ნიკორწმინდის ტაძარი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
გადარჩენა 1 წყაროების და მონიშვნა 0 მკვდრად.) #IABot (v2.0.8 |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{მმ*|ნიკორწმინდა (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
{{ინფოდაფა ტაძარი
| ტაძრის_სახელი
| infobox_width
| სურათი
| სურათი_ზომა
| წარწერა
| რუკა_ტიპი
| რუკა_ზომა
| რუკა_წარწერა
| ადგილმდებარეობა
| გეო
| რელიგიური_წევრობა
| წესჩვეულება
| პროვინცია
| რაიონი
| კურთხევის_წელი
| სტატუსი
| ფუნქციური_სტატუსი
| მემკვიდრეობითი_ადგილმდებარეობა
| ხელმძღვანელობა
| საიტი
| ხუროთმოძღვრება
| ხუროთმოძღვარი
| ხუროთმოძღვრული_ტიპი
| ხუროთმოძღვრული_სტილი
| ფასადის_მიმართულება
| ნოვატორული
| თარიღდება
| მშენებლობის_ფასი
| დეტალები
| ტევადობა
| სიგრძე
| სიგანე
| ნავის_სიგანე
| სიმაღლე_მაქსიმალური
| გუმბათის_რაოდენობა
| გუმბათის_სიმაღლე_გარე
| გუმბათის_სიმაღლე_შიდა
| გუმბათის_დიაგ_გარე
| გუმბათის_დიაგ_შიდა
| მინარეთი_რაოდენობა
| მინარეთის_სიმაღლე
| წვეტის_რაოდენობა
| წვეტის_სიმაღლე
| მასალა
| nrhp
| added
| refnum
| designated
| განედი = 42.4594
| გრძედი = 43.0878
| საერთო_მოიჯარე =
| ქვეყანა ={{GEO}}
}}
'''ნიკორწმინდა''' — გუმბათოვანი ტაძარი [[ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი]]ს [[ნიკორწმინდა (ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი)|ამავე სახელწოდების]] სოფელში. X საუკუნის ბოლოს რაჭის საერისთავოს შექმნის შემდეგ, ერთიანი ფეოდალური საქართველოს პირველი მეფის [[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ III-ის]] ბრძანებით საძირკველი ჩაეყარა წმინდა ნიკოლოზის სახელობის დიდი ტაძრის მშენებლობას, რომელიც ამ საერისთავოს კულტურულ ცენტრად იქცა.
==ისტორია==
ნიკორწმინდის ტაძარი ეროვნული ხუროთმოძღვრების შედევრია. აგებულია XI საუკუნის დასაწყისში, 1010-1014 წლებში. ეს ის პერიოდია, როცა დიდი ყურადღება ექცეოდა ფასადების დეკორაციულ გაფორმებას. სწორედ ამ მხრივ ნიკორწმინდის დეკორი ქართული მონუმენტური პლასტიკის მიღწევაა.
Line 67 ⟶ 66:
==არქიტექტურა==
ეკლესია ფორმით ცენტრალურ-გუმბათოვანია. ტაძრის ექსტერიერი რთულია და ელეგანტურობას მოკლებული, განსაკუთრებით გუმბათის ყელის მასიურობის გამო, მაგრამ ორნამენტების სიუხვე, მრავალფეროვნება, შესრულების ძალიან მაღალი ხარისხი მნახველზე ძლიერ შთაბეჭდილებას ტოვებს. ქრისტიანული სიუჟეტების გვერდით ბევრია ისეთი მოტივიც, რომლებიც ხალხურ წინარექრისტიანულ რწმენასთან უნდა იყოს დაკავშირებული. ტაძარი გარედან მოკლემკლავებიანი სწორკუთხა ჯვრის ფორმისაა, შიგნიდან კი ხუთაფსიდიანია, დასავლეთით სწორკუთხა მკლავი აქვს.
▲ეკლესია ფორმით ცენტრალურ-გუმბათოვანია. ტაძრის ექსტერიერი რთულია და ელეგანტურობას მოკლებული, განსაკუთრებით გუმბათის ყელის მასიურობის გამო, მაგრამ ორნამენტების სიუხვე, მრავალფეროვნება, შესრულების ძალიან მაღალი ხარისხი მნახველზე ძლიერ შთაბეჭდილებას ტოვებს. ქრისტიანული სიუჟეტების გვერდით ბევრია ისეთი მოტივიც, რომლებიც ხალხურ წინარექრისტიანულ რწმენასთან უნდა იყოს დაკავშირებული. ტაძარი გარედან მოკლემკლავებიანი სწორკუთხა ჯვრის ფორმისაა, შიგნიდან კი ხუთაფსიდიანია, დასავლეთით სწორკუთხა მკლავი აქვს. აფსიდის შვერილებზე, რომელთაც ნახევარსვეტის ფორმა აქვთ, აღმართულია გუმბათის ყელი. ექვსწახნაგად ან გუმბათის წრეზე გადასვლა ხდება აფრების მეშვეობით. საკურთხევლის აფსიდის ბემისა და დასავლეთის მკლავის გამო შინაგანი სივრცე შესამჩნევად არის დაგრძელებული მთავარი ღერძის გასწვრივ აღმოსავლეთიდან დასავლეთისაკენ. ნიკორწმინდის ფასადები და ეკვდერები, ჩუქურთმათა გარდა, მორთულია უაღრესად მნიშვნელოვანი რელიეფური ქანდაკებებით: აქ არის წმინდანთა გამოსახულებები, მრავალფიგურიანი სცენები, რეალური და ფანტასტიკური ცხოველები.
აღმოსავლეთ ფასადზე წარმოდგენილია [[ფერისცვალება|ფერისცვალების]] სცენა, ხოლო სამხრეთ ფრონტონზე ქრისტეს მეორედ მოსვლა და ჯვრის ამაღლების კომპოზიციები, რომლებიც შინაარსობრივად ატარებს უფლის ძლევამოსილების იდეას. განსაკუთრებით გამოირჩევა ტაძრის კამარა, რომელზედაც გამოსახულია ორნამენტულად მორთული სხივი და მასში ჩასმული ჯვარი. ეკლესიის ფასადები შემოსილია კარგად გათლილი ქვითა და დამუშავებულია უწყვეტი თაღედით. ასეთივე თაღედით არის დამუშავებული 12-სარკმლიანი [[გუმბათის ყელი]]ც. სარკმლებს ირგვლივ შემოუყვება ჩუქურთმიანი არშიები. სამხრეთისა და დასავლეთის კარიბჭეები მოგვიანებითაა მიშენებული, მაგრამ ისინიც XI საუკუნის I ნახევარს განეკუთვნება. ტაძრის ეზოში აღმართულია სამსართულიანი სამრეკლო რომელიც XIX საუკუნის II ნახევარშია აშენებული.
==მხატვრობა==
ტაძარში არსებული რთული მხატვრობა XVI-XVII საუკუნეებით თარიღდება და გამოკვეთილია მხატვრობის ორი ფენა. მრავლადაა საერო პირთა პორტრეტები, რომელთაც თან ახლავს წარწერები. ვარკვევთ, რომ ნიკორწმინდა გვიანშუასაუკუნეებში ადგილობრივი თავადების, წულუკიძეთა საძვალეს წარმოადგენდა. ბარელიეფის ოვალურ მხარეს მოთავსებულია ლამაზად ამოკვეთილი წარწერა, რომლის ავტორიც ლოცავს გაერთიანებული საქართველოს მეფეს [[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ III-სა]] და მის მემკვიდრეს: ,,ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, ადიდე სიმრთელით დღეგრძელობით შენ მიერ გვირგვინოსანი ბაგრატ აფხაზთა და რანთა მეფე და ქართველთა კურაპალატი და გაზარდე ძე მათი [[გიორგი I (საქართველოს მეფე)|გიორგი]] ნებასა შენსა და მეოხებითა წმიდისა მღვდელმთავრისა ნიკოლოზისათა''.წარწერა ადასტურებს ტაძრის აგების თარიღს, კერძოდ, ბაგრატ მეფემ რანი დაახლოებით 1010-1014 წლებში აიღო და სწორედ ამ პერიოდშია ნიკორწმინდა აგებული.
ეკლესიის დასავლეთ კედელზე, სარკმლის მარჯვნივ, მოხსენიებულია ტაძრის მოძღვარი გიორგი: „წმიდაო ნიკოლოზ, შეიწყალე გიორგი მოძღუარი ამის წმიდისაი ეკლესიისაი“.
XIII საუკუნის 80-იან წლებში დასავლეთ საქართველოს მეფემ, [[დავით ნარინი|დავით VI ნარინმა]] ღალატის ბრალდებით კახაბერიძეთა დინასტია ამოწყვიტა. სწორედ ეს იყო მიზეზი იმისა, რომ ნიკორწმინდამ დაკარგა მფარველი და იგი საგრძნობლად დასუსტდა. XVI საუკუნის 30-იან წლებში [[ბაგრატ III (იმერეთის მეფე)|იმერეთის მეფემ ბაგრატ III-მ]] გამოიჩინა მზრუნველობა და განაახლა ტაძარი.
Line 81 ⟶ 80:
==საინტერესო ფაქტები==
[[2007]] წლის [[24 ოქტომბერი|24 ოქტომბრიდან]] ნიკორწმინდის მონასტერი შეტანილია [[იუნესკო]]ს [[მსოფლიო მემკვიდრეობა|მსოფლიო მემკვიდრეობის]] საცდელ სიაში.<ref>http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5229/</ref>
Line 128 ⟶ 126:
{{commonscat|Nikortsminda Cathedral|ნიკორწმინდა}}
*[http://dzeglebi.ge/dzeglebi/n/nikorwminda.html ნიკორწმინდა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305000130/http://dzeglebi.ge/dzeglebi/n/nikorwminda.html |date=2016-03-05 }}
*[http://saunje.ge/index.php?id=740&lang=ka ნიკორწმინდა - ი. ციციშვილი, ვ. ბერიძე]
==ლიტერატურა==
| |||