გადარჩენა 1 წყაროების და მონიშვნა 0 მკვდრად.) #IABot (v2.0.8
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
Daliladalo (განხილვა | წვლილი) |
(გადარჩენა 1 წყაროების და მონიშვნა 0 მკვდრად.) #IABot (v2.0.8) |
||
|
== ისტორია ==
[[ალფრედ ნობელი]] {{Audio|sv-Alfred_Nobel.ogg|Alfred Bernhard Nobel}} დაიბადა [[1833]] წლის 21 ოქტომბერს შვედეთში. ის იყო ქიმიკოსი, ინჟინერი, ინოვატორი, იარაღის მწარმოებელი და [[დინამიტი]]ს გამომგონებელი. ის ფლობდა ბოფორს, რომელიც იყო შეიარაღების ძირითადი მწარმოებელი და რომელიც მან თავდაპირველი საქმიანობიდან რკინის და ფოლადის გადასამუშავებლად გადააკეთა. ნობელი ფლობდა 355 სხვადასხვა პატენტს, რომელთაგან ყველაზე ცნობილია დინამიტი. ნობელმა თავისი სიცოცხლის განმავლობაში მნიშვნელოვანი ქონება დააგროვა ძირითადად, ამ გამოგონების წყალობით. <ref>{{cite web |url=http://www.schoolforchampions.com/biographies/nobel.htm |title=Biography of Alfred Nobel – Succeed through Studying Biographies |publisher=School for Champions |date=2001-12-08 |accessdate=2010-01-15 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120314000058/http://www.schoolforchampions.com/biographies/nobel.htm |archivedate=14 March 2012 |df=dmy-all }}</ref> [[1896]] წელს ნობელი გარდაიცვალა ინსულტით იტალიაში, საკუთრ ვილაში, სან რემოში, სადაც ის სიცოცხლის ბოლო პერიოდში ცხოვრობდა. <ref name="sweden1">{{cite web |url=http://www.sweden.se/upload/Sweden_se/english/factsheets/SI/SI_FS15aa_Nobel_Prize-in_Sweden_and_the_world/The_Nobel_Prize_in_Sweden_and_the_world_FS15aa_Low.pdf |title=Si-Facts_FS15b_ENG.bak |accessdate=2010-01-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100831163044/http://www.sweden.se/upload/Sweden_se/english/factsheets/SI/SI_FS15aa_Nobel_Prize-in_Sweden_and_the_world/The_Nobel_Prize_in_Sweden_and_the_world_FS15aa_Low.pdf |archive-date=31 August 2010 |url-status=dead |df=dmy-all |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100908084508/http://www.sweden.se/upload/Sweden_se/english/factsheets/SI/SI_FS15aa_Nobel_Prize-in_Sweden_and_the_world/The_Nobel_Prize_in_Sweden_and_the_world_FS15aa_Low.pdf |archivedate=2010-09-08 }}</ref><ref name="autogenerated1">{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/nobel_alfred.shtml |title=History – Historic Figures: Alfred Nobel (1833–1896) |publisher=BBC |accessdate=2010-01-15}}</ref>
ნობელმა თავის ანდერძში გამოთქვა სურვილი, რამაც ბევრი ადამიანი გააოცა. მას მოითხოვა მისი ფული გამოეყენებინათ პრიზებად ფიზიკის, ქიმიის, მშვიდობის, ფიზიოლოგიის ან მედიცინისა და ლიტერატურის დარგში გაწეული ღვაწლისთვის.<ref name="autogenerated1"/><ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/nobelprize/article-9056008 |title=Guide to Nobel Prize |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |accessdate=2010-01-15}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ ნობელს სიცოცხლის განმავლობაში დაწერილი ჰქონდა რამდენიმე ანდერძი, მან უკანასკნელი დაიწერა სიკვდილამდე ერთი წლით ადრე, რომელიც დადასტურებულია პარიზის შვედურ-ნორვეგიულ კლუბში [[1895]] წლის 27 ნოემბერს.<ref>{{cite web |url=http://resources.metapress.com/pdf-preview.axd?code=xu7j67w616m06488&size=largest |title=Archived copy |accessdate=2010-07-12 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110714080803/http://resources.metapress.com/pdf-preview.axd?code=xu7j67w616m06488&size=largest |archivedate=14 July 2011 |df=dmy-all }}</ref> ნობელმა ისურვა თავისი მთლიანი აქტივების 94%-ით, ანუ 31 მილიონი შვედური კრონით ხუთი ნობელის პრემია დაეფინანსებინა. [[2008]] წლის მდგომარეობით ეს თანხა შეადგენდა 186 მილიონ აშშ დოლარს.
| |||