ვიკიპედია

რუისი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
ინფორმაცია მეორდებოდა
ხაზი 2:
|სტატუსი = სოფელი
|ქართული სახელი = რუისი
|მშობლიური სახელი = <nowiki></nowiki>
|ქვეყანა = საქართველო
|პანორამა = A church in Ruisi (Photo A. Muhranoff, 2011).jpg
ხაზი 46:
|კატეგორია ვიკისაწყობში = Ruisi
}}
'''რუისი'''  — [[სოფელი]] [[საქართველო]]ში, [[შიდა ქართლის მხარე|შიდა ქართლის მხარის]] [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელის მუნიციპალიტეტში]]. მდებარეობს [[შიდა ქართლის ვაკე]]ზე, მდინარე მტკვრის მარცხენა სანაპიროზე, [[ს1|საავტომობილო მაგისტრალი ს1]]-ზე, [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 670 [[მეტრი]], [[ქარელი]]დან 7 [[კილომეტრი]]. სოფელში ფუნქციონირებს [[საზოგადოებრივი ცენტრი]].
 
== ეტიმოლოგია ==▼
==ისტორია==▼
სოფლის სახელწოდება რუისი წარმოდგება სიტყვა ,,რუ”„რუ“-დან. ვარაუდობენ, რომ იგი ანტიკური ხანის ქალაქ ურბნისის ერთ-ერთი სამიწათმოქმედო რაიონი იყო. ▼
რუისში მდებარეობდა საეპისკოპოსო კათედრა და სოფელი წარმოადგენდა [[რუისის საეპისკოპოსო]]ს ცენტრს. მროველი ეპიკოპოსი მონაწილეობდა 506 წელს დვინის საეკლესიო კრებაზე. რუისის საეპისკოპოშო შედიოდ შიდა ქართლის სოფლები რუისის ჩრდილო-დასავლეთით ლიხ-ტაშისკარამდე. XVII საუკუნეში, [[აწყურის საეპისკოპოსო]]ს გაუქმების შემდეგ ხეობისა და სადგერის სოფლებიც მროველს დაექვემდებარა. 1715 წელს რუისის საეპისკოპოსოში, [[რუისის სამწყსოს დავთარი]]ს მიხედვით შედიოდა 84 სოფლის 1839 კომლი. [[1811]] წელს რუისის საეპისკოპო გაუქმდა. [[1921]]-[[1930]] წლებში იყო [[გორის მაზრა|გორის მაზრი]]ს რუისის რაიონის ცენტრი. [[რუისი|რუისის]] რაიონში შედიოდა [[დირბი]]ს თემის სოფლები. ფეოდალურ ხანაში აქ საეპისკოპოსო კათედრაა. რუისის ეპისკოპოსი ანუ მროველი (,,ეპისტოლეთა წიგნში” მოხსენიებულია როგორც ,,მარუელი”) [[506]] წლის [[დვინის საეკლესიო კრება|დვინის საეკლესიო კრების]] მონაწილე ქართველ ეპისკოპოსთა შორის მეათე ადგილზეა დასახლებული. საეპისკოპოსოს ეკუთვნოდა რუისის [[ჩრდილოეთი|ჩრდილო]]-[[დასავლეთი|დასავლეთით]] მდებარე შიდა ქართლის სოფლები ლიხ-ტაშისკარამდე. [[აწყურის საეპისკოპოსო|აწყურის საეპისკოპოსოს]] გაუქმების შემდეგ ([[XVII საუკუნე]]) მროველის სამწყსო გაფართოვდა. [[1811]] წელს რუისის საეპისკოპოსო გაუქმდა. [[რუისი|რუისთან]] დაკავშირებულია ფეოდალური ხანის საქართველოს არაერთი მნიშვნელოვანი პოლიტიკური მოვლენა. რუისის ღვთისმშობლის ეკლესიაში ქართლის მეფედ აკურთხეს [[გიორგი II]] ([[1072]]-[[1083]] წლები). ამ დროს [[რუისი]] ქართლის დედაქალაქის როლს ასრულებდა. [[1104]] წელს მეფე [[დავით IV აღმაშენებელი|დავით IV აღმაშენებლის]] ([[1089]]-[[1125]] წლები) თაოსნობით მოწვეულ იქნა [[რუის-ურბნისის საეკლესიო კრება]]-,,სანახებთა ქართლისათა მახლობლად ორთასაეპისკოპოთა რუისისა და ურბნისასათა”. კრებამ სამეფო ხელისუფლების განმტკიცების მიზნით გაატარა ღონისძიებები-გადააყენა უღირსი საეკლესიო პირები, რომლებსაც მემკვიდრეობით ეჭირათ თანამდებობები; მათ ნაცვლად აირჩია ,,ღირსნი და განსწავლულნი”, მეფის ერთგულნი; დაამტკიცა სასულიერო თანამდებობის პირთა ხელდასხმის წესი, დააკანონა გვირგვინის კურთხევის წესი და სხვ. კრებამ მიიღო მნიშვნელოვანი დოკუმენტი ,,ძეგლისწერაი რუის-ურბნისის კრებისაი”.
 
▲== ისტორია ==
▲==ეტიმოლოგია==
ფეოდალურ ხანაში რუისში მდებარეობდა საეპისკოპოსო კათედრა და სოფელი წარმოადგენდა [[რუისის საეპისკოპოსო]]ს ცენტრს. რუისის ეპისკოპოსი ანუ მროველი („ეპისტოლეთა წიგნში“ მოხსენიებულია როგორც „მარუელი“) [[506]] წლის [[დვინის საეკლესიო კრება|დვინის საეკლესიო კრების]] მონაწილე ქართველ ეპისკოპოსთა შორის მეათე ადგილზეა დასახლებული. საეპისკოპოსოს ეკუთვნოდა რუისის [[ჩრდილოეთი|ჩრდილო]]-[[დასავლეთი|დასავლეთით]] მდებარე შიდა ქართლის სოფლები ლიხ-ტაშისკარამდე. XVII საუკუნეში, [[აწყურის საეპისკოპოსო]]ს გაუქმების შემდეგ ხეობისა და სადგერის სოფლებიც მროველს დაექვემდებარა. 1715 წელს რუისის საეპისკოპოსოში, [[რუისის სამწყსოს დავთარი]]ს მიხედვით შედიოდა 84 სოფლის 1839 კომლი. [[1811]] წელს რუისის საეპისკოპო გაუქმდა.
▲სოფლის სახელწოდება რუისი წარმოდგება სიტყვა ,,რუ”-დან. ვარაუდობენ, რომ იგი ანტიკური ხანის ქალაქ ურბნისის ერთ-ერთი სამიწათმოქმედო რაიონი იყო.
 
რუისთან დაკავშირებულია ფეოდალური ხანის საქართველოს არაერთი მნიშვნელოვანი პოლიტიკური მოვლენა. რუისის ღვთისმშობლის ეკლესიაში ქართლის მეფედ აკურთხეს [[გიორგი II]] ([[1072]]–[[1083]] წლები). ამ დროს რუისი ქართლის დედაქალაქის როლს ასრულებდა. [[1104]] წელს მეფე [[დავით IV აღმაშენებელი|დავით IV აღმაშენებლის]] ([[1089]]–[[1125]] წლები) თაოსნობით მოწვეულ იქნა [[რუის-ურბნისის საეკლესიო კრება]] „სანახებთა ქართლისათა მახლობლად ორთასაეპისკოპოთა რუისისა და ურბნისასათა“. კრებამ სამეფო ხელისუფლების განმტკიცების მიზნით გაატარა ღონისძიებები-გადააყენა უღირსი საეკლესიო პირები, რომლებსაც მემკვიდრეობით ეჭირათ თანამდებობები; მათ ნაცვლად აირჩია „ღირსნი და განსწავლულნი“, მეფის ერთგულნი; დაამტკიცა სასულიერო თანამდებობის პირთა ხელდასხმის წესი, დააკანონა გვირგვინის კურთხევის წესი და სხვ. კრებამ მიიღო მნიშვნელოვანი დოკუმენტი „ძეგლისწერაი რუის-ურბნისის კრებისაი“.
==დემოგრაფია==▼
 
[[1921]]–[[1930]] წლებში იყო [[გორის მაზრა|გორის მაზრი]]ს რუისის რაიონის ცენტრი.
 
▲== დემოგრაფია ==
2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 5139 ადამიანი.
 
Line 66 ⟶ 70:
|}
 
== კულტურული მემკვიდრეობა ==
სოფელში იყო დიდი წიგნთსაცავი, სადაც ინახებოდა ბევრი ხელნაწერი. მაგთან განსაკუთებული მნიშვნელობისაა რუისის სახარება. (XI საუკუნე). სოფელი მდიდარია სასულიერო დანიშნულების არქიტექტურული ძეგლებით, რომელთა შორის ყველაზე მნიშვნელოვანია [[რუისის ღვთისმშობლის ტაძარი]]. სოფლის ტერიტორიაზე ასევე მდებარეობს:
* [[რუისის ღვთისმშობლის დიდი ეკლესია|ღვთისმშობლის დიდი ეკლესია]]
* [[რუისის ღვთისმშობლის მცირე ეკლესია|ღვთისმშობლის მცირე ეკლესია]]
* [[რუისის წმინდა დემეტრეს ეკლესია|წმინდა დემეტრეს ეკლესია]]
* [[რუისის წმინდა მარინეს ეკლესია|წმინდა მარინეს ეკლესია]]
* [[რუისის კვირაცხოვლის ეკლესია|კვირაცხოვლის ეკლესია]]
* [[რუისის კვირიკეწმინდის ეკლესია|კვირიკეწმინდის ეკლესია]]
 
== ლიტერატურა ==
{{ქსე|8|468}}
{{სძა|5|384|ანთელავა ი., ბერძენიშვილი ც., ზაქარაია პ., კახაძე კ., სანიკიძე თ.}}
 
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/რუისი“-დან