დიოსკურია: განსხვავება გადახედვებს შორის

მდებარეობს ახლანდელი [[სოხუმი]]ს ცენტრში, უმეტესწილად სოხუმის აკვატორიის ფსკერზე, მდინრეების [[აძაფში (მდინარე)|აძაფშს]] და [[ბესლეთი (მდინარე)|ბესლეთს]] შორის.

2500 წლის წინ შავი ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე ბერძენმა ვაჭრებმა [[მილეტი]]დან დააარსეს კოლონია დიოსკურია. ერთი დამაარსებელი ამფიტიუსი ვაჭარი იყო, მეორე კერკიუსი კი მეომარი, ამიტომაც დიოსკურიის სიმბოლოდ მიიჩნეოდა მახვილი და ამფორა. დიოსკურია [[ბიჭვინთა|პიტიუსთან]], [[ოჩამჩირე|გიენოსთან]] და [[ფაზისი|ფაზისთან]] ერთად წარმოადგენდა აღმოსავლეთ შავიზღვისპირეთის მთავარი სავაჭრო სისტემის ერთ-ერთ ცენტრს. აქ ჩამოდიოდა უამრავი ვაჭარი სხვადასხვა ქვეყნიდან. ქალაქი ასევე კარგად იყო დაცული, რასაც მოწმობს სოხუმის აკვატორიაში არსებული ძვ.წ. V-IV სს. მასიური ბერძნული სტილის სამხედრო თავდაცვითი ნაგებობები. დამაარსებლებიდან მოყოლებული ქალაქს მართავდა ოლიგარქია-სამხედროებისა და დიდვაჭრების საბჭო. ვარაუდობენ, რომ სახელი „დიოსკურია“ წარმოიქმნა ტყუპი ძმების, [[დიოსკურები|დიოსკურების]], ანუ [[ზევსი|ზევსის]] ვაჟების - პოლიდევკესა და კასტორისგან. ისინი იყვნენ ტროელი ელენეს ძმები და [[იასონი|იასონთან]] ერთად [[არგონავტები|არგონავტების]]ს ლაშქრობაში მონაწილეობდნენ. დიოსკურების კულტი გავრცელებული იყო როგორც ძველ [[საბერძნეთი|საბერძნეთში]], ასევე [[რომის იმპერია|რომში]]. დიოსკურებს განასახიერებს მარჩბივის, იმავე [[ასტროლოგია|ტყუპების]], ჰოროსკოპიც, რომლის სიმბოლოც ორი ადამიანია. დიოსკურების გამოსახულება გვხვდება ფულზეც. სიმონ ჯანაშიას მუზეუმში ინახება 12 მონეტა, რომელიც დიოსკურიაშია მოჭრილი და ასევე აწერია – ΔΙΟΣ/ΚΟΥΡΙΑ/ΔΟΣ. ვარაუდობენ, რომ ფული ძვ.წ. II-I საუკუნეებში მოიჭრა. [[პონტოს სამეფო|პონტოს]] მეფემ [[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI]]-მ შავი ზღვის აღმოსავლეთი სანაპირო თავის სამფლობელოს სწორედ ამ დროს მიუერთა. უკვე მითრიდატეს ქვეშევრდომი დიოსკურიელები მუნიციპალურ სტრუქტურებს ინარჩუნებდნენ და საკუთარ სპილენძის ფულსაც ჭრიდნენ. პონტოს [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] ადმინისტრაციის სამყოფელი სწორედ დიოსკურია იყო. დიოსკურიაში მითრიდატე VI-ის გარნიზონი იდგა და მონეტების მოჭრას სწორედ მის მიერ დანიშნული მოხელე აკონტროლებდა. ძვ.წ. 65-64 წწ.-ში რომაელებისაგან დევნილი მითრიდატე სწორედ დიოსკურიას შეეფარა. I საუკუნის გეოგრაფი [[სტრაბონი]] წერდა: „დიოსკურია წარმოადგენს კასპიისა და პონტოს ზღვებს შორის ყელის დასაწყისსა და ხალხთა საერთო სავაჭრო ცენტრს, რომლებიც მას ზევით და ახლოს ცხოვრობენ; აქ იკრიბებიან, 70 ეროვნების ადამიანი“. ახალი ერის დასაწყისში მოხდა რაღაც კატასტროფა, რამაც გამოიწვია ძველბერძნული დასახლების განადგურება ან დაკნინება. ამ პერიოდში შავიზღვისპირეთში შეინიშნება ძლიერი მიწისძვრები, რაც ბევრ ქალაქს ზიანს აყენებს. მათ შორის ოლვიას, [[პანტიკაპეიონი|პანტიკაპეიონსა]] და [[ტრაპეზუნდი|ტრაპეზუნდს]].

სოხუმის სანაპიროზე ბევრი სიანტერესო არქეოლოგიური მასალა აღმოჩნდა. ამფორები, მონეტები, საფლავის ქვები, ფორტიფიკაციის სისტემების ნაშთები, საბრძოლო იარაღი. მათი უმრავლესობა დღემდე [[სოხუმი|სოხუმის]]ს ისტორიულ მუზეუმში ინახება. თუმცა ქალაქი თითქმის შეუსწავლელია რადგან აქ აღმოჩენები მხოლოდ 80-იან წლებში დაიწყო. [[აფხაზეთის ომი (1992-1993)|აფხაზეთის ომმა]] კი საბოლოოდ ჩაშალა ყველა ისტორიული ექსპედიციის სურვილი, ძირეულად ეწარმოებინათ [[არქეოლოგია|არქეოლოგიური]] სამუშაოები ქალაქის ტერიტორიაზე. ზამთვრის პერიოდში როდესაც ზღვა მთლიანად იწმინდება, დღემდე ჩანს პორტის ფსკერზე აზიდული თოთხმეტი ბერძნული კოლონა, რომელიც ქალაქის ისტორიის დიდ საიდუმლოს ინახავს.