არტაქსერქსე II: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''არტაქსერქსე II''' ([[ფარსი]] اردشیر یکم ,[[ბერძნ.]] Ἀρταξέρξης "მართალთა„მართალთა სამეფოს მეუფე"მეუფე“; დ. [[ძვ. წ. 445]] — გ. [[ძვ. წ. 359]]) — [[სპარსეთი]]ს მეფე [[აქემენიდების დინასტია|აქემენიდების დინასტიიდან]] [[ძვ. წ. 404]] - [[ძვ. წ. 359]] წლებში. [[დარიოს II]]-ს ვაჟი. იქორწინა სტატირაზე.

[[ძვ. წ. 394|ძვ.წ. 394]] წლის 10 აგვისტოს გაერთიანდა ბერძნულ-სპარსული ფლოტი, რომელიც შემდგარი იყო 90 კიპრის, როდისისროდისისა და ათენის გემებისგან. კონინისკონინისა და ფარნავაზის მხედარმთავრობით, მცირე აზიის სანაპიროზე მოიგო გადამწყვეტი ბრძოლა სპარსულ ფლოტზე, რომელსაც სათავეში ედგა პისანდრი, 85 სპარსული ტრიერიდან 45 იყო ჩაძირული. ხოლო 40 ეკიპაჟი, 500 წევრით იყო ტყვედ აყვანილი. ბრძოლის დროს დაიღუპა პირანდრაც. სპარტა იძულებული იყო ებრძოლა ორ ფრონტზე. იგი უფრო მნიშვნელოვნად თვლიდა თავის პოზიციასს ბალკანეთის საბერძნეთში. [[ძვ. წ. 391|ძვ.წ. 391]] წელს იონია სტრუფის მეთაურობით გაანადგურეს ფიბრონის ჯარი, სადაც უკანასკნელი დაიღუპა.

[[ძვ. წ. IV საუკუნე|ძვ.წ. IV]] საუკუნის 70 წლებში სპარსეთის ომი კადუსიევის ტომის წინააღმდეგ გამოვიდა. კავკასიაში მეფემ შეკრიბა უდიდესი ჯარი და თვითონ გამოვიდა მათ წინააღმდეგ. შეიჭრა მთაგორიან, ნისლიან და ველურ მიწაზე, სადაც კვებდა თავის მეომარებს მსხლით, ვაშლით და სხვა მსგავსი ნაყოფით. იგი შეუმჩნევლად ჩავარდა ძალიან რთულ და სახიფათო მდგომარეობაში, ვერც ჰყიდდა ნაწარმს ადგილზე. გადატანაც შეუძლებელი იყო, ასე რომ იკვებებოდნენ მხოლოდ აყროლებული ცხოველების ხორცით. ვირის თავში სიამოვნებით იძლეოდნენ 60 დრახმს (ანუ 300 გრ. ოქროს ).

მეფეს და მის ჯარს უშველა ტირიბაზმა. ტირიბაზი შეუთანხმდა არტაქსერქსეს. ერთთან წავიდა თვითონ, მეორესთან გაგზავნა შილი. იქ ისინი მოტყუებით ცდილობდნენ შთაეგონებინა ორივე კადუსებისთვის, თითქოს თითოეული მათგანი ცდილობდა დაედო სეპარატიული ზავი არტაქსერქსესთან, მეორესგან მალულად. ერთ-ერთი გონიერი ნაბიჯია დაიწყოს მოლაპარაკება პირველმა. ამ გზით მოტყუებული ორივე მეფე გაემართა არტაქსერქსე II -თან მოსალაპარაკეპლად. ამ დროს დაიწყო ყინვები და მეფე იძულებული იყო დაბრუნებულიყო უკან უამრავი ხალხის დანაკარგით და დახოცილი ცხენებით.

მიუხედავად ამ წარმატებებისა, [[აქემენიდების დინასტია|აქამენიდები]]ს სამეფო ხდებოდა სულ უფრო სუსტი. არტაქსერსეს მეფობის ბოლოს, ბევრი ტომი, რომლებიც ცხოვრობდნენ ძნელად მიუვალ ადგილებში. დაწყებული არავიიდან დამთავრებული შუა აზიამდე. ისინი უკვე არ ემორჩილებოდნენ მას და ხარკსაც აღარ უხდიდნენ. ამ დროს [[ხორეზმი]], [[სოგდიანა|სოგდანა]] და [[საკები|საქსიელი]] ტომებიდან სპარსეთის მეფის ქვეშერმდომები გახდნენ მისი მოკავშირეები. არეულობა იყო სამეფო ოჯახში. არტაქსერქსეს უმცროსმა ვაჟმა მოაწყო შეთქმულება მამის წინააღმდეგ, მაგრამ იგი გამოაშკარავებული იყო ერთ-ერთი ევნუხის ღალატის გამო. დარიი თვის შილებთნ დასაჯეს სიკვდილით ( ერთის გარდა ). ხოლო შუათანა შვილი არიასპი, რომელიც იყო ეჭვმიტანილი შეთქმულების მოწყობაში. სიცოცხელ დაამთავრა თვითმკვლელობით. არტაქსერქსეს არ უყვარდა ოხა (უმცროსი შვილი) ამიტომ მას არ ჰქონდა ტახტზე ასვლის იმედი, თავის მემკვიდრედ დანიშნა არსამი, მაგრამ ის მოკლეს სპარსელებმა ოხას დაკვეთით. ამრიგად ოხამ მოიშორა ყველა ტახტის პრეტენდენტი, რის შემდეგ იგი გამოცხადებული იყო მეფის მემკვიდრედ.