დინოზავრები: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
დინოზავრები
მომხმარებლის 91.151.136.178 ცვლილებების გაუქმება (№4154167)
იარლიყი: გაუქმება
ხაზი 1:
{{ტაქსოდაფა
 
| სახელი = დინოზავრები
 
| სურათის ფაილი = AMNH-TRex 3.jpg
დინოზავრები (ლათ. Dinosauria) — მეზოზოური ნამარხი ქვეწარმავლების ზერიგი დიაპსიდების ქვეკლასისა. იყოფა 2 რიგად: ხვლიკმენჯა დინოზავრებად და ფრინველმენჯა დინოზავრებად. უძველესი დინოზავრები ცნობილია შუა ტრიასული პერიოდიდან. უკანასკნელი წარმომადგენლები კი — ცარცული პერიოდის დამლევიდან. დინოზავრების წინაპრები იყვნენ პრიმიტიული ტრიასული არქოზავრები — ''თეკოდონტები''. თავდაპირველად დინოზავრები ხმელეთზე ცხოვრობდნენ და მტაცებლები იყვნენ, მაგრამ ტრიასული პერიოდის დამლევს მათ გამოეყო ''პროზავროპოდები'', რომლებიც როგორც ჩანს, ყველაფრის მჭამელნი იყვნენ. მათგან წარმოიშვნენ გიგანტური მცენარიჭამია ზავროპიდები, რომლებიც საცხოვრებლად გადავიდნენ დიდ კონტინენტურ წყალსატევებში ან ზღვის სანაპირო ზონაში. ტრიასულ პერიოდში გაჩნდნენ ''ჰეტეროდონტოზავრები'', რომლებმაც შესაძლოა დასაბამი მისცეს ფრინველმენჯა დინოზავრებს. ზოგიერთ დინოზავრებს განუვითარდა სხვადასხვა წარმონაქმნი: ქაცები, ძვლოვანი ჯავშანი, რქები. დინოზავრები კვერცხით მრავლდებოდნენ. ფიქრობენ, რომ თბილსისხლიანი ცხოველები იყვნენ და მაღალი ფიზიოლოგიური ორგანიზაციის ნიშნები ჰქონდათ. დინოზავრები გადაშენდნენ მეზოზოურ და კაინოზოურ ერათა მიჯნაზე. გადაშენების ძირითადი მიზეზი იყო გარემოს გართულება და მკვეთრი შეცვლა. დინოზავრების ნაშთები დღემდე გვხვდება ყველა კონტინენტზე. საქართველოში ცარცული პერიოდის დინოზავრების გაქვავებული ნაკვალევი შემორჩენილია სათაფლიაში (ქუთაისის მახლობლად).<center>
| სურათის წარწერა = ტირანოზავრი
</center>
| სურათის აღწერა = [[ტირანოზავრი]] (Tyrannosaurus Rex, <br />[[ამერიკის ბუნების ისტორიის მუზეუმი|ამერიკის ბუნების ისტორიის მუზეუმში]])
| სამეფო = ცხოველები
| ტიპი = [[ქორდიანები]]
| ქვეტიპი = [[ხერხემლიანები]]
| კლასი = [[ქვეწარმავლები]]
| ქვეკლასი = [[დიაპსიდები]]
| ზერიგი = '''დინოზავრები'''
| ლათ = {{Btname|Dinosauria|([[Cope]], [[1869]])}}
| ვიკისახეობები = Dinosauria
| itis =
| ncbi = 436486
| eol = 3014672
| fw = 91968
| არეალის რუკა =
| არეალის ლეგენდა =
| commons = Dinosauria
}}
'''დინოზავრები''' (ლათ. {{lang-la|Dinosauria}}) — [[მეზოზოური ჯგუფი|მეზოზოური]] ნამარხი ქვეწარმავლების[[ქვეწარმავლები]]ს ზერიგი დიაპსიდების[[დიაპსიდები]]ს ქვეკლასისა. იყოფა 2 რიგად: [[ხვლიკმენჯა დინოზავრები|ხვლიკმენჯა დინოზავრებად]] და [[ფრინველმენჯა დინოზავრები|ფრინველმენჯა დინოზავრებად]]. უძველესი დინოზავრები ცნობილია შუა [[ტრიასული პერიოდიდანპერიოდი]]დან. უკანასკნელი წარმომადგენლები კი — [[ცარცული პერიოდისპერიოდი]]ს დამლევიდან. დინოზავრების წინაპრები იყვნენ პრიმიტიული ტრიასული [[არქოზავრები]] — ''[[თეკოდონტები]]''. თავდაპირველად დინოზავრები ხმელეთზე ცხოვრობდნენ და მტაცებლები იყვნენ, მაგრამ ტრიასული პერიოდის დამლევს მათ გამოეყო ''პროზავროპოდები'', რომლებიც როგორც ჩანს, ყველაფრის მჭამელნი იყვნენ. მათგან წარმოიშვნენ გიგანტური მცენარიჭამია ზავროპიდები, რომლებიც საცხოვრებლად გადავიდნენ დიდ კონტინენტურ წყალსატევებში ან ზღვის სანაპირო ზონაში. ტრიასულ პერიოდში გაჩნდნენ ''ჰეტეროდონტოზავრები'', რომლებმაც შესაძლოა დასაბამი მისცეს ფრინველმენჯა დინოზავრებს. ზოგიერთ დინოზავრებს განუვითარდა სხვადასხვა წარმონაქმნი: ქაცები, ძვლოვანი ჯავშანი, რქები. დინოზავრები კვერცხით მრავლდებოდნენ. ფიქრობენ, რომ [[თბილსისხლიანი ცხოველები]] იყვნენ და მაღალი ფიზიოლოგიური ორგანიზაციის ნიშნები ჰქონდათ. დინოზავრები გადაშენდნენ მეზოზოურ და კაინოზოურ ერათა მიჯნაზე. გადაშენების ძირითადი მიზეზი იყო გარემოს გართულება და მკვეთრი შეცვლა. დინოზავრების ნაშთები დღემდე გვხვდება ყველა კონტინენტზე. საქართველოში [[საქართველო]]ში ცარცული პერიოდის დინოზავრების გაქვავებული ნაკვალევი შემორჩენილია [[სათაფლიის კარსტული მღვიმეები|სათაფლიაში]] (ქუთაისის[[ქუთაისი]]ს მახლობლად).<center>
{{დროის დიაპაზონი|სახელი=დინოზავრები|მარცხენა საზღვარი=235|მარჯვენა საზღვარი=65}}
 
== რესურსები ინტერნეტში==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/დინოზავრები“-დან