ეკლესია (ნაგებობა): განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
{{მმ*|ეკლესია (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
[[ფაილი:Samtavisi Cathedral.jpg|250პქ|მინი|მარჯვნივ|[[სამთავისის ტაძარი]], [[1030]]]]
'''ეკლესია''' ან '''ქრისტიანული ტაძარი''' — [[საკულტო ნაგებობა]], [[ქრისტიანობა|ქრისტიანების]] კრებისათვის განკუთვნილი ადგილი, სადაც თაყვანისცემააღესრულება ღვთისმსახურება და სხვა რელიგიური რიტუალები ხორციელდება. ჩვეულებრივ, [[ქალაქი|ქალაქის]] ან [[მონასტერი|მონასტერის]] მთავარ [[ტაძარი|ტაძარს]]ეკლესიას ეწოდება [[საკათედრო ტაძარი]], სადაც მდებარეობს [[ეპისკოპოსი|ეპისკოპოსის]] [[კათედრა (ქრისტიანობა)|კათედრა]]. უმთავრესად ეკლესიებს ამაღლებულ ადგილებზე აშენებდნენ. ძირითადად მათი გეგმა [[ჯვარი|ჯვრის]] ფორმისაა.
 
უძველესი ეკლესია თარიღდება [[233]]–[[256]] წლებით, იგი სახლის ტიპის შენობა იყო. ადრექრისტიანული წარმოდგენით ეკლესიის შენობის არსის განმსაზღვრელი ტიპი იყო [[ბაზილიკა]], ანუ სიგრძივი დაგეგმარების შენობა, რომელიც ხომალდის ასოციაციას იწვევს, გემის ფორმა აქვს და ავლებს პარალელს [[ნოეს კიდობანი|ნოეს კიდობანთან]]. მას შემდეგ, რაც ქრისტიანობა [[რომის იმპერია|რომის იმპერიის]] ოფიციალური რელიგია გახდა, მზარდი მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად დღის წესრიგში დადგა ეკლესიების მშენებლობა. შენობა ღვთისმსახურებას უნდა ყოფილიყო მისადაგებული, ამან განსაზღვრა მისი შიდა სივრცის ფორმა. ეკლესიის შიდა სივრცე, ლიტურგიული საჭიროებიდან გამომდინარე, ორ ძირითად ნაწილად განიყოფება: ტერიტორია, რომელიც მრევლისთვის არის განკუთვნილი და [[საკურთხეველი]]. ისინი ერთმანეთისგან გამიჯნულია [[კანკელი]]თ იმის ნიშნად, რომ მრევლს არ აქვს უფლება შევიდეს იქ, სადაც აღესრულება საღვთო ლიტურგიის ყველაზე დიდი და წმიდა [[საიდუმლონი|საიდუმლო]] — პურისა და ღვინის გარდაარსება [[ქრისტე]]ს ხორცად და სისხლად.
უძველესი ეკლესია, რომელიც იდენტიფიცირებულია თარიღდება [[233]]–[[256]] წლებით, იგი სახლის ტიპის შენობა იყო. [[XI საუკუნე|XI]]–[[XIV საუკუნე|XIV საუკუნეებში]] დიდი მასშტაბებით მიმდინარეობდა საკათედრო ტაძრებისა და სხვა ტიპის ეკლესიების შენება [[დასავლეთი ევროპა|დასავლეთ ევროპაში]].
 
VI საუკუნიდან ბაზილიკების [[გუმბათი (არქიტექტურა)|გუმბათებით]] დაგვირგვინებამ თითქოს შეაჩერა ბაზილიკა-ხომალდის სვლა და მყარად დაამკვიდრა ერთ ადგილზე. ცენტრალურგუმბათოვანი ეკლესია გამოხატავს ცაში მკვიდრობის იდეას, გუმბათი მდგრადობის, უძრაობის, ციური გუმბათის მიწაზე გარდამოსვლისა და მასზე დავანების სიმბოლოა. გუმბათოვანი ეკლესიის არქიტექტურის ჩამოყალიბებით აღინიშნა დევნილობისგან თავდაღწეული და გამარჯვებული ეკლესიის სტატუსი, რაც არ აუქმებს ეკლესიის, როგორც წუთისოფელში მსვლელი ხომალდის იდეას. ის საძირკვლიანი სახლიც არის და ხომალდიც. გუმბათიანი ეკლესიის რამდენიმე ტიპი არსებობს: გუმბათიანი ბაზილიკა, ჯვარ-გუმბათიანი, ცენტრალურ-გუმბათოვანი, წრიული, რვაკუთხა შენობები. ეკლესიის შენობა, როგორც წესი, საკურთხევლით აღმოსავლეთისკენ არის მიმართული, იმ მხარისკენ, საითაც, ჩვეულებრივ, მლოცველია მიპყრობილი. შენობას ადგას [[ჯვარი]], ახლავს [[სამრეკლო]], რომელიც მის შორიახლო შენდება. ზარი, რომლის ხმა უნდა წვდებოდეს მორწმუნეებს, ამცნობს მათ ღვთისმსახურების — წირვა-ლოცვის დაწყებას.
[[საქართველო|საქართველოში]] [[ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება საქართველოში|ქრისტიანობის გავრცელებასთან]] ერთად დაიწყო ეკლესიების აგება. უძველეს ეკლესიებად ითვლება [[ძველი შუამთა|ძველი შუამთის]] კომპლექსში შემავალი [[ბაზილიკა]] ([[V საუკუნე]]), [[ბოლნისის სიონი]] ([[478]]–[[493]]), [[ურბნისის სიონი]] ([[V საუკუნე|V]]–[[VI საუკუნე|VI საუკუნეები]]), [[ანჩისხატი]] ([[VI საუკუნე]]) და [[ნეკრესის მონასტერი]] (მასში შემავალი [[IV საუკუნე|IV საუკუნის ეკლესია]]).<ref>[http://intermedia.ge/სტატია/41697-პირველი-ეკლესიები-საქართველოში/94/ intermedia.ge]</ref>
 
[[საქართველო|საქართველოში]] [[ქრისტიანობისქართლის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება საქართველოში|ქრისტიანობის გავრცელებასთანგაქრისტიანება]]სთან ერთად ერთად დაიწყო ეკლესიების აგება. უძველეს ეკლესიებად ითვლება [[ძველი შუამთა|ძველი შუამთის]] კომპლექსში შემავალი [[ბაზილიკა]] ([[V საუკუნე]]), [[ბოლნისის სიონი]] ([[478]]–[[493]]), [[ურბნისის სიონი]] ([[V საუკუნე|V]]–[[VI საუკუნე|VI საუკუნეები]]), [[ანჩისხატი]] ([[VI საუკუნე]]) და [[ნეკრესის მონასტერი]] (მასში შემავალი [[IV საუკუნე|IV საუკუნის ეკლესია]]).<ref>[http://intermedia.ge/სტატია/41697-პირველი-ეკლესიები-საქართველოში/94/ intermedia.ge]</ref>
 
==იხილეთ აგრეთვე==
*[[ტაძარი]]
 
== ლიტერატურა ==
*{{წიგნი | ავტორი= | series=| სათაური=„რელიგიები საქართველოში“| გამომცემლობა=[[საქართველოს სახალხო დამცველი|სახალხო დამცველის ბიბლიოთეკა]] |ადგილი=თბილისი|წელი=2008| origyear=|ბმული=| isbn=978-9941-0-0902-0| edition=|გვერდები=127-128}}
* Levy, Patricia (2004). Cathedrals and the Church. Medieval World. North Mankato, MN: Smart Apple Media. ISBN 1-58340-572-0.
* Krieger, Herman (1998). Churches ad hoc. PhotoZone Press.
Line 14 ⟶ 20:
{{სქოლიო}}
 
[[კატეგორია:ქრისტიანული არქიტექტურაეკლესია]]
[[კატეგორია:საკულტო შენობა-ნაგებობები]]