერთ–ერთ იმ მცირერიცხოვან ნიშნულებში, რომელიც მდებარეობს ''[[:en:El_Infiernito|ელ ინფიერნიტოში]],'' [[ვილია-დე-ლეივა|ვილია-დე-ლეივას]] გარეთ, ბოგოტის ჩრდილოეთით.

პირველი მაცხოვრებლები, რომლებიც ბოგოტის ამჟამინდელ [[ ბოგოტის მიტროპოლიტი|მეტროპოლიტენურ არეალში]] ცხოვრობდნენ, იყვნენ გვიანდელი [[პლეისტოცენი|პლეისტოცენის]]ს მონადირე-შემგროვებელი ხალხი. ჯერჯერობით, დათარიღებული უძველესი მტკიცებულებები ნაპოვნია ''[[:en:El_Abra|ელ-აბრაში]]'' (12.500 [[:en:Before_Present|BP]]), [[სიპაკირა|სიპაკირის]] ჩრდილოეთით. <ref>Correal Urrego, 1990, p.13</ref> ბოგოტის სავანის მობინადრეები მე -15XV საუკუნის გვიან პერიოდში იყვნენ [[ჩიბჩა-მუისკების ცივილიზაცია|მუისკები]], ''[[:en:Chibcha_language#Comparison_to_other_Chibchan_languages|მუისკუბუნზე]]'' მოსაუბრე ხალხი, [[:en:Chibcha_language#Comparison_to_other_Chibchan_languages|ჩიბჩას]] ენათა ოჯახის წევრი. <ref name="ElCarnero">{{Cite book|title=El Carnero|author=Rodríguez, J.F.|publisher=Bedout|year=1982|location=Medellín, Colombia|language=es}}</ref> დამპყრობელთა მოსვლის პერიოდში, მოსახლეობა სავარაუდოდ ნახევარ მილიონამდე მკვიდრი ადამიანი იყო ბოგოტის სავანაში, [[ მუისკას კონფედერაცია|მუისკას კონფედერაციაში]]ში ორ მილიონამდე. მათ დაიკავეს მაღალმთიანი და ზომიერი კლიმატის მხარეები სამხრეთ-დასავლეთიდან [[ სუმაპაზ პარამო|სუმაპაზის მთებსა]] და ჩრდილო-აღმოსავლეთით კოკუის თოვლიან მწვერვალს შორის, ტერიტორია მოიცავს დაახლოებით 25, 000 [[კვადრატული კილომეტრი|კმ²²]]-ს, ამჟამინდელი [[ბოიაკის დეპარტამენტი|ბოიაკის დეპარტამენტის]] ს ნაწილს და პატარა [[სანტანდერის დეპარტამენტი|სანტანდერის დეპარტამენტს]].

ვაჭრობა იყო მუისკების ყველაზე მნიშვნელოვანი საქმიანობა ჩიბჩას ენაზე მოლაპარაკე მეზობლებთან <ref>Francis, 1993, p.36</ref>. მარილის წარმოების ცოდნის გამო, რომელიც ექსკლუზიურად [[ ქალები მუისკის საზოგადოებაში|მუისკას ქალებისთვის იყო]], მათ ეწოდათ სახელი "მარილის ხალხი". <ref name="Daza_2728">Daza, 2013, pp.27–28</ref> [[ კოკა|კოკა]], [[ბამბა (ბოჭკო)|ბამბა]] და [[ოქრო]] იყო ძირითადი სავაჭრო პროდუქტები მუისკების ყოველკვირეულ ბაზრობებზე; ყოველ ოთხ დღეში. ამ ხშირი ბაზრობების გამართვის დროს მუისკამ მოიპოვა სხვადასხვა ფუფუნების საქონელი (რომლებიც თანამედროვე გაგებით ღირებული არ არის) და ძვირფასი ლითონები და ძვირფასი ქვები, რომლებიც ჩვენთვის ძვირფასი ჩანს, გახდა უხვი და გამოიყენებოდა სხვადასხვა მიზნებისათვის. <ref>Daza, 2013, pp.23</ref> [[ მუისკას ომი|მუისკას მეომარ ელიტას]] მიეცა უფლება, ეტარებინათ თუთიყუშებისა და [[არა (თუთიყუში)|არას]] ბუმბულით შემკული გვირგვინები, რომელთა ჰაბიტატი იყო ანდების აღმოსავლეთით.

პირველი ევროპული დასახლება აქ [[1538]] წელს დააარსა ესპანელმა გონსალო ხიმენეს დე კესადამ და მას სანტა-ფე-დე-ბაკატა უწოდა, მისი დაბადების ადგილისა (სანტა-ფე) და ადგილობრივი სახელის შერწყმის შედეგად. ქალაქს მართავდა ქალაქის მერისა და ორი მრჩევლისგან შემდგარი განყოფილება. უკეთესი მმართველობისთვის 1550 წლის აპრილში, სანტა ფეს აუდიენციის ორგანიზება მოხდა. სანტა ფე გახდა [[ახალი გრანადის სამეფო|გრანადის ახალი სამეფოს მთავრობის ადგილი]] . თოთხმეტი წლის შემდეგ, 1564 წელს, ესპანეთის მონარქმა დანიშნა სამეფო აუდიენციის პირველი მმართველად, [[:en:Andrés_Díaz_Venero_de_Leiva|ანდრეს დიას ვენერო დე ლეივა]]. მოგვიანებით, ქალაქი გახდა [[პერუს ვიცე-სამეფო]]ს შემადგენელი ნაწილის, [[ახალი გრანადის სამეფო]]ს დედაქალაქი, ხოლო შემდეგ [[ახალი გრანადის ვიცე-სამეფო]]ს დედაქალაქი. სულ მალე ბოგოტა გახდა სამხრეთ ამერიკაში ესპანეთის კოლონიური მმართველობის ერთ-ერთი ცენტრი.

ევროპელების, [[მეტისები|მეტისების]]ს, მკვიდრი ხალხის და მონების ფორმირების შედეგად, მე -16XVI საუკუნის მეორე ნახევრიდან დაიწყო მოსახლეობის სწრაფი ზრდა. 1789 წლის აღწერის მონაცემებით, აღირიცხა 18, 161 ადამიანი, ხოლო 1819 წლისთვის ქალაქის მოსახლეობამ მიაღწია 30, 000 ადამიანს.  

[[ფაილი:Cerros a la altura de la calle Setenta.JPG|მინი|აღმოსავლეთის ბორცვები ]]

ბოგოტა მდებარეობს [[ ბოგოტა სავანას|ბოგოტის სავანას]] სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში ( ''Sabana de Bogotá'' ) 2,6402640 მეტრზე [[აბსოლუტურიზღვის სიმაღლედონე|ზღვის დონიდან]] . ბოგოტის სავანას ხშირად უწოდებენ " [[სავანა|სავანას]] " ( ''საბანა'' ), მაგრამ სინამდვილეში ანდების მთებში მაღალ [[პლატო|პლატოს]]ს მიეკუთვნება. ბოგოტა, მის სიმაღლეზე, ყველაზე ფართო ქალაქია; არ არსებობს ქალაქური ტერიტორია, რომელიც ერთდროულად არის უფრო მაღალი და უფრო დასახლებული, ვიდრე ბოგოტა.

ბოგოტის რაიონის უკიდურეს სამხრეთ ნაწილში, მსოფლიოში უდიდესი უწყვეტი [[პარამოსი|პარამოსის]]ს ეკოსისტემის აღმოჩენაა შესაძლებელი . <ref>{{Cite web|url=http://www.samuelalcalde.com/index.php?option=com_content&view=article&id=2180%3Aacueducto&Itemid=29|title=Moors in Latin America|publisher=Samual Calde.com|accessdate=1 October 2010}}</ref>

მდინარე ბოგოტა, რომელიც გადის ჩრდილო-აღმოსავლეთიდან სამხრეთ-დასავლეთისკენ, კვეთს ''საბანას'', აყალიბებს [[ Tequendama Falls|ტეკენდამას ჩანჩქერს]] ( ''Salto del Tequendama'' ) სამხრეთით.  

''საბანა'' აღმოსავლეთით ესაზღვრება [[ანდები|ანდების]] ს [[ კორდილერა აღმოსავლური, კოლუმბია|აღმოსავლეთ კორდილერას]] . [[ აღმოსავლეთ ჰილსი (ბოგოტი)|აღმოსავლეთის ბორცვები]], რომლებიც ზღუდავს ქალაქის ზრდას, გადის სამხრეთიდან ჩრდილოეთისაკენ და ქმნის ცენტრის აღმოსავლეთით გვადალუპესა და [[ მონსერატს|მონსერატის]] მთებს. დასავლეთით ქალაქის საზღვარი [[ მდინარე ბოგოტა|მდინარე ბოგოტაა]] . [[:en:Sumapaz_Páramo|სუმაპას პარამოსი]] ესაზღვრება სამხრეთით, ხოლო ჩრდილოეთით ბოგოტა ვრცელდება პლატოზე [[ჩია (კუნდინამარკა)|ჩიასა]] და [[სოპო|სოპომდე]].

ბოგოტის რეგიონში ჭაობის უმეტესი ნაწილი გაქრა. მათ 1960-იან წლებში თითქმის 50, 000 ჰექტარი ეკავა, 2019 წელს მხოლოდ 727-ს შეადგენდა, 98 % -იანი გაუჩინარების მაჩვენებლით. <ref>{{Cite web|url=https://sostenibilidad.semana.com/actualidad/articulo/humedales-de-colombia-continuan-en-cuidados-intensivos/42827|title=Humedales de Colombia continúan en 'cuidados intensivos'|accessdate=21 June 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190617154609/https://sostenibilidad.semana.com/actualidad/articulo/humedales-de-colombia-continuan-en-cuidados-intensivos/42827|archivedate=17 ივნისი 2019}}</ref>

ბოგოტას აქვს [[ოკეანური კლიმატი|სუბტროპიკული მაღალმთიანეთის]] კლიმატი ( [[კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაცია]] ''Cfb'' ), ესაზღვრება თბილი ზაფხულის [[ხმელთაშუა ზღვის ჰავა|ხმელთაშუა ზღვის კლიმატს]] ( ''Csb'' ). <ref name="Climate-Data.org">{{Cite web|title=Climate: Bogotá – Climate graph, Temperature graph, Climate table|url=http://en.climate-data.org/location/5115/|publisher=Climate-Data.org|accessdate=8 October 2013}}</ref> საშუალო ტემპერატურაა 14.,5 [[°C]] (58 [[ფარენჰაიტი|°F]]), მზიან დღეებში მერყეობს 6-დან 19 [[°C]]-მდე (43-დან 66 [[ფარენჰაიტი|°F]]), ხოლო წვიმიან დღეებში 10-დან 18 [[°C]]-მდე (50-დან 64 [[ფარენჰაიტი|°F]]). მშრალი და წვიმიანი სეზონები ალტერნატიულია მთელი წლის განმავლობაში. ყველაზე მშრალი თვეა დეკემბერი, იანვარი, ივლისი და აგვისტო. ყველაზე თბილი თვეა მარტი, მაქსიმუმი ტემპერატურით 19.7 [[°C]] (67.5 [[ფარენჰაიტი|°F]]). ყველაზე ცივი ღამეებით იანვარი ხასიათდება, საშუალოდ 7.6 [[°C]] (45.7 [[ფარენჰაიტი|°F]]) ქალაქში; ნისლი ძალიან ხშირია დილით, წელიწადში 220 დღე, <ref name="SUNNY AND FOGGY DAYS">{{Cite web|url=http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=22208&refer=&cityname=Bogota-Distrito-Especial-Colombia&units=us|title=Weatherbase: Historical Weather for Bogota, Colombia|publisher=Weatherbase|accessdate=18 October 2011}}</ref> ხოლო მოწმენდილი ცა და მზიანი დღეები საკმაოდ უჩვეულოა. <ref name="SUNNY AND FOGGY DAYS" />

ოფიციალური ყველაზე მაღალი ტემპერატურა, რომელიც დაფიქსირებულია ქალაქის საზღვრებში, არის 30.0 [[°C]] (86 [[ფარენჰაიტი|°F]]), ხოლო ჩაწერილი ყველაზე დაბალი ტემპერატურაა -7.1 [[°C]] (19 [[ფარენჰაიტი|°F]]).  

წვიმიანი თვეებია აპრილი, მაისი, სექტემბერი, ოქტომბერი და ნოემბერი, რომლებშიც ტიპური დღეები ძირითადად [[ღრუბელი|ღრუბლიანია]], დაბალი ღრუბლიანობით და ზოგჯერ ქარით, მაქსიმალური ტემპერატურაა 18 [[°C]] (64 [[ფარენჰაიტი|°F]]) და მინიმალური 7 [[°C]] (45 [[ფარენჰაიტი|°F]]).

კოლუმბიის ყველაზე დიდ და პოპულარულ ქალაქ ბოგოტას 7, 412, 566 მოსახლე ჰყავდა ქალაქის ფარგლებში (2018 წლის აღწერით), მოსახლეობის სიმჭიდროვე კვადრატულ კილომეტრზე დაახლოებით 4,3104310 ადამიანია. დედაქალაქის რაიონის სოფლებში მხოლოდ 25, 166 ადამიანიაადამიანი ცხოვრობს. მოსახლეობის 47.,8 % მამაკაცი და 52.,2 % ქალები შეადგენენ. {{მოსახლეობის ისტორიული რაოდენობა|1775|18=715250|32=7743955|31=2020|30=7412566|29=2018|28=6778691|27=2005|26=5484244|25=1993|24=4236490|23=1985|22=2855065|21=1973|20=1697311|19=1964|17=1951|16233|16=325650|15=1938|14=235702|13=1928|12=143994|11=1918|10=121257|9=1912|8=40883|7=1870|6=28341|5=1832|4=21964|1800|type=}}

ბოგოტაში, ისევე როგორც დანარჩენ ქვეყანაში, ურბანიზაცია დაჩქარდა ინდუსტრიალიზაციის გამო, ასევე რთული პოლიტიკური და სოციალური მიზეზების გამო, როგორიცაა სიღარიბე და ძალადობა, რამაც გამოიწვია სოფლის მეურნეობის მიდამოებში მიგრაცია მთელს მეოცე და ოცდამეერთე საუკუნეებში. ამის დრამატული მაგალითია იძულებით გადაადგილებულ პირთა რაოდენობა, რომლებიც ბოგოტაში ჩავიდნენ შიდა შეიარაღებული კონფლიქტის გამო.  

ზოგიერთი შეფასებით ჩანს, რომ ბოგოტის [[:en:Floating_population|მოძრავი მოსახლეობა]] შეიძლება იყოს 4 მილიონამდე ადამიანი, მათი უმეტესობა სხვა დეპარტამენტებიდან მიგრანტი და იძულებით გადაადგილებული პირებია. <ref>{{Cite web|url=http://www.dane.gov.co/|title=Departamento Administrativo Nacional de Estadística (DANE)|work=dane.gov.co|access-date=10 February 2012}}</ref>  

ქალაქის მოსახლეობის ეთნიკური შემადგენლობა მოიცავს აფრო-კოლუმბიური მოსახლეობის უმცირესობებს (0.,9 %) და [[ინდიელები|მკვიდრ ინდიელებს]] (0.,3 %); მოსახლეობის 98.,8 % -ს არ აქვს ეთნიკური კუთვნილება.   

ბოგოტაში დაჩქარებული ურბანიზაციის პროცესი ექსკლუზიურად არ არის განპირობებული ინდუსტრიალიზაციით, რადგან არსებობს რთული პოლიტიკური და სოციალური მიზეზები, როგორიცაა სიღარიბე და ძალადობა, რომლებმაც მოტივაცია მისცეს მიგრაციულ პროცესებს ქალაქიდან ქალაქში, XX საუკუნის განმავლობაში, რაც განსაზღვრავს მოსახლეობის ექსპონენციალურ ზრდას. ''ადამიანის უფლებათა კონსულტაციის'' თანახმად, 1999-2005 წლებში ბოგოტაში ჩავიდა 260, 000-ზე მეტი დევნილი ადამიანი, რაც ბოგოტის მთლიანი მოსახლეობის დაახლოებით 3.,8% %-ს შეადგენს. ის ადგილები, სადაც იძულებით გადაადგილებული მოსახლეობის უმეტესი ნაწილია კონცენტრირებული, არის კიუდად ბოლივარი, კენედი, ბოსა და უსმე. ამ მიზეზით, ბოგოტაში დაბადებული (როლოსები) მიგრანტი მოსახლეობის შვილებს ხშირად არ აქვთ ქალაქს მიკუთვნების ან კულტურული თვითმყოფადობის გრძნობა, როგორც ეს აღინიშნება კაჩაკოების შემთხვევაში. ამასთან, როლოსების ზრდისა და ბოგოტაში ეთნიკური კაჩაკოების რაოდენობის შემცირების გამო, როლოსების [[პოპულაცია]] ქალაქში გაბატონებულია.

|715. 250

|10. 729

|693. 793

|1. 697. 311

|135. 785

|1. 425. 741

|101. 839

|33. 946

|2. 855. 065

|356. 883

|2. 141. 299

|267. 662

|89. 221

|4. 236. 490

|783. 751

|2. 668. 989

|587. 813

|195. 938

|5. 484. 244

|1. 233. 955

|3. 016. 334

|925. 466

|308. 489

|6. 778. 691

|1. 931. 927

|2. 914. 837

|1. 448. 945

|482. 982

|7. 412. 566

|2. 594. 398

|2. 223. 770

|1. 945. 799

|648. 600

|7. 743. 955

|2. 787. 824

|2. 168. 307

|2. 090. 868

|696.956 956

არსებობს უამრავი უნივერსიტეტი, როგორც სახელმწიფო, ასევე კერძო. 2002 წელს სულ 113 უმაღლესი სასწავლებელი იყო; ბოგოტაში რამდენიმე ისეთი უნივერსიტეტია, რომლებიც ნაწილობრივ ან სრულად არის აკრედიტებული NAC -ის მიერ (ეროვნული აკრედიტაციის საბჭო): [[:en:National_University_of_Colombia|კოლუმბიის ეროვნული უნივერსიტეტი,]] [[:en:University_of_the_Andes,_Colombia|ანდების უნივერსიტეტი, კოლუმბია]], [[:en:Francisco_José_de_Caldas_District_University|ბოგოტის რაიონის უნივერსიტეტი]], [[:en:La_Salle_University,_Colombia|ლა სალის უნივერსიტეტი, კოლუმბია]], [[:en:University_of_La_Sabana|ლა საბანას უნივერსიტეტი]], [[:en:Pontifical_Xavierian_University|პონტიფიკური ხავიერიანული უნივერსიტეტი]], [[:en:Del_Rosario_University|როზარიოს უნივერსიტეტი]], [[:en:Nueva_Granada_Military_University|ახალი გრანადის სამხედრო უნივერსიტეტი]] , [[:en:Central_University_(Colombia)|ცენტრალური უნივერსიტეტი, კოლუმბია]] [[:en:University_of_America|, ამერიკული უნივერსიტეტი]], [[:en:Sergio_Arboleda_University|სერხიო არბოლედას უნივერსიტეტი]], [[:en:Jorge_Tadeo_Lozano_University|ხორხე ტადეო ლოზანოს უნივერსიტეტი]], [[:en:Catholic_University_of_Colombia|კოლუმბიის კათოლიკური უნივერსიტეტი]], [[:en:Saint_Thomas_Aquinas_University|წმინდა თომას აკვინელის სახელობის უნივერსიტეტი]] და [[:en:National_Pedagogic_University_(Colombia)|ეროვნული პედაგოგიური უნივერსიტეტი]] .

ბოგოტას აქვს საუნივერსიტეტო ქალაქი კოლუმბიის ეროვნულ უნივერსიტეტში, რომელიც მდებარეობს ტეუსაკილოს ტრადიციულ სექტორში. ეს არის კოლუმბიის უდიდესი და ლათინური ამერიკის ერთ-ერთი უდიდესი კამპუსი.

[[ფეხბურთი]] გამოცხადდა ბოგოტის სიმბოლოდ და იგი ფართოდაა გავრცელებული ქალაქში. ქალაქში არის სამი პროფესიონალური კლუბი, [[:en:Club_Santa_Fe|სანტა-ფე]], [[:en:Millonarios_Fútbol_Club|მილიონარიოსი]] და [[:en:La_Equidad|ლა ეკუიდადი]] . ქალაქის მთავარი სტადიონი Campín Stadium (Estadio Nemesio Camacho El Campín) ადგილობრივი გუნდების [[ კლუბი სანტა ფე|სანტა ფეს]] და [[ მილონარიოსი|მილიონარიოსის]]ს სახლია, 2001 წელს Campín Stadium-ზე გაიმართა [[:en:2001_Copa_América|2001 წლის კოპა ამერიკას]] ფინალი, [[კოლუმბია|კოლუმბიისა]] და [[მექსიკა|მექსიკის]] საფეხბურთო ნაკრებებს შორის, საბოლოო ანგარიშით 1–0 მასპინძელთა სასარგებლოდ და კოლუმბიამ, საბოლოოდ მოიპოვა მათი პირველი კონტინენტური თასი. კიდევ ერთი საფეხბურთო ადგილია მრავალფუნქციური Techo Metropolitan Stadium, რომელიც [[:en:La_Equidad|ლა ეკუიდადის]] სახლია.

დროშა წარმოიშვა კოლონიალური ხელისუფლების წინააღმდეგ საყოველთაო მოძრაობის დროს, რომელიც დაიწყო 1810 წლის 20 ივლისს, აჯანყებულები ატარებდნენ ყვითელ და წითელ სამკლაურებს, რადგან ეს ფერები იყო [[ესპანეთის დროშა|ესპანეთის დროშაზე]]ზე, გრანადის ახალი სამეფოს დროშად გამოიყენეს.     

1952 წლის 9 ოქტომბერს, ამ მოვლენებიდან ზუსტად 142 წლის შემდეგ, 1952 წლის 555-ე ბრძანებულებით პატრიოტული სამკლაური ოფიციალურად მიიღეს ბოგოტის დროშად.<ref>{{cite web|year=2007|url=http://www.bogotaturismo.gov.co/ciudad/simbolos/|archive-url=https://archive.today/20110707052924/http://www.bogotaturismo.gov.co/ciudad/simbolos/|url-status=dead|archive-date=7 July 2011|title=Simbolos de Bogotá|publisher=Alcaldía Mayor de Bogotá|accessdate=29 December 2008|language=Spanish}}{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[კუნდინამარკის დეპარტამენტი|კუნდინამარკის]] დროშა იგივე ნიმუშს მიჰყვება, გარდა ამისა, ღია ცისფერი ზოლი აქვს დატანებული, რომელიც აღნიშნავს ღვთისმშობლის კონცხს.

ქალაქის გერბი, იმპერატორმა [[კარლ V|კარლ V- მ (ესპანეთის მეფე კარლოს I)]] მიანიჭა [[ახალი გრანადის სამეფო|გრანადის ახალ სამეფოს]], სამეფო ბრძანებულებით, რომელიც მიიღო ესპანეთის [[ვალიადოლიდი|ვალიადოლიდში]], 1548 წლის 3 დეკემბერს. ის მოიცავს შავ არწივს ცენტრში, რაც სიმტკიცის სიმბოლოა. არწივი ასევე ჰაბსბურგების სიმბოლოა, რომელიც იმ დროს ესპანეთის იმპერიის მმართველი ოჯახი იყო. არწივი ოქროსფერ ფონზე გვირგვინითაა გამოსახული და უჭირავს წითელი ბროწეული. საზღვარი მოიცავს ზეითუნის რტოებს, რომელსაც აქვს ცხრა ოქროს ბროწეული გამოსახული ლურჯ ფონზე. ორი წითელი ბროწეული გამჭრიახობის სიმბოლოა, ხოლო ცხრა ოქროსფერი ბროწეული წარმოადგენს ცხრა სახელმწიფოს, რომლებიც იმ დროის გრანადის ახალ სამეფოს წარმოადგენდნენ. 1932 წელს გერბი ოფიციალურად აღიარეს და მიიღეს, როგორც ბოგოტის სიმბოლო. 

ბოგოტის ჰიმნის ტექსტი დაწერა პედრო მედინა ავენდანიომ; მელოდია შექმნა რობერტო პინედა დუკემ. სიმღერა ოფიციალურად გამოცხადდა ჰიმნად, 1974 წლის 31 ივნისის მე-1000 ბრძანებულებით, ბოგოტის მაშინდელი მერის ანიბალ ფერნანდეს დე სოტოს მიერ.  

* {{დროშანიშანი|არაბთა გაერთიანებული საამიროები}} [[დუბაი]], არაბთა გაერთიანებული საამიროები (2008)

*{{Flagicon|GUA}} [[ გვატემალა]], გვატემალა

* {{Flagicon|URU}} [[მონტევიდეო]], ურუგვაი

* {{Flagicon|Puerto Rico}} [[სან-ხუანი (პუერტო-რიკო)|სან-ხუანი]], პუერტო-რიკო, ა.შ.შ

* {{Flagicon|El Salvador}} [[სან-სალვადორი]], სალვადორი

* {{Flagicon|DOM}} [[სანტო-დომინგო]], დომინიკელთა რესპუბლიკა

* [[გილერმო კანო ისაზა]] (1925–1986),ჟურნალისტი და რედაქტორი გაზეთ ''[[El Espectador]]'' -ის ჟურნალისტი და რედაქტორი

* [[კაროლინა გომესი]] მის სამყარო 1994, მსახიობი, მოდელი

* [[მიგელ ანტონიო კარო]] (1843–1909), პოლიტიკოსო და 1894–1898 წლებში კოლუმბიის პრეზიდენტი

* [[როდრიგო გარსია]] (1959–), რეჟისორი, [[გაბრიელ გარსია მარკესი]]ს ვაჟი

* [[ანდრეს პასტრანა არანგო]] (1954–), კოლუმბიის ყოფილი პრეზიდენტი

* [[ენრიკე პენიალოსა]] (1955–), ბოგოტის მერი (2016–2019), ურბანისტი

* [[რაფაელ პომბო]] (1833–1912), პოეტი, მწერალი და დიპლომატი

* [[ხუან მანუელ სანტოსი]] (1951–), კოლუმბიის ყოფილი პრეზიდენტი; 2016 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი მშვიდობის განმტკიცებისთვის

* [[ეუხენ სემპლი]] (1840–1908), პოლიტიკოსი 1887-1889 წლებში [[ვაშინგტონი]]ს მე-13 გუბერნატორი