ზუბინ მეტა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 1:
[[ფაილი:Zubin Mehta 1.jpg|ალტ=ზუბინ მეჰტა|მინი|ზუბინ მეჰტა]]
'''ზუბინ მეტა''' (დ. 29 აპრილი, 1936, [[მუმბაი|ბომბეი (მომბაი)]][[ინდოეთი|,ინდოეთი]]) — დასავლური და აღმოსავლური [[კლასიკური მუსიკა|კლასიკური მუსიკის]] [[ინდოეთი|ინდოელი]] [[დირიჟორი|დირიჟორი.]]<ref>[https://www.britannica.com/biography/Zubin-Mehta Encyclopædia Britannica] </ref>
 
== ბიოგრაფია ==
[[ფაილი:Zubin Mehta 1980.jpg|ალტ=ზუბინ მეტა - 1980 წ.|მინი|ზუბინ მეტა - 1980 წ.]]
ზუბინ მეტას მამა- მელი მეტა (1908–2002) იყო გამოჩენილი მუსიკოსი, მევიოლინე და [[დირიჟორი|დირიჟორი,]] [[მუმბაი|ბომბეის]] სიმფონიური ორკესტრის დამფუძნებელი.<ref>Sharma, Pranay (2 June 2014). [https://magazine.outlookindia.com/story/those-nights-in-nairobi/290794 "Those Nights in Nairobi"]. [[:en:Outlook_(Indian_magazine)|''Outlook India''.]]</ref> ზუბინ მეტამ თავისი ადრეული მუსიკალური განათლება მისგან მიიღო.<ref>Moritz, Charles, editor. ''Current Biography Yearbook, 1969'', The H. W. Wilson Co., New York (1984) pp. 287–289</ref> მეტა უმცროსი ემზადებოდა ექიმის კარიერისთვის, მაგრამ შემდეგ გადაიფიქრა და ვენის კონსერვატორიაში შევიდა, სადაც ჰანს სვაროვსკისთან ეუფლებოდა დირიჟორის პროფესიას, პარალელურად სწავლობდა, კომპოზიციას,   კონტრაბასზე და დრამზე დაკვრას.ამავე დროს  კიჯის მუსიკალურ აკადემიაში სიენაში (იტალია) სწავლობდა, სადაც გაიცნო ''დ. ბერენბოიმი''. მასთან მეგობრობამ გარკვეულწილად განსაზღვრა მეტას ინტერესი ისრაელის მიმართ.
 
კურსის დასრულების  შემდეგ 1958 წელს მეტა მიიწვიეს დირიჟორის თანაშემწედ [[ლივერპული|ლივერპულის]] ფილარმონიის ორკესტრში, 1960-1967 წლებში. ხელმძღვანელობდა მონრეალის სიმფონიურ ორკესტრს, 1962-1978 წლებში. იყო ლოს-ანჯელესის ფილარმონიის ორკესტრის მუსიკალური ხელმძღვანელი,  ხოლო 1978-1991 წლებში. - [[ნიუ-იორკი|ნიუ -იორკის]] ფილარმონიის ორკესტრის. 1969 წელს მეტა მიიწვიეს [[ისრაელი|ისრაელის]] ფილარმონიის ორკესტრის მუსიკალურ კონსულტანტად, 1977 წელს დაინიშნა მის მუსიკალურ ხელმძღვანელად; მეტას წარმატება ამ კოლექტივში იმდენად დიდი იყო, რომ 1981 წელს იგი გამოცხადდა მისი მუსიკალური კოლექტივის ხელმძღვანელად  სიცოცხლის ბოლომდე. პარალელურად, 1998-2006 წლებში. მეტა ხელმძღვანელობდა ბავარიის სახელმწიფო ოპერას. მეტა მნიშვნელოვან როლს თამაშობს [[ისრაელი|ისრაელის]] კულტურულ ცხოვრებაში. 1991 წელს მეტას მიენიჭა ისრაელის სახელმწიფო პრემია ისრაელის მუსიკალურ კულტურაში შეტანილი წვლილისთვის. 2011 წელს მეტა გამოვიდა წინადადებით,   <nowiki/>[[ისრაელი|ისრაელის]] მუსიკალური ელჩის როლი შეესრულებინა  <nowiki/>[[არაბული სამყარო|არაბულ სამყაროში.]]
 
ზუბინ მეტა აღიარებულია  ისეთი  დიდი და ღრმა სიმფონიური ნაწარმოებების შესრულების ოსტატად, როგორიცაა: [[გუსტავ მალერი|მალერის]], რიჰარდ[[რიხარდ შტრაუსი|რიხარდ შტრაუსის]], [[ანტონ ბრუკნერი|ბრუკნერის]] სიმფონიები. ამავე დროს, ის მუდმივად მონაწილეობს სხვადასხვა სახის სიმბოლურ ღონისზიებებში, კონცერტებში, რომელთა მნიშვნელობა უფრო საზოგადოებრივია ვიდრე თავად მუსიკალური.
 
ამგვარად, 1990 წელს მეტამ ჩაატარა სამი ტენორის - [[პლასიდო დომინგო|პლასიდო დომინგოს]], [[ხოსე კარერასი|ხოსე კარერასისა]] და ლუჩიანო[[ლუჩანო პავაროტი|ლუჩანო პავაროტის]] პირველი ერთობლივი კონცერტი [[რომი|რომში ]], რომელიც დაემთხვა მსოფლიო საფეხბურთო თასის ფინალს. 1994 წელს მეტამ დირიჟორობდა  <nowiki/>[[მოცარტი|მოცარტის]] რეკვიემს [[სარაევო|სარაევოს]] გუნდისა და ორკესტრის შესრულებით, რომელიც ჩატარდა  [[იუგოსლავიის ომები|იუგოსლავიის]] ომისომების დროს განადგურებული სარაევოს ეროვნული ბიბლიოთეკის ნანგრევებზე.
[[ფაილი:Israel Philharmonic Orchestra.jpg|მარცხნივ|მინი|[[ისრაელი|ისრაელის]] ფილარმონიის ორკესტრთან]]
1999 წელს მეტა დირიჟორობდა [[მალერი, გუსტავ|მალერის]] მეორე სიმფონიას კონცერტზე, რომელიც გაიმართა ყოფილი ნაცისტური საკონცენტრაციო ბანაკის ბუხენვალდის მახლობლად. სიმფონიას ასრულებდა ორი ორკესტრი, ისრაელის ფილარმონიის ორკესტრი და ბავარიის სახელმწიფო ორკესტრი, რომელთა ხელმძღვანელიც თავად მეტა გახლდათ. ორკესტრები ერთმანეთის საპირისპიროდ იყო განლაგებულნი. მეტამ ხუთჯერ - 1990, 1995, 1998, 2007 და 2015 წლებში. - ჩაატარა ტრადიციული საახალწლო კონცერტი [[ვენა|ვენაში]].
 
ზუბინ მეტას  ბიოგრაფიაში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი გვერდია [[ჯაკომო პუჩინისპუჩინი]]<nowiki/>ს ფილმ-ოპერა "ტურანდოტის" დადგმა [[ჩინელები|ჩინელ]] რეჟისორთან [[ჟანგ იიმუ|ჟანგ იიმუსთან]] ერთად.
[[ფაილი:2006 Kennedy Center honorees.jpg|ალტ=დაჯილდოების ცერემონიაზე კენედის ცენტრში|მინი|დაჯილდოების ცერემონიაზე კენედის ცენტრში აშშ პრეზიდენტ [[ჯორჯ ბუში უმცროსი|ჯორჯ ბუშთან]] და ლორა ბუშთან ერთად]]
 
== ჯილდოები ==
 
* 1965 წელს მიიღო ''სერ ჯორჯ უილიამსის უნივერსიტეტის,'' რომელიც მოგვიანებით გახდა ''კონკორდიას უნივერსიტეტი,'' საპატიო დოქტორის ხარისხი.
* 1991 წლის [[ისრაელი|ისრაელის]] პრემიაზე მეტას მიენიჭა სპეციალური პრიზი ისრაელისა და ისრაელის ფილარმონიული ორკესტრისადმი გაწეული დამსახურების გამო.<ref>Mehta mated to Israel Philharmonic", ''Chicago Tribune'', 12 March 2014 pp. 3–4</ref>
* 1995 წელს მან მიიღო [[ვოლფის პრემია ხელოვნებაში|ვოლფის]] პრემია ხელოვნებაში შეტანილი წვლილისათვის.
* 1999 წელს [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაერომ]] მეტას მიანიჭა "მშვიდობისა და ტოლერანტობის პრემია სიცოცხლისათვის სამსახურში".
* შეიყვანეს ჟურნალ Gramophone დიდების დარბაზში<ref>[https://www.gramophone.co.uk/halloffame Gramophone Hall of Fame] Gramophone. მიმართვის თარიღი<small>: 2 იანვარი 2016.</small></ref>.
* 1961 და 2001 წლებში [[ინდოეთი|ინდოეთის]] მთავრობამ დააჯილდოვა პადმა ბუშანის და პადმა ვიბუშანის პრემიებით
* 2006 წლის სექტემბერში კენედის ცენტრმა მეტა გამოაცხადა [[ჯონ ფიცჯერალდ კენედი|კენედის]] ცენტრის პრემიის ერთ-ერთი ლაურეატად.
* 2013 წლის სექტემბერში [[ინდოეთი|ინდოეთის]] პრეზიდენტმა [[პრანაბ მუკერჯიმმუხერჯი|პრანაბ მუხერჯიმ]] გამოჩენილ დიდიჟორს გადასცა 2013 წლის თაგორის პრემია კულტურულ ჰარმონიაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის. <ref>[32https://news.biharprabha.com/2013/09/zubin-mehta-awarded-with-tagore-awar "Zubin Mehta awarded with Tagore Award for Cultural Harmony 2013"]. Retrieved 6 September 2013.</ref>
* 2019 წლის იანვარში, [[ლოს-ანჯელესი|ლოს-ანჯელესის]] ფილარმონიამ მეტა დაასახელა დირიჟორ ემერიტუსად.
* 2019 წლის თებერვალში მეტა [[ბერლინი|ბერლინის]] ფილარმონიის საპატიო წევრი გახდა.<ref>[https://www.berliner-philharmoniker.de/en/titelgeschichten/20182019/zubin-me "Honorary Membership for Zubin Mehta",] [34[:en:Berlin_Philharmonic|Berlin Philharmonic,]] February 2019</ref>
* 2019 წლის სექტემბერში სლოვენიის პრეზიდენტმა ბორუტ პაჰორმა ზუბინ მეტა დააჯილდოვა ოქროს ღირსების ორდენით მუსიკაში შეტანილი წვლილისა და ხელოვნების ამ ფორმის საშუალებით სხვადასხვა ერების გაერთიანებისთვის.<ref>[https://english.sta.si/2673328/conductor-zubin-mehta-receives-presidential-dec "Zubin Mehta receives presidential decoration, 2019".] Retrieved 5 September 2019.</ref>
* 2020 წლის ნოემბერში ''მსოფლიო ებრაელთა კონგრესმა'' მეტას გადასცა მეხუთე პრიზი ''ტედი კოლეკი'' ებრაული კულტურის განვითარებისათვის. <ref>[https://www.worldjewishcongress.org/en/news/UN-Secretary-General-to-receive-Wor "UN Secretary-General addresses world Jewry, calls fight against antisemitism 'personal' and commits to building global coalition against bigotry",] 9 November 2020, [[:en:World_Jewish_Congress|World Jewish Congress]]</ref>
 
2020 წლის მონაცემებით, მეტა მსოფლიო რეკორდსმენია წარუმატებელი [[გრემის ჯილდო|გრემის]] ნომინაციების რაოდენობით: ის 18-ჯერ იყო ნომინირებული პრემიაზე, მაგრამ  მისი  ლაურეატილაურეატობა  ვერარ გახდამიუღია..<ref>[https://www.grammy.com/grammys/artists/zubin-mehta/4557 Zubin Mehta] ''GRAMMY.com'' (19 November 2019). მიმართვის თარიღი: <small>5 ნოემბერი 2020.</small></ref>  
 
2020 წლის მონაცემებით, მეტა მსოფლიო რეკორდსმენია წარუმატებელი გრემის ნომინაციების რაოდენობით: ის 18-ჯერ იყო ნომინირებული პრემიაზე, მაგრამ  მისი ლაურეატი  ვერ გახდა.<ref>[https://www.grammy.com/grammys/artists/zubin-mehta/4557 Zubin Mehta] ''GRAMMY.com'' (19 November 2019). მიმართვის თარიღი: <small>5 ნოემბერი 2020.</small></ref>  
 
== იხილეთ აგრეთვე ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ზუბინ_მეტა“-დან