ელჩი

ელჩი ოფიციალური დესპანი, განსაკუთრებით მაღალი რანგის დიპლომატი, რომელიც წარმოადგენს სახელმწიფოს და ჩვეულებრივ არის აკრედიტირებული სხვა სუვერენულ სახელმწიფოში ან საერთაშორისო ორგანიზაციაში, როგორც საკუთარი მთავრობის ან სუვერენის რეზიდენტი წარმომადგენელი ან დანიშნული სპეციალურ და ხშირად დროებით დიპლომატიურ დავალებაზე.

სპარსეთის ელჩი დაუდ ზადური

ელჩი არის უცხო ქვეყნის დედაქალაქში ან ქვეყანაში მთავრობის რანგის წარმომადგენელი. მასპინძელი ქვეყანა, როგორც წესი, ელჩს საშუალებას აძლევს რომ გააკონტროლოს კონკრეტული ტერიტორია, რომელსაც ეწოდება საელჩო, მასპინძელ ქვეყანაში, ამ ტერიტორიას, თანამშრომლებს და მანქანებს, ძირითადად, აქვთ დიპლომატიური იმუნიტეტი. დიპლომატიური ურთიერთობების შესახებ ვენის კონვენციის თანახმად, ელჩს უმაღლესი დიპლომატიური რანგი აქვს.

ერთა თანამეგობრობის წევრებს შორის გაცვლილი ელჩის ექვივალენტი ცნობილია როგორც უმაღლესი კომისარი . წმიდა საყდრის "ელჩები" ცნობილები არიან როგორც პაპები ან სამოციქულო ნუნციები .

ეტიმოლოგია

ტერმინი მომდინარეობს ინგლისელი ელჩისგან, არის ლათინური წარმოშობის სიტყვა, Ambaxus-Ambactus, რაც ნიშნავს მოსამსახურეს ან მინისტრს; ტერმინი პირველად გამოიყენეს XIV საუკუნეში.

მიზნები

პირველ რიგში უცხოეთის მთავრობამ უნდა დაამტკიცოს ელჩი. ზოგიერთ შემთხვევაში, შესაძლოა მასპინძელმა მთავრობამ არ მიიღოს ეს ადამიანი ელჩად, რის შემდეგაც, ელჩი თავის სამშობლოში ბრუნდება. 1815 წლის ვენის კონგრესისა და 1961 წლის დიპლომატიური ურთიერთობების შესახებ ვენის კონვენციის შესაბამისად, ელჩს და საელჩოს თანამშრომლებს საზღვარგარეთ ცხოვრებისას დიპლომატიური იმუნიტეტი და პირადი უსაფრთხოება აქვთ.

მოქალაქეების დაცვა

თანამედროვე ტექნოლოგიების განვითარების შედეგად, ყველა ერს ჰყავს თავისი ხალხი სხვადასხვა ქვეყნებში, როგორც საგარეო სამსახურის ოფიცერი, ელჩის მოვალეობაა დაიცვას საკუთარი ქვეყნის მოქალაქეები მასპინძელ ქვეყანაში.

კეთილდღეობის მხარდაჭერა

უცხო ქვეყნებში ხალხის მოგზაურობის კიდევ ერთი შედეგია ერებს შორის ვაჭრობის გაზრდა. უმეტეს ქვეყნებში ეროვნული ეკონომიკა ახლა გლობალური ეკონომიკის ნაწილია. როდესაც ორი ქვეყანა ვაჭრობას ახორციელებს, როგორც წესი, ორივე მხარისთვის ხელსაყრელია ელჩის და, შესაძლოა, მცირე პერსონალის არსებობა სხვა ქვეყანაში, სადაც ისინი კოოპერატიულ ბიზნესებს შორის შუამავლის როლს ასრულებენ.

მშვიდობისთვის მუშაობა

უცხოური დიპლომატიური მისიების ერთ-ერთი ქვაკუთხედია მშვიდობისთვის მუშაობა. ეს ამოცანა შეიძლება გადაიზარდოს საერთაშორისო ტერორიზმის, ნარკომანიის ვაჭრობის, საერთაშორისო ქრთამისა და ტრეფიკინგის წინააღმდეგ ბრძოლაში. ელჩები ხელს უწყობენ ამ მოქმედებების შეჩერებას და ეხმარებიან ხალხებს მთელ მსოფლიოში. ეს საქმიანობა მნიშვნელოვანი და მგრძნობიარეა და, როგორც წესი, ხორციელდება თავდაცვის მინისტრთან (ან აშშ-ს თავდაცვის დეპარტამენტთან) და ქვეყნის მეთაურთან კოორდინაციით.

თანამედროვე დიპლომატიის ზრდა

თანამდებობის დაკავებამდე მასპინძელმა ქვეყანამ უნდა მიიღოს ელჩის რწმუნებათა სიგელები, მაგალითად, როდესაც სამხრეთ აფრიკის ელჩმა ჰარი შვარცმა თავისი სიგელები 1991 წელს გადასცა აშშ-ს პრეზიდენტს ჯორჯ ბუშს.

თანამედროვე დიპლომატიური სისტემის აღმავლობა იტალიური რენესანსის პროდუქტი იყო (დაახლოებით 1300 წლიდან). ელჩების გამოყენება მე-15 საუკუნის პოლიტიკურ სტრატეგიად იქცა იტალიაში. იტალიაში განხორციელებულმა პოლიტიკურმა ცვლილებებმა შეცვალა ელჩების როლი დიპლომატიურ საქმეებში. იმის გამო, რომ იტალიაში ბევრი სახელმწიფო მცირე ზომის იყო, ისინი განსაკუთრებით დაუცველნი იყვნენ უფრო დიდი სახელმწიფოებისათვის. ელჩის სისტემა გამოიყენეს დაუცველი ქვეყნების დასაცავად.

ეს პრაქტიკა იტალიური ომების დროს ევროპაშიც გავრცელდა. მე-15 საუკუნეში იტალიაში ელჩების არსებობამ დიდი გავლენა მოახდინა ევროპასა და, თავის მხრივ, მსოფლიოს დიპლომატიურ და პოლიტიკურ პროგრესზე. ევროპა კვლავ იყენებს ელჩის უფლებების იგივე პირობებს, რაც XVI საუკუნეში დააწესეს, მასპინძელ ქვეყნებში ელჩების უფლებებთან და სათანადო დიპლომატიურ პროცედურებთან დაკავშირებით. ყოველივე ეს მიზნად ისახავდა ხალხებთან მშვიდობიანი ურთიერთობების შენარჩუნებას და რთულ პერიოდებში ალიანსების შექმნას.

დღეს ელჩების როლი ფართოდ არის გავრცელებული. სახელმწიფოები დიპლომატიურ წარმომადგენლების მეშვეობით აგვარებენ საერთაშორისო სისტემის შიგნით წარმოქმნილ პრობლემებს. ელჩები ახლა ჩვეულებრივ ცხოვრობენ სხვადასხვა ქვეყნებში, მათ მოვალეობა კი ადგილობრივი მოსახლეობის და კულტურის გაცნობაა. ამ გზით ისინი უფრო პოლიტიკურად ეფექტური და სანდოები არიან, რაც მათ საშუალებას აძლევს შეასრულონ ის მიზნები, რომელიც მათ მასპინძელ ქვეყანას სურს.

ლიტერატურა

• Rana, Kishan (2003). The 21st Century Ambassador: people who are very important. Oxford University Press. 

რესურსები ინტერნეტში

• Embassies and Consulates Around the World. Embassypages.com.
• Functions of a Diplomatic Mission. eDiplomat.
• Ambassadors and Consuls. jrank.org.
• The Ambassador's Role. UCLA.
• Ambassadors of the United States. Wikipedia.org.