|
== კლარჯეთის საერისთავო ==
{{ინფოდაფა ყოფილი სამეფო/ქვეყანა
|სახელი =
|მშობლიური სახელი = კლარჯეთის საერისთავო
|სტატუსი =
|ჰიმნი =
|დროშა =
|დროშის აღწერა =
|გერბი =
|გერბის აღწერა =
|ერა = [[:en:Early Middle Ages|ადრეული შუა საუკუნეები]]
|მართველობა = [[მონარქია|საერისთავო]]
<!-- აღზევება, დაცემა და მნიშვნელოვანი წლები -->
|შექმნა = სუმბატ I-მა მიიღო კლარჯეთის პროვინცია [[ადარნასე I|ადარნასესგან]]
|შექმნის თარიღი =
|შექმნის წელი = [[867]]
|გაუქმება = გაუქმდა
|გაუქმების თარიღი =
|გაუქმების წელი = [[1011]]
|რუკა =
|აღწერა =
|p1 = ქართლის საერისმთავრო
|დროშა_p1 = Kartli - drosha jvari.svg
|წელი_დასაწყისი =
|წელი_დასასრული =
|s1 = საქართველოს სამეფო
|დროშა_s1 = Flag of Kingdom of Georgia.svg
|დევიზი =
|დედაქალაქი = [[არტანუჯის ციხე|არტანუჯი]]
|უდუდესი ქალაქები = [[თუხარისი]]
|ენები = [[ქართული ენა|ქართული]]<br />[[ლაზური ენა|ლაზური]] ([[ჭანური ენა]])
|ვალუტა =
|ფართობი =
|მოსახლეობა =
|მართველობის ფორმა =
|დინასტია = ბაგრატიონები
|მმართველის ტიტული6 =
|მმართველი6 =
|მმართველი6 წელი =
|მმართველის ტიტული7 =
|მმართველი7 =
|მმართველი7 წელი =
|მმართველის ტიტული8 =
|მმართველი8 =
|მმართველი8 წელი =
|რელიგია = [[აღმოსავლეთის მართლმადიდებელი ეკლესია]] <small>([[საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესია]])</small>
|დამატებითი პარამეტრი1 =
|პარამეტრის შიგთავსი1 =
|ეტაპი1 =
|თარიღი1 =
|წელი1 =
|ეტაპი2 =
|თარიღი2 =
|წელი2 =
|ეტაპი3 =
|თარიღი3 =
|წელი3 =
|ეტაპი4 =
|თარიღი4 =
|წელი4 =
|ეტაპი5 =
|თარიღი5 =
|წელი5 =
|ეტაპი6 =
|თარიღი6 =
|წელი6 =
|დამატებითი პარამეტრი2 =
|პარამეტრის შიგთავსი2 =
|წინა =
|წინამორბედი1 =
|წინამორბედი2 =
|წინამორბედი3 =
|წინამორბედი4 =
|წინამორბედი5 =
|წინამორბედი6 =
|წინამორბედი7 =
|შემდეგი =
|მემკვიდრე1 =
|მემკვიდრე2 =
|მემკვიდრე3 =
|მემკვიდრე4 =
|მემკვიდრე5 =
|მემკვიდრე6 =
|მემკვიდრე7 =
|სქოლიო =
|დღეს = {{Collapsible list|titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;|title=ქვეყანა დღეს|[[ართვინის პროვინცია]],<br />{{დროშა|თურქეთი}}|}}
}}
გვიან [[XI საუკუნე|XI საუკუნეში]] კლარჯეთი, [[სელჯუკები|სელჯუკთა]] თავდასხმების სერიების შემდეგ, აღარასოდეს აღდგენილა სრულად და კიდევ გაუარესდა მდგომარეობა [[XIII საუკუნე|XIII]] და [[XIV საუკუნე|XIV საუკუნეში]], [[მონღოლთა შემოსევები საქართველოში|მონღოლთა]] და [[თემურლენგის ლაშქრობები საქართველოში|თემურლენგის]] შემოსევებისას. [[XV საუკუნე|XV საუკუნეში]] [[საქართველოს სამეფო|საქართველოს სამეფოს]] გაყოფის შემდეგ, კლარჯეთი გადაეცა [[მესხეთის სამთავრო|მესხეთის მთავრებს]], რომლებმაც დაკარგეს ეს მხარე [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის]] დაპყრობითი ომების შედეგად 1551 წელს.
==== კლარჯეთის ერისთავები ====
==== კლარჯნი ხელმწიფენი („კლარჯთა ჴელმწიფენი“, „კლარჯთა მეფენი“) ====
{| class="wikitable sortable"
!სახელი
!მმართველობის წლები<ref>Cyrille Toumanoff, Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle : Tables généalogiques et chronologiques, Rome, 1990.</ref>
!ტიტული<ref>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 46.</ref>
!ერისთავობის წლები
!შენიშვნები
|- style="background:#fff;"
| 1. სუმბატ I
| 1. სუმბატ I მამფალი, არტანუჯელი, ანთიპატოს-პატრიკი
| align="center"| [[ხელმწიფე]]
| align="center"| 867–889
| სუმბატ I, მამფალი, არტანუჯელი, დიდი ([[კონსტანტინე პორფიროგენეტი|კონსტ.]]), ანთიპატოს-პატრიკი (†889). § 48<ref name=autogenerated1>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 65.</ref>
|- style="background:#fff;"
| 2. ბაგრატ I, მამფალი, არტანუჯელი
| align="center"| [[ხელმწიფე]]889–900
| ბაგრატ I, მამფალი, მაგისტროსი (კონსტ.), არტანუჯელი (†909 წ. 20 აპრილს, აღვსების დღეს).
| align="center"| 889–909 ▼| ბაგრატ I, მამფალი, მაგისტროსი (კონსტ.), არტანუჯელი (†909 წ. 20 აპრილს, აღვსების დღეს). § 53<ref name=autogenerated1>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 65.</ref>
|- style="background:#fff;"
| 3. დავით I მამფალი
| align="center"| [[ხელმწიფე]]889–943
| დავით I, მამფალი, დიდი (კონსტ.) (†943 წ. 20 თებერვალს, მონაზნობაში).
| align="center"| 909–943 ▼| დავით I მამფალი, დიდი (კონსტ.) (†943 წ. 20 თებერვალს, მონაზვნობაში). § 63<ref name=autogenerated2>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 66.</ref>
|- style="background:#fff;"
| 4. გურგენ III
| 4. სუმბატ III, [[ერისთავთ ერისთავი]], არტანუჯელი
| align="center"| [[ხელმწიფე]]900–923
| align="center"|გურგენ III, [[ერისთავი ]] (†923)▼|- style="background:#fff;" ▼| 5. აშოტ IV კისკასი
▲| align="center"| 889–909923–932
| აშოტ IV, კისკასი, პატრიკი (კონსტ.); ირთავს აფხაზთა მეფის [[გიორგი II (აფხაზთა მეფე)|გიორგი II-ის]] ქალს. (†939 ივნისში, უძეოდ).
|- style="background:#fff;"
| 6. სუმბატ III
| align="center"| 943–988
| სუმბატ III, არტანუჯელი, ერისთავთ ერისთავი; ირთავს თავისი ბიძის, ბაგრატ I-ის ქალს (კონსტ.), (†988)
| სუმბატ III, არტანუჯელი, ერისთავთ ერისთავი; ირთავს თავის ბიძის, ბაგრატ I-ის ქალს (კონსტ.) (†988). § 73<ref name=autogenerated3>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 67.</ref>
|- style="background:#fff;"
| 57. დავით IV
| align="center"| [[ხელმწიფე]]988–993
| დავით IV (†992–994 წლებს შორის)
| align="center"| 992–994 ▼| დავით IV (992-994 წლებს შორის). § 76<ref name=autogenerated3>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 67.</ref>
|- style="background:#fff;"
| 68. სუმბატ IV, კლარჯი, არტანუჯელი
| align="center"| [[ხელმწიფე]] 993–1011
| სუმბატ IV, კლარჯი, არტანუჯელი (†1011, თმოგვის ციხეში).<ref name=autogenerated1>[[კლარჯნი ხელმწიფენი]]</ref>
| align="center"| 994–1011 ▼| სუმბატ IV, კლარჯი, არტანუჯელი (†1011, თმოგვის ციხეში). § 83<ref name=autogenerated4>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 68.</ref><br />
თანამმართველი: გურგენ VI, კლარჯი (†1012, თმოგვის ციხეში). § 83<ref name=autogenerated4>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 68.</ref>
|- style="background:#fff;"
| 9. ბაგრატ IV
|colspan="6" |ბაგრატ IV, სუმბატ IV-ის ძე, კონსტანტინეპოლს წავიდა. § 84<ref name=autogenerated5>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 69.</ref><br />დემეტრე, გურგენ VI-ის ძე, კონსტანტინეპოლს წავიდა. § 84<ref name=autogenerated5>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდი: 69.</ref>
▲| align="center"| 909–9431011–1011
| ბაგრატ IV, კონსტანტინეპოლს წავიდა.
|- style="background:#fff;"
| 10. გურგენ VI
▲| align="center"| 992–9941011–1012
| გურგენ VI, კლარჯი (†1012, თმოგვის ციხეში).<ref name=autogenerated1>[[კლარჯნი ხელმწიფენი]]</ref>
|- style="background:#FFFF00;"
| [[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)]]
▲| align="center"| 994–10111011–1014
|
|- style="background:#fff;"
|იოვანე აბუსერი<ref>[http://www.nplg.gov.ge/wikidict/index.php/იოვანე_აბუსერი იოვანე აბუსერი]</ref>
| align="center"| [[ერისთავი]]~1011–1030
| align="center"| 1011–1030
|
|- style="background:#fff;"
|[[აბუსერ აბუსერისძე|აბუსერ I აბუსერისძე]]<ref>[http://www.nplg.gov.ge/wikidict/index.php/აბუსერ_(I)_აბუსერიძე აბუსერ (I) აბუსერიძე]</ref>
▲| align="center"| [[ერისთავი]]
| align="center"| 1046/1047
|
|- style="background:#fff;"
|[[გრიგოლ აბუსერისძე]]<ref>[http://www.nplg.gov.ge/wikidict/index.php/გრიგოლ_აბუსერის_ძე გრიგოლ აბუსერის ძე]</ref>
| align="center"| [[ერისთავი]]
| align="center"| 1047–1070
|
|- style="background:#fff;"
|აბუსერ II აბუსერისძე<ref>[http://www.nplg.gov.ge/wikidict/index.php/აბუსერ_(II)_აბუსერიძე აბუსერ (II) აბუსერიძე]</ref>
| align="center"| XI ს-ის ბოლო მესამედი
| align="center"| [[ერისთავი]]
| align="center"| –
|
▲|- style="background:#fff;"
|}
[[File:Khandzta.jpg|thumb|[[ხანძთა|ხანძთის]] მონასტრის ნანგრევები.]]
==იხილეთ აგრეთვე==
* [[კლარჯეთი]]
* [[არტანუჯის ციხე]]
* [[ხორძენე]]
==ლიტერატურა==
* [http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. {{plainlist|
**VI. ტაბულა I. ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა გენეალოგია სუმბატ დავითის ძის ქრონიკის მიხედვით.
**VII. ტაბულა II. ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა გენეალოგია ყველა არსებული ცნობების მიხედვით.}}
== სქოლიო ==
| 