იტალია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ 176.221.209.2-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა 178.134.253.181-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია იარლიყი: სწრაფი გაუქმება |
გადარჩენა 4 წყაროების და მონიშვნა 0 მკვდრად.) #IABot (v2.0.7 |
||
ხაზი 90:
}}. {{Verify credibility|date=December 2009}}</ref>
იტალია მდებარეობს ევროპაში,ახლოს არის საფრანგეთთან.იტალიური ენა უნდა ისწავლოს თვით მარიამ ხოფერიამ
პოსტ-რომის იმპერიული საკმაოდ ხანგრძლივი ისტორიის მანძილზე იტალია დაყოფილი იყო მრავალ სამეფოდ და ქალაქ-სახელმწიფოდ (მაგალითად, როგორებიც იყო [[სარდინიის სამეფო]], [[ორი სიცილიის სამეფო]], [[მილანის საგრაფო]]), მაგრამ [[1861]] წელს გაერთიანდა.<ref>{{cite web |url=http://library.thinkquest.org/TQ0312582/unification.html |title=Unification of Italy |publisher=Library.thinkquest.org |date=4 April 2003 |accessdate=19 November 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090307050237/http://library.thinkquest.org/TQ0312582/unification.html |archivedate=7 მარტი 2009 }}</ref> გაერთიანების მღელვარე პერიოდი ისტორიაში ცნობილია როგორც ''"Il Risorgimento"''. გვიანდელ [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნიდან]] და [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს ბოლომდე იტალია ფლობდა კოლონიურ იმპერიას, რომელზეც მისი მმართველობა ვრცელდებოდა და ოგო მოიცავდა [[ლიბია]]ს, [[ერიტრეა]]ს, [[სომალი]]ს, [[ეთიოპია]]ს, [[ალბანეთი|ალბანეთს]], [[დოდეკანესის კუნძულები|დოდეკანესის კუნძულებსა]] და [[ტიანძინის კონსესია]]ს [[ჩინეთი|ჩინეთში]].<ref name="allempires.com" >{{cite web|url=http://www.allempires.com/article/index.php?q=italian_colonial |title=The Italian Colonial Empire |publisher=All Empires |date= |accessdate=30 October 2010}}</ref>
თანამედროვე იტალია დემოკრატიული რესპუბლიკაა. რანგირებულია როგორც მსოფლიოს 24-ე ყველაზე განვითარებული ქვეყანა<ref name="hdr.undp.org">[http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Complete.pdf Human Development Report 2010]. The United Nations. Retrieved 5 October 2009.</ref> და ცხოვრების ხარისხის ინდექსით შედის მსოფლიო ქვეყანათა ათეულში.<ref name="economist.com">[http://www.economist.com/media/pdf/QUALITY_OF_LIFE.pdf The Economist Intelligence Unit’s quality-of-life index], Economist, 2005</ref> იტალია გამოირჩევა ცხოვრების ძალიან მაღალი სტანდარტით და ერთ სულ მოსახლეზე [[მთლიანი შიდა პროდუქტი]]ს მაღალი მაჩვენებლით.<ref>{{cite web|url=http://imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=26&pr.y=9&sy=2009&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C941%2C914%2C446%2C612%2C666%2C614%2C668%2C311%2C672%2C213%2C946%2C911%2C137%2C193%2C962%2C122%2C674%2C912%2C676%2C313%2C548%2C419%2C556%2C513%2C678%2C316%2C181%2C913%2C682%2C124%2C684%2C339%2C273%2C638%2C921%2C514%2C948%2C218%2C943%2C963%2C686%2C616%2C688%2C223%2C518%2C516%2C728%2C918%2C558%2C748%2C138%2C618%2C196%2C522%2C278%2C622%2C692%2C156%2C694%2C624%2C142%2C626%2C449%2C628%2C564%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C716%2C321%2C456%2C243%2C722%2C248%2C942%2C469%2C718%2C253%2C724%2C642%2C576%2C643%2C936%2C939%2C961%2C644%2C813%2C819%2C199%2C172%2C184%2C132%2C524%2C646%2C361%2C648%2C362%2C915%2C364%2C134%2C732%2C652%2C366%2C174%2C734%2C328%2C144%2C258%2C146%2C656%2C463%2C654%2C528%2C336%2C923%2C263%2C738%2C268%2C578%2C532%2C537%2C944%2C742%2C176%2C866%2C534%2C369%2C536%2C744%2C429%2C186%2C433%2C925%2C178%2C746%2C436%2C926%2C136%2C466%2C343%2C112%2C158%2C111%2C439%2C298%2C916%2C927%2C664%2C846%2C826%2C299%2C542%2C582%2C443%2C474%2C917%2C754%2C544%2C698&s=NGDPDPC&grp=0&a= |title=Report for Selected Countries and Subjects |publisher=Imf.org |date=14 September 2006 |accessdate=2 August 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://ddp-ext.worldbank.org/ext/DDPQQ/member.do?method=getMembers&userid=1&queryId=135 |title=DDP Quick Query |publisher=Ddp-ext.worldbank.org |date=20 July 2004 |accessdate=2 August 2010}}</ref> წარმოადგენს [[ევროკავშირი]]ს ჩანასახის დამფუძნებელ წევრს და [[ევროზონა|ევროზონის]] ნაწილს. იტალია ასევე არის [[დიდი რვიანი]]ს, [[დიდი ოციანი]]სა და [[ნატო (ორგანიზაცია)|ნატო]]ს წევრი. გააჩნია მსოფლიოში მესამე უდიდესი [[ოქრო]]ს მარაგი, მშპ-ის მერვე უდიდესი მაჩვენებელი მსოფლიოში, მეათე უდიდესი მშპ,<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2008&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C941%2C914%2C446%2C612%2C666%2C614%2C668%2C311%2C672%2C213%2C946%2C911%2C137%2C193%2C962%2C122%2C674%2C912%2C676%2C313%2C548%2C419%2C556%2C513%2C678%2C316%2C181%2C913%2C682%2C124%2C684%2C339%2C273%2C638%2C921%2C514%2C948%2C218%2C943%2C963%2C686%2C616%2C688%2C223%2C518%2C516%2C728%2C918%2C558%2C748%2C138%2C618%2C196%2C522%2C278%2C622%2C692%2C156%2C694%2C624%2C142%2C626%2C449%2C628%2C564%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C716%2C321%2C456%2C243%2C722%2C248%2C942%2C469%2C718%2C253%2C724%2C642%2C576%2C643%2C936%2C939%2C961%2C644%2C813%2C819%2C199%2C172%2C184%2C132%2C524%2C646%2C361%2C648%2C362%2C915%2C364%2C134%2C732%2C652%2C366%2C174%2C734%2C328%2C144%2C258%2C146%2C656%2C463%2C654%2C528%2C336%2C923%2C263%2C738%2C268%2C578%2C532%2C537%2C944%2C742%2C176%2C866%2C534%2C369%2C536%2C744%2C429%2C186%2C433%2C925%2C178%2C746%2C436%2C926%2C136%2C466%2C343%2C112%2C158%2C111%2C439%2C298%2C916%2C927%2C664%2C846%2C826%2C299%2C542%2C582%2C443%2C474%2C917%2C754%2C544%2C698&s=PPPGDP&grp=0&a=&pr.x=9&pr.y=12 |title=Report for Selected Countries and Subjects |publisher=Imf.org |date=14 September 2006 |accessdate=2 August 2010}}</ref> და მეექვსე უდიდესი სახელმწიფო ბიუჯეტი.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2056.html |title=CIA World Factbook, Budget |publisher=Cia.gov |date= |accessdate=26 January 2011}}</ref> ის ასევე არის [[ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია|ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის]], [[მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია|მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის]], [[ევროპის საბჭო]]ს, [[დასავლეთ ევროპის კავშირი]]სა და [[გაერო]]ს წევრი. იტალია ფლობს მსოფლიოში მეცხრე უდიდეს თავდაცვით ბიუჯეტს და მის ტერიტორიაზე განთავსებულია ნატოს ბირთვული იარაღი.
ხაზი 127:
===წყლები===
[[ხმელთაშუა ზღვა]]ში მდებარე [[იტალიის ნახევარკუნძული]] შემოსაზღვრულია 3 ზღვით: აღმოსავლეთით - [[ადრიატიკის ზღვა]],{{sfn|Cushman-Roisin|Gačić|Poulain|2001|pp=1–2}} სამხრეთით - [[იონიის ზღვა]],<ref>{{cite book |url=http://www.iho.int/iho_pubs/standard/S-23/S-23_Ed3_1953_EN.pdf |title=Limits of Oceans and Seas |edition=3rd |year=1953 |publisher=[[Organisation hydrographique internationale]] |access-date=7 February 2010 |issue=28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111008191433/http://www.iho.int/iho_pubs/standard/S-23/S-23_Ed3_1953_EN.pdf |archive-date=8 October 2011 |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111008191433/http://www.iho.int/iho_pubs/standard/S-23/S-23_Ed3_1953_EN.pdf |date=8 ოქტომბერი 2011 }}</ref> და დასავლეთით - [[ტირენიის ზღვა|ტირენიის]] და [[ლიგურიის ზღვა|ლიგურიის]] ზღვები.<ref>{{cite encyclopedia |url=https://www.britannica.com/place/Tyrrhenian-Sea |title=Tyrrhenian Sea |encyclopedia=[[Encyclopedia Britannica]] |access-date=18 July 2017 |editor-last=Chisholm |editor-first=Hugh |editor-link=Hugh Chisholm |publisher=Cambridge University Press |author=}}</ref>
იტალიის მდინარეების უმეტესობა ჩაედინება ან ადრიატიკის ზღვაში: [[პო (მდინარე)|პო]], [[პიავე]], [[ადიჯე]], [[ბრენტა]], [[ტალიამენტო (მდინარე)|ტალიამენტო]] და [[რენო (მდინარე)|რენო]]; ან ტირენიის ზღვაში: [[არნო (მდინარე)|არნო]], [[ტიბრი]] და [[ვოლტურნო]]. ზოგიერთი სასაზღვრო მუნიციპალიტეტიდან მომავალი მდინარე (ლივინგო [[ლომბარდია]]ში, ინიჩენი და სექსტონი [[ტრენტინო-ალტო-ადიჯე]]ში) [[დრავა (მდინარე)|დრავასა]] და [[დუნაი]]ს აუზების გავლით [[შავი ზღვა|შავ ზღვაში]] ჩაედინება; აგრეთვე, აგო-დი-ლეიდან მომავალი მდინარე [[რაინი]]ს აუზის გავლით ჩრდილოეთის ზღვაში ჩაედინება.<ref>{{cite web |url=http://www.comuni-italiani.it/fiumi/ |title=List of Italian rivers |publisher=comuni-italiani.it |accessdate=30 July 2018}}</ref>
ხაზი 235:
*[https://web.archive.org/web/20080414205808/http://www.quirinale.it/presidente/altrelingue/inglese/presidente-en.htm President of the Republic of Italy]
*[http://www.parlamento.it/ Parliament] {{it icon}}
*[http://english.camera.it/ Chamber of Deputies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060615055147/http://english.camera.it/ |date=2006-06-15 }}
*[http://www.senato.it/ Senate] {{it icon}}
*[http://www.italia.gov.it/ Main institutional portal] {{it icon}}
ხაზი 241:
*[http://www.cortecostituzionale.it/ Constitutional Court] {{it icon}}
*[http://www.cortedicassazione.it/ Supreme Court] {{it icon}}
*[http://www.esteri.gov.it/eng/ Ministry of Foreign Affairs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080517014204/http://www.esteri.gov.it/eng/ |date=2008-05-17 }}
*[http://www.interno.it/ Ministry of the Interior] {{it icon}}
*[http://www.istruzione.it/ Ministry of Education] {{it icon}}
| |||