ბაქტერიები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ 212.58.120.52-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა 91.151.136.178-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია იარლიყი: სწრაფი გაუქმება |
No edit summary |
||
ხაზი 36:
ბაქტერიები [[დედამიწა]]ზე ყველგან არსებობს — მიწაში, მჟავე ცხელ წყაროებში, რადიოაქტიურ ნარჩენებში, ზღვის წყალში და დედამიწის წიაღში. ჩვეულებრივ, [[ნიადაგი]]ს ყოველი [[გრამი]] 40 მილიონამდე ბაქტერიას შეიცავს, მტკნარი წყლის ყოველი მილილიტრი — მილიონს. მსოფლიოში სავარაუდოდ ხუთი [[ნონილიონი]] (5x10<sup>30</sup>) ბაქტერიაა <ref>Whitman W, Coleman D, Wiebe W (1998). [http://www.pnas.org/cgi/content/full/95/12/6578 "Prokaryotes: the unseen majority"], ''Proc Natl Acad Sci USA'', v.95(12), pp 6578-83, PMID 9618454</ref>. ბაქტერიები მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ ნივთიერებათა ცვლაში დედამიწაზე. ატმოსფერული ჰაერის აზოტის ფიქსაცია, მაგალითად, მთლიანად ბაქტერიებზეა დამოკიდებული. მრეწველობაში ბაქტერიები გამოიყენება ისეთ პროცესებში, როგორიცაა საკანალიზაციო წყლების გაწმენდა, ყველის და სხვა რძის პროდუქტების წარმოება
ბაქტერიული უჯრედების რაოდენობა ადამიანის სხეულში
ბაქტერიების ბუნებრივი ანტაგონისტებია ბაქტერიული ვირუსები ანუ [[ბაქტერიოფაგები]]. 100-მდე ბაქტერიულ გვარს გააჩნია თავისი სპეციფიკური ბაქტერიოფაგი.
ტრადიციულად ყველა პროკარიოტს ბაქტერიებს უწოდებდნენ, თუმცა
მიუხედავად იმის, რომ ბაქტერიები თავიანთი აღნაგობით მარტივები არიან, მათ შეუძლიათ საკმაოდ რთული კავშირების დამყარება სხვა ორგანიზმებთან. ეს სიმბიოზური გაერთიანება შეიძლება დაიყოს სამ მასპინძელ ორგანიზმთან თნაცხოვრების სახედ: პარაზიტიზმი, კომენსალიზმი და მუტუალიზმი. რადგან ისინი მცირე ზომის არიან, კომენსალური ბაქტერიები ყველგან გავრცელებულნი არიან და იზრდებიან ცხოველებში და მცენარეებში ზუსტად ისე, როგორც სხვა ზედაპირებზე.
ხაზი 45:
==მტაცებლები==
გარკვეული სახეობა ბაქტერიებისა კლავს და შემდეგ მოიხმარს სხვა მიკროორგანიზმებს. ამ სახეობას ეწოდება მტაცებელი ბაქტერია. მათში შედიან ისეთი ორგანიზმები, როგორიცაა ''{{lang-la|Myxococcus xanthus}}'' (გრამ-უარყოფითი). ეს ბაქტერია აყალიბებს რაღაც გარკვეული ჯგუფის უჯრედებს, რომლებიც კლავენ და მოინელებენ ნებისმიერ ბაქტერიას, რომელიც მასთან შეჯახებას გადაწყვეტს.სხვა მტაცებელი ბაქტერიები ან პირდაპი თავს ესხმიან მსხვერპლს, იმის მაგივრად, რომ მოინელონ ან შთანთქონ ისინი, მაგალითად ''{{lang-la|Vampirovibrio chlorellavorus}}''
==მუტუალისტები==
გარკვეული ტიპის ბაქტერიები, რომლებსაც საარსებოდ სჭირდებათ სხვა ორგანიზმი
მიწაში, იმმიკროორგანიზმებს, რომლებიც ბინადრეობენ რიზოსფეროში (ფენა, სადაც არი გარეფესვები მცენარის) ბოლომდე მიყავთ აზოტფიქსაცია, რადგან უწრუნველყოფენ აზოტის გარდაქმნას გარკვეულ სტრუქტურებად. ეს ხელს უწყობს მცენარეებს, რომ მიითვისონ ისეთი ფორმა აზორტის, რომელის დამოუკიდებლად შეძენაც არ შეუძლიათ. გარდა ამისა არსებობს ძალიან ბევრი ბაქტერია, რომელიც ადამიანის და ასევე სხვა ორგანიზმის სიმბიოზია. არსებობსა 1000 ზე მერტი ბაქტერიული კლასის ნორმალურ ადამიანში, მაგალითად ნაწლავის ჩხირი რომელიც ხელს უწყობს ნაწლავის იმუნიტეტის განვითარებას
==პათოგენები==
თუ ბაქტერია პარაზიტულ თანაცხოვრებას აირჩევს სხვა ორგანიზმთან, ისინი განიხილებიან უკვე როგორც პათოგენები და იწვევენ ისეთ დაავადებებს ადამიანში როგოიცაა ტეტანუსი, დიფტერია, სიფილისი, ქოლერა ტუბერკულიოზი და ასე შემდეგ. პათოგენიის გამომწვევი მიზეზი შეიძლება დადგინდეს წლების შემდეგ. ბაქტერიული დაავადებები ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია აგრონომიაში. მაგალითად ფოთოლზე ლაქები, ნაყოფის განადგურება და ჭკნობა მცენარეებში; პარტუბერკულიოზი, სარძევე ჯირკვლის ანთება
თითეული პათოგენს განსხვავებული და დამახასიათებელი ურთიერთობა აქვს მასპინძელ ორგანიზმთან. ზოგიერთი მათგანი მაგალითად სტაფილოკოკს ან სტერპტოკოკს შეუძლიათ გამოიწვიონ კანის ინფექცია, პნევმონიას ან მენინგიტს ორგანიზმის სისტემის მოშლა, სისხლძარღვთა მასიური გაფართოება და სიკვდილი. მაგრამ გარდა ამისა ზოგიერთი მათგანი ჩვეულებრივად ბინადრობს ადამიანში მაგალითად კანზე ან ცხვირში ისე
ბაქტერიულ ინფექციები ხშირშემთხვევაში მარცხდება ანტიბიოტიკებით. ისინი ან კლავენ ან აფერხებენ ბაქტერიის ზრდას. არსებობს სხვადასხვა ტიპის ანტიბიოტიკები და თითეული მათგანი აფერხებს პროცეს რომელიც დამახასიათებელია სხვადასხვა პათოგენების. მაგალითად ქლორამფენიკოლი (სურათი) მოქმედებს ბაცტერიის მოქმედებს ბაქტერიის რიბოსომაზე, აფერხებ მათ მუშაობას, მაგრამ არ შეუძლია ზეგავლენის მოხდენა სხვა სტრუქტურის მქონე ეუკარიოტულ რიბოსომაზე. ანტიბიოტიკებს იყენებენ როგორც ადამიანებში ასევე ცხოველებში. ინფქციებზე ხშიშემთხვევაში ანტისეფტიკებით და სტერილიზაციით მოქმედებენ და სწორედ ამიტომ უკეთბენ ქირურგიულ ინსტრუმენტებს სტერილიზაციასდა დეზინფექციას, რომ არ მოხდეს ბაქტერიული ინფიცირება.
== სქოლიო ==
| |||