ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 3:
==ბიოგრაფია==
ნიკოლოზის მამა იყო სარდალი და მარტყოფის მოურავი ომან ჩოლოყაშვილი–ირუბაქიძე; დედა — ბარბარე, არაგვის ერისთავის ასული; ძმა — მარტყოფის მოურავი ქაიხოსრო ჩოლოყაშვილი. 8
ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილის მრავალმხრივი მოღვაწეობა მიმართული იყო საქართველოს პოლიტიკისა და კულტურის აღორძინებისკენ. თანამედროვენი მას უწოდებდნენ ბრძენსა და ფილოსოფოსს, რიტორს, „ღირსს ყოვლისა სიკეთისა“. ნიკიფორე ირბახის ცხოვრების გზა წააგავს [[ორბელიანი, სულხან-საბა|სულხან-საბა ორბელიანის]] გზას. თეიმურაზ I-ის დავალებით იგი მიემგზავრება ევროპაში და [[1626]]-[[1629]] წლებში უკვე მოიხსენიება როგორც თეიმურაზის ელჩი პაპ [[ურბან VIII]]-ის კარზე. ამ პერიოდშივე იგი ეწვია ესპანეთის მეფე [[ფილიპე II]]-ს, რომელიც მაშინ ევროპაში მიმდინარე ოცდაათი წლის ომშია ჩაბმული.
1628 წლის ზაფხულში ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილი რომში ჩავიდა. აქ მან ოფიციალურად აღიარა კათოლიკური სარწმუნოება და „კათოლიკედ მიღების ცერემონიაც" შეასრულა. პაპმა ურბან VIII-ემ მამობრივი სიყვარულით მიიღო, თეიმურაზს ალექრსით სავსე წერილი გაუგზავნა და შემწეობის აღმოჩენას დაჰპირდა. რომში ყოფნისას ჩოლოყაშვილმა აქტიური მონაწილეობა მიიღო ქართული ბეჭდვითი წიგნის გამოცემაში. რომაელმა პატრებმა, მისი უშუალო მონაწეილეობით დაამზადეს მხედრული შრიფტი და კათოლიკური სარწმუნოების გამავრცელებელი კონგრეგაციის სტამბაში დაიწყეს ქრთული წიგნების ბეჭდვა. რომის ეკლესიის მიზანი იყო, ამ წიგნებით დახმარებოდა მართლმადიდებლურ ქრისტიანულ საქართველოში შემოგზავნილ თავის კათოლიკე მისიონერებს, უფრო ადვილად დაემყარებინათ კავშირი ხალხთან. 1629 წელს გამოიცა „ქართულ–იტალიური ლექსიკონი" ( Dttionario Giorgiano). წიგნის სათაურში აღნიშნულია, რომ ლექსიკონი შედგენილია „სტეფანო პაოლინის მიერ ქართველის, წმიდა ბასილის წესის ბერის ნიკიფორე ირბახის დახმარებით, სახმარებლად სარწმუნოების გამავრცელებელ სასულიერო კონგერაციის მისიონერთათვის". ეს იყო არა მარტო პირველი ქართული ნაბეჭდი წიგნი, არამედ 3086 სიტყვისაგან შემდგარი პირველი ქართული ლექსიკოგრაფიული ნაშრომიც. ნიკიფორეს აქტიური მონაწილეობით იმავე წელსვე დაისტამბა არანაკლებ მნიშვნელოვანი მეორე წიგნი — "ქართული ანბანი ლოცვანითურთ" (Litania Lauretana).
ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილი რომში დიდხანს არ დარჩა. 1629 წელს საქართველოში დაბრუნდა თეატინელთა ორდენის მისიონერებთან ერთად და იმავე წელს გახდა [[მეტეხის ღვთისმშობლის შობის ტაძარი|მეტეხის ტაძრის]] წინამძღვარი. მაშინდელი მიმოწერა მისიონერებს, პაპსა და ქართველ მეფეს შორის ადასტურებს, რომ ნიკიფორე ირბახი შუამავლობდა ურბან VIII-სა და თეიმურაზ I-ს შორის ქართული ეკლესიის რომთან შეერთებას (ე.წ. უნიას). 1632 წელს, ქართლში როსტომ–ხანის გამეფების შემდეგ, როდესაც თეიმურაზ I-მა იმერეთის სამეფოს შაფარა თავი, ჩოლოყაშვილი სამეგრელოს მთავარ ლევან II დადიანის უახლოესი თანამებრძოლი და მისი პოლიტიკური გეგმების სულისჩამდგემელი გახდა. მისიონერები მას დადიანის კარის სახლთუხუცესად იხსენიებენ. იგი მფარველობას უწევდა კათოლიკე მისიონერებს, ხედავდა რა მათში საქართველოს დასავლეთ ევროპასთან დამაკავშირებელ ერთ–ერთ მძლავრ საშუალებას. მეგობრობდა ჯუზეპე ჯუდიჩისთან, არქანჯელო ლამბერტთან და კრისტოფორო დე კასტელთან. ეხმარებოდა მათ მორალურად და მატერიალურად. რის გამოც პაპის კონგრეგაცია ფრიად ემადლიერებოდა.
1642 წლის ბოლოს ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილმა დატოვა სამეგრელო და იერუსალიმს გაემგზავრა. 1643-1649 წლებში იგი იერუსალიმის ქართველთა ჯვრის მონასტრის წინამძღვარი (ჯვრის მამა) იყო. მან კაპიტალურად შეაკეთა მონასტრის ძირითადი შენობა, განაახლა გუმბათი და ფრესკული მხატვრობა, გაამაგრა ტაძრის კედლები, საკურთხევლის ნაწილი მარმარილოთი მოაპირკეთა და სხვა. [[1650]] წელს ის საქართველოში ბრუნდება. ჯერ იმერეთის სამეფოს კარზე იმყოფებოდა, შემდეგ კვლავ ლევან II დადიანთან, რომლის ხელისშეწყობითაც [[1656]]-[[1657]] წ. [[სამეგრელო|სამეგრელოსა]] და [[აფხაზეთი|აფხაზეთის]] [[კათოლიკოსი]] ხდება. სამეგრელოში მოღვაწე თატინელთა ორდენის ბერების პრეფექტი ჯუზეპე მარია ძამპი წერდა: „დღევანდელი სამეგრელოს ბერები... ათონის მთიდან მოდიან და, იერუსალიმისათვის შეწირულობის შეგროვების საბაბით, რჩებიან ამ მხარეში.... ზოგი მათგანი თავშესაფარს პოულობს ქართველი ბერის, სახელად ნიკიფორე ირბახის სახლში, რომელსაც ჩვეულებრივად ნიკოლოზ ბერს უწოდებენ. იგი საქართველოში ერთ–ერთი უწარჩინებულესი გვარის წარმომადგენელია. არის 70 წლისა. აქვს არქიმანდრიტის, ანუ წინამძღვრის ხარისხი. მას უწოდებენ ჯვრის მამას, ხალხი მას დიდ პატივსა სცემს. სამეგრელოს მთავრები მას თავის ვეზირად ან ელჩად ნიშნავენ, რადგან იგი კარგად არის გარკვეული პოლიტიკაში და მრავალჯერ ყოფილა იერუსალიმში, შემოვლილი აქვს ევროპა".
1657 წელს, ლევან II დადიანის გარდაცვალების შემდეგ სამეგრელოს სამთავრო [[ვამეყ III დადიანი|ვამეყ III-მ]] მიიტაცა და ოდიშის ახალი მთავარი გახდა, რისთვისაც ნიკოლოზმა საჯაროდ შაჩვენა. გულზვიადმა ვამეყ III-ემ დააპატიმრა ყველა, ვინც მის ბატონობას არ სცნობდა. მათ შორის ნიკიფორე ირბახიც. მან მღვდელმთავარი კათალიკოსობიდან გაადაყენა და დილეგში ჩაამწყვდია, სადაც აღესრულა კიდეც 1658 წელს.
==ლიტერატურა==
| |||