პროფესიული კავშირი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''პროფესიული კავშირი''' (ან მშრომელთა გაერთიანება [[ამერიკული ინგლისური|აშშ]]-ში) - ასოციაცია, რომელიც აერთიანებს მუშაკების იურიდიულ ერთეულს ან იურიდიულ პიროვნებებს, როგორც წესი, ამას ეწოდება "შეთანხმების„შეთანხმების ერთეული"ერთეული“, რომელიც მოქმედებს, როგორც ვაჭრობის აგენტი და თანამშრომლების კანონიერი წარმომადგენელი ყველა კანონიერი ან უფლებითი დავების კუთხით, რომელიც წარმოიქმნება კოლექტიური ხელშეკრულების ადმინისტრაციაში ანნ ადმინისტრაციის მიერ. შრომის პროფკავშირები, როგორც წესი, აფინანსებენ შრომითი კავშირის ოფიციალურ ორგანიზაციას, სათაო ოფისს და იურიდიულ გუნდს, რეგულარული გადასახადების ან პროფკავშირული გადასახადის მეშვეობით. შრომის პროფკავშირის წარმომადგენლობის დელეგატირებული პერსონალი შედგება სამუშაო ადგილის მოხალისეებისგან, რომლის წევრებიც ინიშნებიან დემოკრატიული არჩევნების შედეგად.

დღეს, პროფკავშირები ჩვეულებრივ იქმნებიან იმისთვის, რომ უზრუნველყონ და დაიცვან ანაზღაურება, შეღავათები, სამუშაო პირობები, ან სოციალური და პოლიტიკური სტატუსი კოლექტიური გარიგების გზით.<ref name="Union_Anti-Trust_Clayton_Act_Exemption">{{Cite web|title=Labor's Antitrust Exemption|last=Frost|first=Daniel|publisher=California Law Review}}</ref> პროფკავშირული ორგანიზაცია, არჩეული ხელმძღვანელობისა და ვაჭრობის კომიტეტის მეშვეობით, ურიგდება დამსაქმებელს პროფკავშირის წევრების სახელით და აწარმოებს მოლაპარაკებებს [[ შრომისა და დასაქმების კანონი |შრომითი ხელშეკრულებების]] (კოლექტიური გარიგების) შესახებ. ამ ასოციაციებისა თუ პროფკავშირების ყველაზე გავრცელებული დანიშნულებაა "მათი„მათი დასაქმების პირობების შენარჩუნება ან გაუმჯობესება"გაუმჯობესება“. <ref name="webb">{{Cite book|last=Webb|first=Sidney|last2=Webb|first2=Beatrice|title=History of Trade Unionism|publisher=Longmans and Co. London|year=1920}} ch. I</ref> ეს შეიძლება შეიცავდეს ხელფასებზე მოლაპარაკებას, სამუშაო წესების დაცვას, ჯანმრთელობის დაცვას და უსაფრთხოების სტანდარტებს, საჩივრების პროცედურებს, მოსამსახურეთა სტატუსის მარეგულირებელ წესებს, მათ შორის დაწინაურებას, ან უბრალოდ ითხოვს კონტრაქტის შეწყვეტის სამართლიან პირობებს და დასაქმების შეღავათებს.

სიდნისა და ბიატრის ვების მიერ ''პროფკავშირული კავშირის ისტორიის'' (1894 წ.) გამოქვეყნებიდან, უპირველესი ისტორიული შეხედულების თანახმად, პროფესიული კავშირი წარმოადგენს "მუდმივ„მუდმივ გაერთიანებას ხელფასის გამომმუშავებელზე, მათი საქმიანობის პირობების შენარჩუნების ან გაუმჯობესების მიზნით."“ <ref name="webb">{{Cite book|last=Webb|first=Sidney|last2=Webb|first2=Beatrice|title=History of Trade Unionism|publisher=Longmans and Co. London|year=1920}} ch. I</ref> [[კარლ მარქსი|კარლ მარქსმა]] პროფკავშირები შემდეგნაირად დაახასიათა: ”შრომითი„შრომითი ძალის ღირებულება წარმოადგენს პროფკავშირების ცნობიერ და აშკარა საფუძველს, რომლის მნიშვნელობას […] მუშათა კლასი ვერ გადააფასებს. პროფკავშირების მიზანი არაფერია, გარდა იმისა, რომ ხელფასების შემცირება არ მოხდეს იმ დონის ქვემოთ, რაც ტრადიციულად შენარჩუნებულია ინდუსტრიის სხვადასხვა დარგებში. ანუ, მათ სურთ, რომ ხელი შეუშალონ შრომითი ძალების ფასის მის ღირებულებაზე ქვემოთ დაცემას.”(“ (''კაპიტალი'' V1, 1867, გვ. &nbsp; 1069).

ავსტრალიის სტატისტიკის ბიუროს თანამედროვე განმარტებით, პროფესიული კავშირი არის "ორგანიზაცია„ორგანიზაცია, შემდგარი თანამშრომლებისგან, რომელთა ძირითადი საქმიანობა მოიცავს მისი წევრებისათვის ანაზღაურებისა და დასაქმების პირობების შესახებ მოლაპარაკებებს."“ <ref>{{Cite web|title=Trade Union Census|publisher=Australian Bureau of Statistics|url=http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs@.nsf/0/9FCBBF538897395ACA2570EC001A6CED?OpenDocument|accessdate=27 July 2011}}</ref>

[[ფაილი:FrameBreaking-1812.jpg|მინი| მე -19 საუკუნის დასაწყისი. [[ლუდიტები|ლუდიტების აჯანყება.]] ]]

პროფკავშირების ჩამოყალიბების საწყისები შეიძლება დავინახოთ მე–18მე-18 საუკუნის ბრიტანეთში, სადაც [[ინდუსტრიული რევოლუცია|სამრეწველო საზოგადოების სწრაფმა გაფართოებამ,]] ქალების, ბავშვების, სოფლის მუშებისა და ემიგრანტების სამუშაო ძალებში დიდი რაოდენობით მიყვანა გამოიწვია და მათ ახალი როლები შესძინა. მათ ადრეული არსებობის დროს დიდი მტრობა შეექმნათ დამსაქმებლებისა და სამთავრობო ჯგუფების მხრიდან; იმ დროს პროფკავშირებსა და პროფესიულ ერთობებს რეგულარულად სჯიდნენ ვაჭრობისა და შეთქმულების წესდების სხვადასხვა შეზღუდვიდან გამომდინარე. ამ არაკვალიფიციურმა და ნახევრად გამოცდილმა დააფუძვნა შრომის ის ბაზა, რაც და მოგვიანებით იქნება მნიშვნელოვანი არენა პროფკავშირების განვითარებისათვის. პროფკავშირებს ზოგჯერ [[შუა საუკუნეები|შუასაუკუნეების ევროპის]] გილდიების მემკვიდრეებად თვლიდნენ, თუმცა ამ ორს შორის ურთიერთობა სადავოა, რადგან გილდიების მმართველები ქირაობდნენ მუშებს, რომლებსაც არ ჰქონდათ ორგანიზების უფლება. <ref>(1928). [https://news.google.com/newspapers?nid=1300&dat=19280303&id=rN9VAAAAIBAJ&sjid=AdgDAAAAIBAJ&pg=7279,410871 The Guild and the Trade Union]. ''The Age''.</ref> <ref>{{Cite journal|last=Kautsky|first=Karl|title=Trades Unions and Socialism}}</ref>

ამერიკის შეერთებულ შტატებში, პირველი ეფექტიანი მასშტაბური შრომითი ორგანიზაცია იყო "შრომის„შრომის რაინდები"რაინდები“, დაარსებული 1869 წელს. მან მნიშვნელოვანი ზრდა დაიწყო 1880 წლის შემდეგ. ლეგალიზაცია მიმდინარეობდა ნელა, მთელი რიგი სასამართლო გადაწყვეტილებების საფუძველზე. <ref>{{Cite encyclopedia|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1357701/trade-union|title=Trade union|encyclopedia=Encyclopædia Britannica}}</ref> [[ ორგანიზებული ვაჭრობისა და შრომითი კავშირების ფედერაცია |ორგანიზებული ვაჭრობისა და შრომითი კავშირების]] ფედერაციამ მუშობა დაიწყო 1881 წელს, როგორც სხვადასხვა პროფკავშირების ფედერაციამ, რომელშიც უშუალოდ არ ირიცხებოდნენ მუშები. 1886 წელს ცნობილ იქნა, როგორც ამერიკის შრომის ფედერაცია ან AFL.

საფრანგეთში, შრომის გაერთიანებები უკანონო იყო 1884 წლამდე. Bourse du Travail დაარსდა 1887 წელს და შეუერთდა Fédération natione des syndicats- ს (პროფკავშირების ეროვნული ფედერაცია) 1895 წელს , შრომის გენერალური კონფედერაციის (საფრანგეთი) ფორმირებისთვის.

პროფკავშირების მომხრეები, როგორებიცაა ACTU ან [[ავსტრალიის ლეიბორისტული პარტია]] (ALP), ხშირად საკრედიტო პროფკავშირებს აყალიბებდნენ მე –20-20 საუკუნის დასაწყისში და წარმოადგენდნენ შრომითი მოძრაობის წამყვან გაერთიანებებს. ეს ზოგადად მიზნად ისახავდა ბავშვთა შრომითი ექსპლუატაციის დასრულებას, მშრომელთა უსაფრთხოების გაუმჯობესებას, ხელფასების გაზრდას როგორც პროფკავშირული მუშაკებისთვის, ასევე არამიზნობრივი მუშაკებისთვის, მთელი საზოგადოების ცხოვრების დონის ამაღლებას, სამუშაო კვირის საათების შემცირებას, ბავშვების საჯარო განათლების უზრუნველყოფას და სხვა სახის სასარგებლო ცვლილებებს მუშათა კლასის ოჯახებისთვის.

ბალტიის ქვეყნებში პროფკავშირები [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] პროფკავშირული სისტემის ნაწილი იყო და მჭიდრო კავშირში იყვნენ სახელმწიფოს სათავეში მყოფ პარტიასთან . სამრეწველო მოქმედებები არ იყო მათი საქმიანობის ნაწილი. 1990 წლის შემდეგ [[ბალტიისპირეთი|ბალტიისპირეთის ქვეყნებში]] პროფკავშირებმა განიცადეს წევრებისა და ეკონომიკური ძალის სწრაფი კლება, ხოლო დამსაქმებელთა ორგანიზაციებმა მოახერხეს გაეზარდათ ძალაუფლება და წევრობა. წევრობის შემცირებით გამოწვეული დაბალი ფინანსური და ორგანიზაციული შესაძლებლობები, დამსაქმებელთან და სახელმწიფო ორგანიზაციებთან მოლაპარაკებაში იწვევს ინტერესის, აგრეგაციის და უფლებების დაცვის პრობლემას. 2008 წლიდან დაწყებული კავშირის სიმჭიდროვე შემცირდა [[ლატვია|ლატვიასა]] და [[ლიეტუვა|ლიტვაშილიეტუვაში]]. [[ესტონეთი|ესტონეთის შემთხვევაში]] ეს მაჩვენებელი უფრო დაბალია, ვიდრე [[ლატვია|ლატვიასა]] და [[ლიეტუვა|ლიტვაშილიეტუვაში,]] მაგრამ რჩება სტაბილური, საშუალოდ 7 პროცენტი დასაქმების მაჩვენებელი მთლიანი რაოდენობიდან. <ref>[http://www.zurnalai.vu.lt/STEPP/article/view/11425/9949 Dvorak, J., Karnite, R., Guogis, A. (2018). The Characteristic Features of Social Dialogue in the Baltics. STEPP: Socialinė teorija, empirija, politika ir praktika, Nr. 16, p. 26-36]</ref> ისტორიული ლეგიტიმურობა ერთ-ერთი უარყოფითი ფაქტორია, დაბალი ასოცირების ძალას ანიჭებს გაერთიანებებს. <ref name="pjms.zim.pcz.pl">Dvorak, J., Civinskas, R. (2018). The Determinants of Cooperation and the Need for Better Communication between Stakeholders in EU Countries: The Case of Posted Workers. Polish Journal of Management Studies, Vol. 18 (1), p. 94-106 https://pjms.zim.pcz.pl/resources/html/article/details?id=183839</ref>

კანადის პირველი პროფესიული კავშირი - მშრომელთა კეთილგანწყობილი ასოციაცია (ახლანდელი Longshoremen- ის საერთაშორისო ასოციაცია), ჩამოყალიბდა 1849 წელს, [[სენტ-ჯონი (ნიუ-ბრანსუიკი)|სენტ-ჯონში,]] ნიუ-ბრანსვიკში. კავშირი შეიქმნა მაშინ, როდესაც წმიდა იოანეს მტვირთავები შეიკრიბნენ, რომ რეგულარული ანაზღაურებისა და უფრო მოკლე სამუშაო დღისათვის ებრძოლათ ლობისტური კავშირის გზით. კანადურ გაერთიანებას ადრეული კავშირები ჰქონდა ბრიტანეთთან და ირლანდიასთან. ბრიტანეთიდან ჩამოსულ მოვაჭრეებს ბრიტანული პროფკავშირული მოძრაობის ტრადიციები ჩამოჰქონდათ და ასევე ბევრ ბრიტანულ გაერთიანებას ფილიალიც კი ჰქონდა კანადაში. კანადურმა კავშირებმა შეერთებულ შტატებთან ურთიერთობით, საბოლოოდ ჩაანაცვლა ბრიტანეთი.

1990 წლამდე კოლუმბიის პროფკავშირები ყველაზე ძლიერად ითვლებოდნენ [[ლათინური ამერიკა|ლათინური ამერიკის ქვეყნებში]]. <ref name="JFA11">American Center for International Labor Solidarity (2006), [http://www.solidaritycenter.org/files/ColombiaFinal.pdf Justice For All: The Struggle for Worker Rights in Colombia] , p11</ref> ამასთან, კოლუმბიაში პარამელიტარიზმის 80-იანების გაფართოებამ დაგვანახა, რომ პროფკავშირების ლიდერები და წევრები სულ უფრო მეტად ხდებოდნენ მიზნები მკვლელებისათვის, რის შედეგადაც კოლუმბია რამდენიმე ათეული წლის განმავლობაში იყო ყველაზე საშიში ქვეყანა პროფკავშირისტორებისთვის. <ref>An [[ILO]] mission in 2000 reported that "the number of assassinations, abductions, death threats and other violent assaults on trade union leaders and unionized workers in Colombia is without historical precedent". According to the Colombian Government, during the period 1991–99 there were 593 assassinations of trade union leaders and unionized workers while the National Trade Union School holds that 1 336 union members were assassinated." – [[ILO]], 16 June 2000, [http://www.ilo.org/global/About_the_ILO/Media_and_public_information/Press_releases/lang--en/WCMS_007903/index.htm Special ILO Representative for cooperation with Colombia to be appointed by Director-General]</ref> <ref>"By the 1990s, Colombia had become the most dangerous country in the world for unionists" – Chomsky, Aviva (2008), ''Linked labor histories: New England, Colombia, and the making of a global working class'', [[Duke University Press]], p11</ref> <ref>"Colombia has the world’s worst record on these assassinations..." – 20 November 2008, [https://www.hrw.org/en/news/2008/11/20/colombia-not-time-trade-deal Colombia: Not Time for a Trade Deal]</ref> 2000 – -დან 2010 წლამდე კოლუმბიაში მოკლული პროფკავშირების წევრები, გლობალურად მოკლული პროფკავშირების წევრების 63,12% შეადგენდნენ. [[ საერთაშორისო პროფკავშირის კონფედერაცია |საერთაშორისო პროფკავშირის კონფედერაციის]] (ITUC) ანგარიშის თანახმად, 1986 წლის 1 იანვრიდან 2010 წლის 30 აპრილამდე 2832 მკვლელობა განხორციელდა. <ref name="ITUCres">[[International Trade Union Confederation]], 11 June 2010, [http://www.ituc-csi.org/ituc-responds-to-the-press-release.html?lang=en ITUC responds to the press release issued by the Colombian Interior Ministry concerning its survey]</ref> რაც იმას ნიშნავს, რომ ”საშუალოდ„საშუალოდ, კოლუმბიაში პროფკავშირის ერთი წევრი კვდებოდა ყოველ მესამე დღეს."“ <ref name="ITUC2010">[[International Trade Union Confederation]] (2010), [http://survey.ituc-csi.org/+-Colombia-+.html Annual Survey of violations of trade union rights: Colombia]</ref>